«در این روز که با نام ماست، سرِ آن داریم که نهتنها با صدایی بلندتر از حقوق خویش به مثابه دانشجو دفاع کنیم، بلکه از زندگی پایمالشدی خود در جامعه نیز سخن بگوییم.»
محمد شریفیمقدم ریابی – فعال صنفی دانشگاه صنعتی شریف و از آغازگران فراخوان بیانیهی فراگیر دانشجویان ایران
بیانیهی فراگیر دانشجویان ایران، روز پنجشنبه ۱۱ آذر با امضای ۴۵ دانشجو از ۱۲ دانشگاه کشور بهعنوان «آغازگران فراخوان» منتشر شد. و تاکنون که کمتر از ۴۸ ساعت از آغاز این فراخوان میگذرد، به امضای بیش از ۹,۰۰۰ دانشجو از ۳۰۰ دانشگاه کشور رسیده است.
این بیانیه که از حمایت ۳۵ شورای صنفی دانشگاههای کشور، فعالین صنفی ۹ دانشگاه که از شورای صنفی محروم هستند، و ۱۰۲ انجمن علمی و اسلامی و کانون فرهنگی برخوردار است؛ در روز ۱۶ آذر در دانشگاههای کشور توسط فعالین صنفی در جمع دانشجویان خوانده خواهد شد.
آغاز سال تحصیلی همراه بود با اعتراضات صنفی گسترده در دانشگاههای کشور، اعتراضاتی که در ابتدا تنها به هزینهی تحمیلی سنوات بود اما فرصتی ایجاد کرد تا دانشجویان نگاه کلانتری به روند پولی شدنِ آموزش بیاندازند. انعکاس این اعتراضات در گوشهگوشهی این بیانیه مشهود است: « تبعات روند کالاییسازی آموزش سبب شده است که نهتنها فرزندان طبقات فرودست حین تحصیل در دانشگاه تحت فشار هزینههای سنگین آموزشی کمر تا کنند، بلکه به تدریج از ورود به دانشگاه محروم شوند یا از سرانجامبخشیدن به تحصیلات دانشگاهی خود بازمانند. در این میان، آن که از قطار دورههای روزانهی دانشگاههای دولتی جا بماند مجبور میشود تا هزینههای سرسامآوری را برای دورههای شبانه و دانشگاههای آزاد یا غیرانتفاعی بپردازد، تا علیرغم آموزشی کمکیفیت، به امید یافتن شغلی برای تأمین هزینههای زندگی مدرکی به دست آورده باشد. و دریغا که این تلاش، به سودای کسب منزلتی نمادین، خود چون فرزندی ناقصالخلقه زاییدهی منطق حاکم است.»
«در حوزهی علمیه، طلاب برای درس خواندن شهریه میگیرند؛ در دانشگاه، دانشجو باید شهریه پرداخت کند.» این پیام توئیتری بیشترین ریتوئیت را در طوفان توئیتری دانشجویان با تگ بیانیه فراگیر دانشجویان ایران داشته است؛ که نشاندهندهی تمرکز بیانیه و مطالبات دانشجویان بر حقِ آموزش رایگان طبق اصل ۳۰ قانون اساسی است.
از دیگر محورهای این بیانیه نقد صریح تبعیض جنسیتی حاکم در فضای دانشگاههای کشور است؛ رویکردهایی که گاهاً به بهانههایی همچون تأمین امنیت و مصلحت دختران دانشجو، سبب رنجش دانشجویان در دانشگاهها میشود. در این بیانیه به کنترل و فشار مضاعف در حوزهی آزادیهای فردی و پوشش دختران دانشجو، حجاب اجباری در خوابگاهها، محدودیتهای بیشتر در رفت و آمد و ساعتهای ورود و خروج به خوابگاههای دختران، برخوردهای سلیقهای حراست با دختران دانشجو ، نگاه قیممآبانهی مسئولان و سوءاستفاده از روابط عاطفی خانوادهها برای محدودسازی بیشتر دختران به عنوان مصداقهای تبعیض جنسیتی در دانشگاهها اشاره شده است.
در فضایی که تلاشهای بسیاری برای ایزولهسازی دانشگاه از جامعه صورت میگیرد؛ صحبت از پیوند جنبش دانشجویی و جامعه از نقاط عطف این بیانیه است: «در کنار نهاد شورای صنفی، تلاش برای استقلال دانشگاه از قدرت و سرمایه و نیز تقویت نگاه انتقادی مستقل از قدرت و زدوده از ایدئولوژی حاکم، تنها دریچهی امید برای بیرونشدن از وضعیت اسفناک فعلی است. در عین حال اعتراضات صنفی دانشجویی بایستی به مبارزات برحقِ کارگران، معلمان، زنان و تمام محذوفان و مطرودان اجتماع بپیوندد و کلیت ساختار و برنامههای کلان اقتصادی-سیاسی را که تجاریسازی آموزش نیز بخشی از تبعات آن است به نقد بکشد. بدون این همراهی و پیوند، مقاومت در برابر این سیل بنیانبرانداز که هستی دانشجو، کارگر، معلم، زن و تمام فرودستان را تهدید میکند، غیرممکن مینماید.»
منبع: قانون