عرفان زردشتي
در تبيين اين موضوع تقسيم عبادت توسط عليبنابيطالب(ع) به سه گونهي، عبادت بردگان كه از ترس دوزخ و عبادت بازرگانان كه از سر سوداي نعمت بهشت است و سرانجام عبادت آزادگان كه تنها بهدليل سزاوار عبادت دانستن خداوند است، بسيار راهگشاست. نوع عبادت كه برآيند مدل دينداري فرد ديندار است در سه گونهي دينداري معيشتانديش، معرفتانديش و تجربتانديش متفاوت ميشود. در دينداري معيشتانديش كه اساس آن را مصلحت تشكيل ميدهد فرد يا به اميد پاداش اخروي به عبادت ميايستد و يا به طمع مصالح دنيوي، كه همان منافع اجتماعي، سياسي، يا فردي است.