«انسان با وجودی که آزاد متولد می‌شود در همه جای دنیا در قید اسارت به سر می‌برد.» این عبارت مشهور را عمده علاقه‌مندان به کتاب خوانده یا شنیده‌اند، سطرهای نخستین از رساله بسیار معروف و اثرگذار «قرارداد اجتماعی» است که نخستین‌ بار بیش از ۲۵۰ سال پیش (۱۷۶۲. م) به قلم ژان ژاک روسو (۱۷۷۸- ۱۷۱۲م.) در فرانسه و به زبان فرانسوی منتشر شد و نخستین‌ بار در فارسی با ترجمه غلامحسین زیرک‌زاده در سال ۱۳۲۵ منتشر شد و البته سال‌ها بعد ترجمه‌ای دیگر از این کتاب مهم به همت مرتضی کلانتریان نیز منتشر شد.