جمجمهٔ تيمور لنگ در دست دانشمندان شوروی

در سال ۱۹۴۱ مقارن با جنگ جهانی دوم آرامگاه امير تيمور گورکانی بدست محققان شوروی شکافته شد تا با بدست آوردن بقايای وی چهره‌ی اصلی اورا ترسيم کنند. در نبش قبر تأييد شد که يک پای جنازه از پای ديگرش کوتاه‌تر است.

جالب اينجاست که بر روی تابوت نوشته شده بود هرکس اين قبر را بگشايد جنگ را به کشور خود آورده است. چندی پس از گشودن قبر تيمور آبمان‌ها طی عمليات بارباروسا را بر عليه شوروی شروع کردند. جسد تيمور اگرچه يک سال بيرون بود ولی چند روز پس از دفن مجدد وی قوای شوروی در نبرد استالينگراد پيروز شدند.

تيمور لنگ در سال ۱۳۳۶ ميلادی در قبيله‌ای از قبايل ترکستان متولد شد. او پسر يکی از مالکان مشهور ناحيه کش از توابع سمرقند بود. در زمان جنگ‌های قبيله‌ای رشادت فراوانی از خود نشان داد که منجر به ازدواج وی با دختر يکی از بزرگترين خانات ترک شد. ازدواجی که وی را به رؤيای هميشگی‌اش رساند… يعنی تبديل شدن به قهرمان روياهای خود چنگيز. او قبايل ترک آسيای ميانه را متحد کرد و تمام آن مناطق را فتح نمود. در خوارزم او فرمان قتل‌عام خوارزميان را صادر کرد.

تيمور پس از فتح آسيای ميانه به ايران لشگر کشيد. پس از قتل‌عامی هولناک در هرات از سرِ کشته‌شدگان مناره ساخت، بلافاصله توس و نيشابور را فتح و مازندران و گيلان را اشغال کرد. از آنجا قصد آذربايجان کرد و پس از تصرف آذربايجان قفقاز ارمنستان و کردستان به لرستان لشگر کشيد. مقاومت لرها برابر تيمور منجر به يکی از غم‌انگيزترين فجايع تاريخ ايران شد که روايت هولناکش در منابع دوره‌ی تيموری به خوبی آمده است.

تيمور اصفهان را نيز فتح کرد و فرمان به کشتار مردم اين شهر داد. منابع زمان وی هزاران کودک يتيم و بی‌پناه اصفهانی که تيمور ايشان را “خاک‌نشينان” می‌خواند گزارش می‌کند. پس از قتل‌عام اصفهان تيمور به اصفهانی‌های بازمانده دستور داد اجساد سربازان مقتولش را خاک کنند. شيراز با درايت شاعر بزرگ شهر خواجه حافظ از قتل‌عام نجات يافت. تيمور بعدها پس از فتح و قتل‌عام در هندوستان، مسکو را نيز فتح کرده و به آتش کشيد. حمله‌ی تيمور به خاک عثمانی نتيجه داد و خليفه‌ی عثمانی اسير تيمور شد. بعدها او مملوکين مصر را نيز به زانو در آورد.

کاتبانِ درکاب تيمور از وی چهره‌ی هولناکی به تصوير کشيده‌اند. مردی بی‌رحم که در راه کشورگشايی از قتل‌عام هراسی نداشت و خون خلق را براحتی بر زمين می‌ريخت.
با اين حال تيمور مردی شاعرپيشه و ادب‌دوست نيز بود. قرآن را از بر داشت و حنفی‌مذهب بود. نمازش جز در ميدان جنگ قضا نمی‌شد و هنرمندان و صنعتگران را تا زمانی که در رکابش بودند می‌نواخت.

می‌گويند اگر نام يکی از ده‌ها هزار سربازش را می‌شنيد هميشه بخاطر می‌سپرد. با هر دو دست شمشير می‌زد و با هر دو دست می‌نوشت. قرآن را از آخر به اول می‌خواند و با هر دو گوش سخنان دو نفر را مجزا همزمان می‌شنيد و پردازش می‌کرد. خطی خوش نيز داشت.

او در ۱۴۰۷ ميلادی درگذشت. آرامگاه او در سمرقند مورد احترام ازبکان است. جسد تيمور طی تحقيقات سرگئی گراسيموف مشخص شد که ۱۷۰ سانتيمتر بوده و تبار وی مغولی سيبريايی تشخيص داده شد که احتمال دارد ادعای نسب بردن وی از چنگيز صحيح بوده باشد.

منابع:
دانشنامه رشد، تیمور لنگ 
دانشنامه رشد، نشینان تیمور
لغت‌نامه دهخدا