تفسیر داستایوفسکی از ” آزادی “

آزادی براى همهٔ ملّت‌ها، سقف دارد.

سقف آزادی رابطهٔ مستقیم با قامت فکری مردمان دارد.

با همت بلند مردمان، سقف بلند می‌شود.

در جامعه‌ای که قامت تفکر و همّت مردم کوتاه باشد، سقف آزادى هم به همان نسبت کوتاه می‌شود.

وقتی سقف آزادی کوتاه باشد، آدم‌های بزرگ سرشان آنقدر به سقف می‌خورد که حذف می‌شوند.
آدم‌های کوتوله اما راحت جولان می‌دهند.

بعضی از آدم‌های بزرگ هم برای بقا، آنقدر سرشان را خم می‌کنند که کوتوله می‌شوند.

آن‌وقت سقف‌ها هی پایین و پایین‌تر می‌آید و مردم هی بیشتر و بیشتر قوز می‌کنند،
تا اینکه تا کمر خم می‌شوند و دیگر نمی‌توانند قد راست کنند.

آزادىِ مردم، نيز می‌شود یواشکی و زندگى‌شان می‌شود جهنم!!

“تئودﻭﺭ ﺩﺍﺳﺘﺎﯾﻮﻓﺴﮑﯽ “