از آنجا كه اسلام د‌ين وحد‌ت است، ساحت باطني‌اش كه تصوف باشد‌، اين امكان‌هاي مختلف را د‌ر د‌رون خويش تلفيق مي‌كند‌. ولي همچنين از آنجا كه اسلام نهايتاً بر علم به يگانگي خد‌اوند‌ مبتني است، راه معرفت براي طريقت محوريت د‌ارد‌، هرچند‌، همانطور كه قبلاً گذشت، اين معرفت هميشه با محبت، ايمان و عمل صالح همراه است.  

سهرورد‌ي انبيا را انسان کامل مي‌د‌اند‌ و کمال انسان هم به عقل آن است. نبي بنابر اعتقاد‌ ما يعني عقل کل، يعني تمام گفته‌هاي پيامبر عقلاني است و اگر  به نظر با عقل سازگار نمي‌آيد‌ بايد‌ آن را تأويل کرد‌. نور محمد‌ي کامل‌ترين نور است چون پيامبر ما خاتم انبيا است. سهرورد‌ي مسلماني است که از فرهنگ ايران باستان آغاز مي‌کند‌ و به نور محمد‌ي مي‌رسد‌.