” لوور” بر آتش هم لبخند زد

چند روز پیش، پس از آنکه شهر باستانی پالمیرا با قدمت بیش از دوهزار سال واقع در سوریه از تصرف نیروهای داعش خارج شد، مجدداً تصاویری از تخریب موزه‌ها و آثار و عمارت‌های نفیسِ این شهر باستانی منتشر شد که تأثر عمیق اهالیِ فرهنگ را در سطح جهان برانگیخت. چرا که این شهر که به «مروارید صحرا» شهرت گرفته بود با تلفیق معماری و هنرهای رومی، یونانی و ایران باستان از مهم‌ترین ویرانه‌های تاریخیِ جهان محسوب شده، به‌طوری که پیش از جنگ، سالانه بیش از ۱۵۰هزار جهانگرد را به خود جذب می‌کرد.

یادداشت زیر که اشاره‌ای به حمله‌ی شدید آلمان نازی به فرانسه و تدبیر فرانسه برای حفظ اشیاء باستانیِ موزه‌ی لوور و مصون نگه‌داشتن شهرِ تاریخیِ پاریس از گزند تخریب و نابودی دارد، می‌تواند بررسی تطبیقی باشد از واکنش‌های مختلفِ دولت‌ها و ملت‌ها در شرایط بحران، در قبال آثار فرهنگی، هنری و میراث باستانی‌شان:

۲۵ اوت ۱۹۳۹؛ آتش جنگ جهانی دوم به مرزهای فرانسه نزدیک می‌شود. موزه‌ی لوور برای سه روز تعطیل می‌شود. ژاک ژوژار، مدیر موزه علت تعطیلی را تعمیرات داخلی عنوان می‌کند تا به همراه مجموعه‌ای از پرسنلِ مورد اعتماد و تعدادی از دانشجویان مدرسه‌ی هنری لوور، فکری به حال آثار هنری بکند. آنها در طول سه روز حدود چهار هزار اثر هنری اعم از مجسمه، اشیاء تاریخی، تابلوهای نقاشی و… را لیست‌برداری کرده و بعد از بسته‌بندی، اشیاء را مخفیانه به مناطقی امن و نامعلوم به خارج از پاریس منتقل کردند.

دایره‌ی زرد، نشانی است که روی بسته‌های حاوی آثار هنری کم‌اهمیت‌تر درج می‌شود. دایره‌ی سبز مخصوص آثار هنری مهم است و نهایتاً دایره‌ی قرمز برای آثار هنری بسیار مهم.
مونالیزای داوینچی سه دایره‌ی قرمز می‌خورد و در ۲۸ اوت موزه را ترک می‌کند.

سپتامبر ۱۹۳۹، با آغاز رسمیِ جنگ در خاک فرانسه، آخرین بسته نیز لوور را به مقصدی امن ترک می‌کند. پس از شکستِ ارتش فرانسه و سقوطِ پاریس، به دستور هیتلر، کلیه‌ی آثار هنریِ فرانسه باید از موزه‌های عمومی و خصوصی جمع‌آوری شوند تا در زمانی مناسب به اتریش و آلمان نازی منتقل گردند. ۲۹ سپتامبر ۱۹۴۰، گروهی از مامورین و سربازانِ نازی وارد لوور می‌شوند. اما با سالن‌ها، ویترین‌ها و انبوهی از قاب‌های خالی مواجه می‌شوند. بسیاری از آثار هنریِ فرانسه در طول سال‌های اشغال از این کشور خارج شد و یا به دلیل بمباران‌ها از بین رفت. پس از آزادسازیِ فرانسه و در نهایت پایان جنگ جهانی دوم، آثار خارج شده‌ای که لیست‌برداری شده بودند، دوباره به فرانسه برگردانده شدند.

در میان سال‌های ۱۹۴۵ تا ۱۹۴۷، موزه‌ی لوور بازسازی شد و آثارش که در نواحی مختلف فرانسه، در کلیساها، انبارها و خانه‌های شخصی پنهان شده بودند، دوباره در مکان سابق خود نصب شدند.
“لبخند مونالیزا” ژوئن ۱۹۴۵ به لوور بازگشت.