خوراک، پوشاک و مسکن جزئى از ابتداییترین و در عین حال اساسىترین نیازهاى بشر است که تأمین آن از لحظهی تولد تا زمان مرگ جزو لاینفک زندگى وى و از جمله حقوق اساسى و بنیادین انسان به شمار مىرود. تا زمانى که روح و جسمِ انسان درگیر تأمین این سطح از زندگى است، بالطبع اندیشیدن به ابعاد دیگرِ زندگى در جهت رشد و کمالِ درخور و شایستهى انسان محدود و بعضاً متوقف مىشود.
تأمین این نیازهاى اساسى از حقوق مسلّمِ هر ملت و جامعهاى است، که دولِ حاکم به منظور تأمینِ این حقوق، قوانینى را تبیین و تشریح کردهاند.
بهعنوان یک شهروند بدانیم که: در کشور ما نیز تأمینِ این حقوق طبق قوانین ذیل از وظایف حاکمیت شمرده شده است:
• قانون اساسی:
اصل ٣١: داشتن مسکن متناسب با نیاز، حق هر فرد و خانوادهی ایرانی است. دولت موظف است با رعایت اولویت برای آنها که نیازمندترند بهخصوص روستانشینان و کارگران زمینهی اجرای این اصل را فراهم کند.
اصل ۴٣، بند اول: برای تأمین استقلال اقتصادیِ جامعه و ریشهکن کردن فقر و محرومیت و برآوردن نیازهای انسان در جریان رشد، با حفظ آزادگی او، اقتصاد جمهوری اسلامی ایران بر اساس ضوابط زیر استوار میشود: ۱- تأمین نیازهای اساسی: مسکن، خوراک، پوشاک، بهداشت، درمان، آموزش و پرورش و امکانات لازم برای تشکیل خانواده برای همه.
• اعلامیهی جهانى حقوق بشر:
ماده ٢۵: هر انسانی سزاوارِ یک زندگی با استانداردهای قابل قبول برای تأمین سلامتی و رفاه خود و خانوادهاش، از جمله تأمین خوراک، پوشاک، مسکن، مراقبتهای پزشکی و خدمات اجتماعی ضروری است و همچنین حق دارد که در زمانهای بیکاری، بیماری، نقص عضو، بیوگی، سالمندی و فقدان منابع تأمین معاش، تحت هر شرایطی که از حدود اختیار وی خارج است، از تأمین اجتماعی بهرهمند گردد.
• میثاق بینالمللی اقتصادی فرهنگی اجتماعی که ایران در سال ١٣۵۴ بدان ملحق شده و رعایت مفاد آن الزامآور است:
بند یازدهم:
١. کشورهای طرفِ این میثاق حق هر کس را به داشتن سطح زندگیِ کافی برای خود و خانوادهاش شامل خوراک، پوشاک و مسکن کافی، همچنین بهبود مداوم شرایط زندگی به رسمیت میشناسند.
کشورهای طرف این میثاق به منظور تأمین تحقق این حق، تدابیر مقتضی اتخاذ خواهند کرد و از این لحاظ اهمیت اساسی همکاری بینالمللی براساس رضایت آزاد را اذعان (قبول) دارند.
٢. کشورهای طرف این میثاق با اذعان به حقِ اساسیِ هر کس به اینکه از گرسنگی فارغ باشد منفرداً و از طریق همکاری بینالمللی تدابیر لازم از جمله برنامههای مشخصی به قرار ذیل اتخاذ خواهند کرد:
الف ـ بهبود روشهای تولید و حفظ و توزیع خواربار با استفادهی کامل از معلومات فنی و علمی با اشاعهی اصول آموزش تغذیه و با توسعه یا اصلاح نظام زراعی به نحوی که حداکثر توسعهی مؤثر و استفاده از منابع طبیعی را تأمین نمایند.
ب ـ تأمین توزیع منصفانهی ذخایر (منابع) خواربار جهان بر حسب حوائج با توجه به مسائل (مبتلا به) کشورهای صادرکننده و واردکنندهی خواربار (غذا).