فقه استبدادی، فقه دموکراتیک
تقریباً در تمام تحولات تاریخ اجتماعی و سیاسی ایران، نقش روحانیون برجسته و بعضاً تعیینکننده بوده است؛ از انقلاب مشروطیت، نهضت ملی شدن نفت و انقلاب بهمن ۵۷ گرفته تا جنبش اعتراضی مردم که به جنبش سبز معروف شد.
اما نکتهای که شاید این بار تفاوتی را با ادوار گذشته ایجاد میکند، حضور نواندیشی دینی در ایران است که در بسیاری مواقع با روحانیون تراز اول به تضاد میرسد. حال آنکه در ماههای اخیر، شاهد سرعت گرفتن روند پیوستن روحانیون تراز اول به جنبش اعتراضی مردم، یا به نوعی کنارهگیری آنان از روحانیت حکومتی هستیم
زیر سئوال بردن عدالت شخص رهبری و عدم اطمینان به کمیته استهلال تحت امر وی است. چیزی که ملت ایران 29 خرداد دریافت، روزی که حکم شنبه خونین 30 خرداد صادر شد و تهران رنگ خون گرفت. با نیمگاهی به حوادث اخیر قم مانند دیدارهای محرمانه مراجع با یکدیگر، سفر مهندس موسوی به قم و همچنین فشارهای حکومت به مراجع با دستگیری برخی اعضای خانواده آنها، تحلیل فوق منطقی تر به نظر می رسد. این حرکت مراجع، یک حرکت مدنی تاریخی و در ردیف تحریم توتون و تنباکو توسط آیتا… میرزا رضای شیرازی در عهد ناصرالدین شاه است. حرکتی که بیشک در تاریخ مبارزات مدنی ملت ایران، ثبت خواهد شد و بازگشتی است به جایگاه همیشگی روحانیت شیعه. آیا حوزه قم در حال بازتعریف خود است؟
مهدی کروبی، رییس پیشین مجلس شورای اسلامی و یکی از نامزدهای انتخابات ریاستجمهوری خرداد 1388 به دادگاه اظهار شده است.