Search
Close this search box.

سالگرد تولد استاد تورج نگهبان

touraj negahban01تورج نگهبان از دراویش سلسله‌ی نعمت‌اللهی گنابادی، ششم اردیبهشت سال ۱۳۱۱ هجری ‌شمسی در اهواز به دنیا آمد. دوران ابتدایی را در خرمشهر و شیراز آموزش دید و در دبیرستان فیروز بهرام تهران دوران بعدی تحصیلش را سپری کرد. سپس از دانشگاه تهران کارشناسی‌ارشد در رشته‌ی جامعه‌شناسی گرفت.

این موسیقی‌دانِ درویش، در کنار فعالیت‌های هنری خود، ریاست روابط عمومی سازمان صنایع دستی ایران را نیز بر عهده داشت و از سال ١۳۵٣ تا زمان انقلاب مدیرمسئول نشریه‌ی تخصصی «دستاورد» بود. وی همچنین در سال‌های ١٣۵۸-١٣۵۶ در دانشکده‌ی علوم اجتماعی قزوین به تدریس پرداخت.

او سرودن شعر و ترانه را از دوران کودکی آغاز کرد و نخستین شعرش را برای سیل زاهدان سرود:

شد روان در زاهدان سیلی عظیم از کوهسار
کرد   آشوبی  بپا  از  قهر  و  ظلم  کردگار

در اوایل دهه‌ی ۳۰ جزو ترانه‌سرایان جوان به رادیو صدای ایران راه یافت و با آغاز «برنامه‌ی گلها» جزو ترانه‌سرایان آن برنامه بود.

تورج نگهبان بیش از پنجاه سال در ترانه‌سرایی و موسیقی ایران قلم زد و خدمات ارزنده و آثار ماندگاری را به یادگار گذاشت و سه نسل از فارسی‌زبانان، ترانه‌های او را زمزمه کرده و می‌کنند.
از اشعار ترانه‌های اعتراضی همچون «تو سپیدی من سیاهم» که اشاره‌ای مستقیم به آپارتاید و تبعیض نژادی دارد تا شعرهای صوفیانه و عاشقانه‌ی «چیست این افسانه‌ی هستی خدایا چیست؟» و دیگر اشعارش که هر کدام خاطره‌ای در اذهان فارسی‌زبانان بر جای گذاشته است.

وی غیر از ترانه‌هایی که برای فیلم‌های سینمایی سرود، بیش از هفتصد ترانه نیز با سفارش رادیو به آرشیوِ موسیقی ایران تقدیم نمود که از ترانه‌های ماندگار ایرانی است.

ترانه‌سرایی را از نخستین سال‌های دبیرستان با همایون خرم، امین‌الله رشیدی، ایرانپور و مجید وفادار آغاز نمود و نخستین ترانه‌هایش به سفارش رادیو صدای ایران با صدای استاد محمود کریمی، امین‌اللّه رشیدی، منوچهر همایون‌پور و زنده‌یاد داریوش رفیعی از رادیو پخش شد.

نخستین ترانه‌های مرضیه با آهنگ‌های زنده‌یاد مجید وفادار و مهندس همایون خرم با کلام تورج نگهبان همراه بود. بیشترینِ این ترانه‌ها با موسیقی زیبای استادان برجسته‌ای چون مرتضی محجوبی، جواد معروفی، مجید وفادار، حبیب‌اللّه بدیعی، زرین‌پنجه، پرویز یاحقی، همچنین انوشیروان روحانی و یار همیشگی‌اش مهندس همایون خرم و دیگر آهنگسازان همنوا شد.

در کارنامه‌ی هنری او بیش از ٧٠٠ ترانه، تصنیف و غزل وجود دارد. آثار مشهور و ماندگاری چون «گلهای رنگارنگ ٢۴٢» با صدای بنان، «گلهای رنگارنگ ۵۵۶» با صدای الهه، «منم مجنون کویت»، «آمدی با دلم گفتگو کنی» و… «در بستر غم»، «گمشده»، «از من بگذر»، «کلبه» با صدای مرضیه، «گلهای رنگارنگ ۵١٠» با صدای مهستی، «رهگذر عمر»، «سرود آفرینش»، «تند باد حادثه‌ها» با صدای داریوش.

وی برای بسیاری از خوانندگان ایرانی از جمله ملوک ضرابی، دلکش، بنان، مرضیه، داریوش رفیعی، الهه، عارف، عباس مهرپویا، ستار، پروین، پوران، عهدیه، داریوش اقبالی، هایده، مهستی، ایرج، گلپا، محمد نوری، گوگوش و… ترانه سروده‌ است.

تورج نگهبان در زمینه‌ی روزنامه‌نگاری نیز از سال‌های نوجوانی‌اش فعال بود و از آخرین فعالیت‌های مطبوعاتی‌اش سردبیری مجله‌ی «دستاورد» در زمینه‌ی میراث‌های فرهنگی – هنری است که در تهران چاپ و منتشر می‌شد و نیز سردبیری مجله‌ی «گویای صدا» با همکاری علیرضا میبدی از دیگر کارهای اوست.
یاد او در دل خواهران و برادران ایمانی او و تمامی دوستدارانش خواهد ماند.