آيا مولوي، مثنوي معنوي را في البداهه سروده است؟ آيا مثنوي مبتني بر يك طرح از پيش‌تعيين شده است؟ مي‌توان براي مثنوي قائل به ساختاري دقيق شد؟ آيا مولوي از ابتدا براي سرودن مثنوي براساس ضوابط ساختاري مشخصي حركت كرده است؟ سؤالاتي از اين دست همواره ذهن مولوي پژوهان را به خود مشغول كرده است. چه بسا گاهي عده‌اي از افراد به اين سؤالات صريح پاسخ گفته‌اند و عده‌اي ديگر از متفكران براساس شواهدي از مثنوي معنوي چنين پاسخي را برنتابيده‌اند.