همزمان با شصت و هشتمین سالگردِ به رسمیت شناختن اعلامیهی جهانی حقوق بشر در سازمان ملل، ایران همچنان شاهد انتقادهای جهانی نسبت به وضعیت حقوق بشر در این کشور است.
بیش از ۶ دهه از تصویب اعلامیهی جهانی حقوق بشر میگذرد. در روز ۱۰ دسامبر ۱۹۴۸ مجمع عمومی سازمان ملل متحد اعلامیهی مصوب سال قبل از آن را به عنوان نخستین جهانسند مربوط به اساسیترین حقوق هر فرد که به صرف انسان بود از آن بهرهمند میشود را به رسمیت شناخت.
این اعلامیه به منظور تثبیت حقوق شهروندانِ همهی جهان تدارک دیده شد و مبتنی بر تجربیات چندهزارسالهی بشر در گوشه و کنار جهان بود.
مقدمهی اعلامیه با به رسمیت شناخته شدن منزلت ذاتی و حقوق برابر و مسلّم همهی اعضای خانوادهی بشری، آن را اساس آزادی، عدالت و صلح در جهان میداند.
منع شکنجه، منع بردهداری، حق برخورداری از محاکمهی منصفانه، آزادی فکر، عقیده، مذهب و آزادی بیان از جمله حقوق تفکیکناپذیر انسان دانسته شده است.
اما کشورهایی هستند که هم عضو سازمان ملل هستند و هم این معاهده را امضا کردهاند، ولی هرگز به آن پایبند نبودهاند.
ایران از نخستین امضاکنندگان این بیانیه در سال ۱۳۲۷ بود، اما یکی از کشورهایی است که عملکردش در زمینهی رعایت حقوق بشر در دهههای اخیر همسو با اعلامیهی جهانی حقوق بشر نبوده و بارها به نقض حقوق بشر متهم شده است.
با آنکه حسن روحانی در کارزار انتخاباتی خود وعدههایی دربارهی بهبود وضع حقوق بشر در ایران داده بود، اما در بیش از سه سال از ریاستجمهوری او، فعالان سیاسی، مدنی و اجتماعی در ایران به طور گستردهای مورد سرکوب قرار گرفتهاند.
وضعیت آزادی اطلاعرسانی، شمار زندانیان عقیدتی و سیاسی، ادامهی حصر معترضان به انتخابات ۸۸، بازداشت و تهدید روزنامهنگاران و سرکوب معتقدان ادیان مختلف در ایران، هر سال با انتقاد سازمانهای فرادولتی جهانی روبهرو است.
اقلیتهای مذهبی در دوران حکومت روحانی، بیش از سالهای گذشته مورد آزار و اذیت قرار گرفتهاند به طوری که بسیاری از آنها روانهی زندان شدهاند.
ایران همچنین به دلیل شمار بالای اعدام، و بهطور مشخص اعدام افرادی که زیر سن قانونی مرتکب جرم شدهاند، با انتقادهای گستردهی بینالمللی روبهرو است.
گزارشگر پیشین ویژهی حقوق بشر سازمان ملل متحد در امور ایران بهرغم سالها تلاش برای بررسی وضعیت حقوق بشر در ایران برای سفر به ایران نتوانست اجازهی ورود بگیرد.
در حال حاضر عاصمه جیلانی جهانگیر، شهروند پاکستان، فعالِ شناختهشدهی حقوق بشر، گزارشگر ویژهی سازمان ملل متحد در امور حقوق بشر ایران است که انتخاب او به این سمت نیز با واکنش منفی ایران مواجه شد و محمدجواد لاریجانی، دبیر «ستاد حقوق بشر» جمهوری اسلامی ایران آن را غیرعادلانه و غیرمعتبر خواند.
منبع: صدای آمریکا