مراسم بزرگداشت دکتر عبدالباقی گولپینارلی – مولوی شناس فقید ترک عصر امروز با حضور رئیس مجلس،اساتید دانشگاه و میهمانانی از کشور ترکیه در تالار علامه امینی دانشگاه تهران برگزار شد.
به گزارش خبرنگار مهر، در ابتدای این مراسم دکتر اکبر ایرانی رئیس مرکز میراث مکتوب در سخنانی گفت : مناسبات فرهنگی ملت ایران و ترکیه بسیار ریشه دار و تاریخی است و این رابطه به پیش از استقرار امیرنشین های سلجوقی در آناتولی باز می گردد . زبان فارسی در این زمان در خاک آناتولی و همین طور شبه قاره هند رونق بسیار زیادی داشت . در زمان سلاطبن عثمانی نیز این زبان گسترش بیشتری یافت و ما می توانیم از اهتمام برخی سلاطین عثمانی که توجه زیادی به زبان فارسی داشتند یاد کنیم.
وی افزود : سلطان سلیم و سلطان محمد فاتح دو تن از بزرگترین فرمانروایان عثمانی بودند که از هر دو ایشان دیوانهای شعری به زبان فارسی برجای مانده است. همین طور می توان از یکی از وزاری دربار عثمانی که کتابی با عنوان “هشت بهشت” درباره تاریخ شاهان عثمانی به زبان فارسی نگاشته است یاد کرد.
ایرانی خاطرنشان کرد : در ترکیه بیش از هر کشور دیگری مانند شبه قاره هند نسخه های خطی بسیاری در کتابخانه ها وجود دارد که همین مسئله نشان از دلیل توجه و اهتمام به زبان فارسی در این منطقه دارد. مولانا جلال الدین محمد بلخی را می توان یکی از مهمترین دلایل این ارتباط فرهنگی دانست.
وی در پایان سخن خود ، افزود : ما امروز برای بزرگداشت مردی گردهم آمده ایم که بیش از پنجاه سال از عمر با برکت خود را صرف شناخت مولانا، زبان فارسی، و تاریخ و فرهنگ ایران و اسلام کرد و به حق بزرگداشت وی را می توان بزرگداشت مولانا دانست.
در ادامه این برنامه غلامعلی حداد عادل – رئیس مجلس شورای اسلامی طی سخنانی با اشاره به اهمیت شناخت مولانا و اندیشه وی در سالی که برای پاسداشت وی در نظر گرفته شده است گفت : اگر پیام معنوی با هنرمندی همراه شود دلنشین خواهد بود، این درسی است که خداوند به ما داده است و حقیقت را با هنر همراه کرده است و این کاری است که مولانا کرده است .
وی در مورد نقش مرحوم عبدالباقی گولپینارلی در شناساندن مولانا به مردم امروز ، افزود : عبدالباقی گولپینارلی یکی از بزرگترین مولوی شناسان جهان است و شناخت او بسیار با اهمیت است چرا که جهان امروز به اندیشه مولانا و پیام معنوی او بسیار محتاج است.
حدادعادل خاطر نشان کرد : در دنیایی که همه گرگ آسا به جان یکدیگر افتاده اند و رسانه ها آکنده از اخبار قتل و کشتار و خونریزی و بی رحمی است ، ما به شنیدن سخن مولانا که پیام معنوی انبیاء است نیازمندیم . دوستان ما در کشور ترکیه مراسم مفصلی در بزرگداشت ترکیه برپا کرده اند و من به نخست وزیر این کشور گفتم که توجه کشور ترکیه به جذب توریست از طریق بزرگداشت مولوی خوب است ، اما بهتر است که تلاشی هم برای معرفی و شناخت زبان مولوی که اندیشه وی با این زبان فابل فهم است صورت گیرد.
