بیماری جنون ادواری چیست؟ فاصله‌ی بین حالت‌های جنون چقدر می‌تواند باشد؟ تفاوت بیماری جنون ادواری و شخصیت مرزی در چیست؟
پاسخ: جنون ادواری که همان اختلال دوقطبی است، یکی از اختلالات خُلقی محسوب می‌شود.
شیوع بیماری در حدود ۱ درصد است. شیوع آن در زن و مرد یکسان است. سن متوسط شروع ۳۰ سالگی است. در مطلقه‌ها و مجرد‌ها بیشتر است. در طبقات بالای اقتصادی – اجتماعی بیشتر دیده می‌شود. در مورد علت بروز آن باید گفت که عوامل ژنتیکی، روانی – اجتماعی و بیولوژیک در بروز آن دخالت دارند.
پژوهش‌های ژنتیک قویاً دال بر دخالت برجسته‌ی عوامل ژنتیک در بروز اختلالات خلقی می‌باشد. اگر یکی از والدین مبتلا باشد احتمال بروز در فرزندان ۲۵ درصد و اگر هر دونفر مبتلا باشند ۵۰ تا ۷۵ درصد احتمال دارد که هر یک از فرزندان دچار اختلال خلقی شوند.
اختلال دوقطبی که به‌عنوان بیماری مانیک دپرسیو (شیدایی/ مانیا – افسردگی) هم شناخته شده است یک اختلال مغزی می‌باشد که سبب تغییرهای غیرمعمول در خلق وکاراییِ فرد می‌شود. جدا از حالت‌های طبیعی نوسان بالا و پایین که هر فردی آن را تجربه می‌کند نشانه‌های اختلال دوقطبی شدید می‌باشند. این نشانه‌ها می‌توانند سبب اختلال در عملکرد شغلی و تحصیلی و حتی اقدام به خودکشی و تخریب روابط بین‌فردی گردند.
اما خبرهای خوبی هم وجود دارد: اختلال دوقطبی قابل درمان است و افرادی که مبتلا به این بیماری می‌باشند می‌توانند زندگی خوب و سازنده‌ای داشته باشند.
شیوع طیف اختلالات دوقطبی در جهان بیش از ۶ درصد در طول عمر می‌باشد. اختلال دو قطبی به صورت معمول در آخر دوره‌ی نوجوانی یا اوایل دوره‌ی بزرگسالی تظاهر پیدا می‌کند. با این حال برخی از بیماران اولین نشانه‌های بیماری را در دوران کودکی یا اواخر دوره‌ی زندگی تجربه می‌کنند. این اختلال اغلب به‌عنوان بیماری شناخته نمی‌شود و مردم ممکن است از این اختلال سال‌ها قبل از تشخیص و درمان صحیح رنج ببرند. مانند
بیماری‌های دیابت و قلبی، اختلال دوقطبی یک بیماری با دوره‌ی طولانی می‌باشد که فرد باید در طول دوره‌ی زندگیِ خود دقیقاً تحت کنترل و نظر باشد.
نشانه‌های اختلال دوقطبی کدامند؟
اختلال دوقطبی سبب نوسانات خلقی شدید از حالت‌های خلق خیلی بالا و یا تحریک‌پذیر به حالت‌های غمگینی و ناامیدی و برگشت مجدد می‌گردد که اغلب در بین این دوره‌ها دوره‌هایی از خلق عادی وجود دارد. تغییرات شدید در میزان انرﮊی و نحوه‌ی رفتارِ فرد مبتلا همزمان با تغییرات خلقی فرد اتفاق می‌افتد. دوره‌های احساس بالا شیدایی /مانیا و دوره‌های احساس پایین افسردگی نامیده می‌شوند.
علائم ونشانه‌های شیدایی /مانیا (یا دوره‌ی شیدایی / مانیا) شامل:
بیقراری، افزایش انرﮊی و میزان فعالیت
• خلق خیلی بالا و احساس نشاط شدید همراه با احساس خودبزرگ‌بینی
• تحریک‌پذیری مفرط
صحبت کردن، مسابقه افکار ، پریدن از موضوعی به موضوع دیگر با سرعت خیلی زیاد و عدم توانایی برای تمرکز، حواس‌پرتی
• کاهش نیاز به خواب
• اعتقادات غیر واقعی در مورد توانمندی‌ها و قدرت فرد
• قضاوت ضعیف
• ولخرجی
• رفتار متفاوت از حالت معمول که مدتی طولانی ادامه داشته است
• افزایش تمایلات جنسی
سوء مصرف داروها، الکل و داروهای خواب‌آور
رفتارهای اغواگرانه مداخله‌جویانه و پرخاشگرانه
• انکار مسائل بالا و مشکلات ناشی از آن
یک دوره شیدایی / مانیا با بالا بودن خلق همراه با سه یا بیش از سه نشانه از تقریباً هر روز و به مدت یک هفته یا بیشتر نشانه‌های فوق برای اغلب اوقات روز تشخیص داده می‌شود. اگر خلق فرد به صورت تحریک‌پذیری باشد چهار نشانه‌ی اضافی باید وجود داشته باشد.
