فقه استبدادی، فقه دموکراتیک
تقریباً در تمام تحولات تاریخ اجتماعی و سیاسی ایران، نقش روحانیون برجسته و بعضاً تعیینکننده بوده است؛ از انقلاب مشروطیت، نهضت ملی شدن نفت و انقلاب بهمن ۵۷ گرفته تا جنبش اعتراضی مردم که به جنبش سبز معروف شد.
اما نکتهای که شاید این بار تفاوتی را با ادوار گذشته ایجاد میکند، حضور نواندیشی دینی در ایران است که در بسیاری مواقع با روحانیون تراز اول به تضاد میرسد. حال آنکه در ماههای اخیر، شاهد سرعت گرفتن روند پیوستن روحانیون تراز اول به جنبش اعتراضی مردم، یا به نوعی کنارهگیری آنان از روحانیت حکومتی هستیم