وی در ادامه یادآور شد : گولپینارلی دانش عمیقی از تاریخ، ادبیات و عرفان اسلامی داشت و این همه دانش به کمک شناخت او از اندیشه مولانا آمده بود . او از اعتدال و آرامش روحی بسیار برخوردار بود که در همه آثارش به خصوص در کتاب “مولاناجلال الدین” بیش از همه دیده می شود . او محققی با انصاف بود و اما آنچه که مخصوصا توجه من را جلب کرد اعتقاد اوست به معنویتی که جوهر و هسه اصلی سخن مولانا است.
حداد عادل در پایان سخنان خود دو صفحه از کتاب “مولاناجلال الدین” نوشته عبدالباقی گولپینارلی با ترجمه فارسی توفیق سبحانی را برای حاضران قرائت کرد.
مراسم بزرگداشت عبدالباقی گولپینارلی – مولوی شناس و ایران شناس ترک به مدت دو روز ( ۴ و ۵) تیر ۱۳۸۵ در تالار علامه امینی دانشگاه تهران برگزار می شود. در این برنامه اساتیدی از ایران و ترکیه در مورد جایگاه مولوی و مولوی شناسی در فرهنگ امروز سخنرانی خواهند کرد.
عبدالباقی گولپینارلی ادیب، شاعر، محقق ، مولوی پژوه و ایران شناس برجسته در ۱۹۰۰ م. ۱۲۷۸ هجری شمسی ، در استانبول دیده به جهان گشود و پدرش احمد مدحت افندی معروف به آگاه روزنامه نگار بود.
گولپینارلی تحصیلات ابتدایی را نزد پدر گذراند و از درس استادانی چون فخرالدین افندی، یوسف افندی، احمد ناعم و شیخ علی به خوبی بهره برد و مشغول به تدریس شد و به معلمی در ناحیه چوروم پرداخت. در سال ۱۹۲۳ م. مجددا برای ادامه تحصیل به استانبول بازگشت و در ۱۹۲۷ م. از مکتب معلمان و در ۱۹۳۰.م از دارالفنون ادبیات (دانشکده ادبیات) فارغ التحصیل شد. سپس مدتی به دبیری ادبیات در دبیرستان های قونیه، قیصریه، بالیکیسیر پرداخت و پس از مدتی به دانشکده ادبیات آنکارا رفت. در سال ۱۹۳۶ م . با نوشتن پایان نامه ای با عنوان زندگی یونس امره دانشنامه دکتری گرفت. در سال ۱۹۴۲ م. برای تدریس تاریخ تصوف و ادبیات صوفیانه ترک به دانشگاه استانبول بازگشت.
وی شخصیتی استثنایی داشت و بیشتر عمرش را صرف تحقیق در مورد مولانا، مثنوی و طریقه مولویه کرد. طریقه های دیگر صوفیه را هم کاملا می شناخت و مقالات بسیار خوبی درباره آنها نوشته که بیشترشان در دایرة المعارف اسلام به چاپ رسیده است.
عبدالباقی علاقه فراوانی به ایران و زبان فارسی داشت و اشعاری به این زبان سروده است که از آن میان می توان به شعری که در رثای استاد بدیع الزمان فروزانفر سروده اشاره کرد. چند اثر منثور و منظوم فارسی را به صورت کامل یا گزیده به ترکی استانبولی ترجمه کرد. از جمله دیوان حافظ (۱۹۴۴ م)، منطق الطیر (۱۹۴۴ م)،الهی نامه(۱۹۴۷ م) گلشن راز(۱۹۴۴ م)، رباعیات حکیم خیام (۱۹۵۳ م)، گزیده ای از دیوان کبیر(۱۹۵۵ م) ، نهج البلاغه (۱۹۵۸ م) وهمچنین متن کامل قرآن کریم (۱۹۵۵ م). معروف ترین اثر وی در ایران نثر و شرح مثنوی شریف مولوی است که دکتر توفیق سبحانی آن را به فارسی ترجمه کرده است.