علائم و نشانه‌های افسردگی (یا یک دوره افسرده) شامل:
• خلق پایین، اضطراب یا ناخشنودی پایدار
• احساس ناامیدی یا بدبینی
• احساس درماندگی، بی‌ارزشی، گناه
• ازدست دادن علاقه و عدم لذت از فعالیت‌هایی که قبلاً برای فرد لذت‌بخش بوده‌اند از جمله ارتباط جنسی
کاهش انرﮊی یا کند شدن، احساس خستگی
اختلال در تمرکز ، حافظه و تصمیم‌گیری
• احساس بیقراری یا تحریک‌پذیری
• خواب زیاد یا عدم توانائی خوابیدن
• تغییر در اشتها و افزایش یا کاهش وزن به‌صورت ناخواسته
• احساس درد مزمن یا سایر نشانه‌های بدنی مقاوم که در اثر بیماری جسمانی یا جراحت ایجاد نشده باشد.
• افکار مرگ یا خودکشی یا اقدام به خودکشی
تقریباً یک دوره‌ی افسردگی زمانی که پنج تا از نشانه‌های فوق در اغلب اوقاتِ روز هر روز و برای دو هفته یا بیشتر طول بکشد تشخیص داده می‌شود.
درجه‌ی خفیف تا متوسط شیدایی/مانیا، هیپومانیا نامیده می‌شود. در دوره‌ی هیپومانیا فرد ممکن است احساس خوب همراه با افزایش توانمندی و کارائی داشته باشد. وقتی خانواده و دوستانِ فردِ مبتلا آموزش می‌گیرند که نوسانات خلقی ممکن است ناشی از اختلال دوقطبی باشد فرد مبتلا هر مشکلی را انکار می‌کند. بدون درمان صحیح، هیپومانیا در برخی از افراد ممکن است به شیدایی شدید/مانیای شدید و یا به افسردگی تبدیل گردد.
گاهی وقت‌ها دوره‌های شدید شیدایی/مانیا یا افسردگی شامل نشانه‌های سایکوز می‌باشند:
دیدن یا احساس وجود نشانه‌های شایع سایکوز/روانپریشی شامل انواع توهمات(شنیدن چیزی که واقعاً وجود ندارد) و یا هذیان‌ها (اعتقادات غلط و ثابت که قابل‌تغییر با دلایل منطقی نبوده و با فرهنگِ فرد نیز قابل توضیح نباشد) می‌باشد.
نشانه‌های روانپریشی در اختلال دوقطبی بیشتر نمایانگرِ وضعیت خلقی خیلی بالای فرد در آن زمان می‌باشند. برای مثال هذیان‌های بزرگ‌مَنِشی مثل اعتقاد به اینکه فرد برگزیده یا دارای قدرت و سلامت جسمانی خاصی می‌باشد ممکن است در دوره‌ی شیدایی/مانیا وجود داشته باشد.
احساس بی‌ارزشی مانند اعتقاد به اینکه فرد گناهکار بوده، نابودشده و بی‌پول است و یا جرم سنگینی را مرتکب شده است ممکن است در دوره‌ی افسردگی ظاهر شوند. بیماران مبتلا به اختلال دوقطبی که این نشانه‌ها را دارند گاهی اوقات اشتباهاً به‌عنوان اسکیزوفرنیا که یک بیماری شدید روانپزشکی است تشخیص داده می‌شوند.
حالت‌های مختلف خلقی در اختلال دوقطبی به صورت یک طیف و با ساختار پیوسته می‌باشند که این طرز تفکر بسیار کمک کننده می‌تواند باشد. در یک سر طیف افسردگی شدید بالاتر از آن افسردگی متوسط و پس از آن خلق پائین می‌باشد که اغلب مردم آن را غمگینی کوتاه‌مدت و کج‌خلقی برای حالات مزمن می‌نامند. پس از آن نیز خلق عادی یا متعادل قرار دارد که بالاتر از آن هیپومانیا ( شیدایی/مانیای خفیف تا متوسط) و سپس شیدایی/مانیای شدید جای دارد.
در گروهی از مردم نشانه‌های مانیا و افسردگی همزمان با هم اتفاق می‌افتند که به این حالت وضعیت دوقطبی مختلط گفته می‌شود. نشانه‌های حالات مختلط اغلب شامل روانپریشی/ سایکوز و افکار خودکشی، تغییرات عمده در اشتها، مشکلات خواب و سراسیمگی است.
یک فرد ممکن است در حالی که خلق خیلی پائین دارد و ناامید می‌باشد احساس انرﮊی زائدالوصفی در خود بکند. اختلال دوقطبی ممکن است به صورت مشکلی غیر از بیماری روانپزشکی ظاهر گردد برای مثال به صورت:
کارائی ضعیف، سوء مصرف الکل یا دارو، تشنج در روابط بین‌فردی ، شغلی یا تحصیلی باشد.
این مشکلات ممکن است در حقیقت علائمی از یک اختلال خلقی زمینه‌ای باشند.