شهر یزد پُر است از بناها و ساختمان‌هایی که به اهمیت این سرزمین کهن و تاریخی ایران افزوده است. یکی از این بناها «مجموعه مارکار» نام دارد که توسط «پشوتن مارکار» احداث و وقف شده است.
پشوتن مارکار در سال ۱۲۵۰ خورشیدی در یک خانواده‌ی پارسی به دنیا آمد و عشق به ایران و دین زرتشت را از کودکی از پدر و مادر آموخت. او مردی بود فرهیخته و فرهنگ‌دوست و همواره به دنبال راهی برای خدمت به سرزمین اجدادی‌اش بود.
مارکار در سال ۱۳۰۱ پرورشگاه مارکار را تأسیس کرد. این پرورشگاه تا سال ۱۳۰۵ در ساختمان «ارباب رستم شاه جهان» قرار داشت و پس از آن به ساختمان «خانه شیرازی‌ها» انتقال یافت. پرورشگاه صرفاً برای افراد بی‌سرپرست و کم‌بضاعت شهر یزد و روستاهای اطراف اختصاص داشت.
یک سال بعد با همت مارکار و هوشمندی «میرزا سروش لهراسب»، نماینده انجمن زرتشتیان ایرانی بمبئی، دبستان پسرانه مارکار تأسیس شد. این دبستان با ۷۰ دانش‌آموز شروع به کار کرد. در کنار این دبستان کارگاه‌های پارچه‌بافی، زیلوبافی، جوراب و کش‌بافی، خیاطی و نجاری نیز ایجاد شد تا دانش‌آموزان ساعت بیکاری و فراغت خود به یادگیری این فنون بپردازند.
پس از گذشت شش سال که دانش‌آموزان اولین دوره‌ی دبستان را به پایان می‌برند، مارکار از حمایت آنها کوتاهی نمی‌کند و دبیرستان پسرانه‌ای توسط او برای دوره‌ی متوسطه در سال ۱۳۱۲ تأسیس می‌شود. این نیز در نظر گرفته شد که پس از دوران متوسطه در صورتی که دانش‌آموزان در دانشگاه‌های کشور قبول شوند هزینه‌ی آنها پرداخت شود.
با افزایش تعداد دانش‌آموزان دبستان پسرانه و پرورشگاه و دبیرستان، مارکار برای رهایی از خانه‌ی اجاره‌ای و بالا بردن سطح کیفی زندگی افراد تحت پوشش، اقدام به خریداری زمینی به مساحت یکصد هزار متر در یزد می‌نماید. در سال ۱۳۱۲ ساختمانی به مهندسی «برزو سهراب آقا» طراحی و شروع به کار می‌کند و یک سال بعد یعنی همزمان با تأسیس دانشگاه تهران و نیز همزمان با جشن‌های گشایش آرامگاه فردوسی٬ با حضور شخص مارکار که برای بار دوم به ایران سفر کرده است این ساختمان افتتاح می‌گردد. بنایی آبرومند که دارای دو دستگاه عمارت می‌باشد. یکی در جلو که دارای ۱۸ اتاق و یک سالن بزرگ برای دبیرستان و دبستان پسرانه با ظرفیت ۸۰۰ دانش‌آموز و دیگری عمارت پرورشگاه که دارای سه سالن خواب و ۹ اتاق مختلف و یک زیرزمین جهت ایجاد کارگاه آموزشی. با ظرفیت ۶۰ نفر. دو عمارت که در فاصله‌ی کمی از هم قرار دارند با دو راهروی زیبای سرپوشیده به هم وصل می‌شوند.
مارکار همزمان با ساخت میدان فردوسی تهران، قول ساخت برج ساعت به نام فردوسی شاعر ایران‌زمین می‌دهد. این ساعت با نام «گاه‌نمای فردوسی» در سال ۱۳۲۱ در میدانی که رو‌به‌روی آموزشگاه مارکار قرار دارد، ساخته می‌شود، اگرچه امروز این ساعت به نام سازنده‌ی آن و به نام «ساعت مارکار» شناخته می‌شود.
آنچه که اکنون در شهر یزد به عنوان «مجموعه مارکار» شناخته می‌شود شامل مدرسه، پرورشگاه و برج ساعت است که در محله‌ی «تل» شهر یزد قرار دارد.
پشوتن مارکار در هیجدهم مهرماه ۱۳۴۴ خورشیدی دیده از جهان فروبست و او با اقداماتش نام خود را در این دیار ماندگار کرد.