ﻣﯿﻼد ﺷﮑﯿﺐ
وﻗﺘﯽ ﮔﻠﻮﻟﻪﻫﺎی ﺑﺮﻓﯽ ﮐﻮﭼﮏِ دروغ ﺗﺒﺪﯾﻞ ﺑﻪ ﺑﻬﻤﻦﻫﺎی ﺑﺰرگ دروغ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ، ﻣﻐﺰ در ﺑﺮاﺑﺮ ﻋﺪم ﺻﺪاﻗﺖ ﺑﯽﺣﺲ ﻣﯽﺷﻮد. داﻧﺸﻤﻨﺪان در وبﺳﺎﯾﺖ Nature Neuroscience ﮔﺰارش ﮐﺮده‌اﻧﺪ ﮐﻪ ﻫﺮﭼﻪ آدمﻫﺎ دروغﻫﺎی ﺑﯿﺶﺗﺮ و ﺑﺰرگﺗﺮی ﺑﮕﻮﯾﻨﺪ، ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﺸﺨﺼﯽ از ﻣﻐﺰ آنﻫﺎ ﺑﻪ دروغﻫﺎی ﺑﺰرگ و آﺷﮑﺎر ﮐﻢﺗﺮ واﮐﻨﺶ ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ. ﻧﺘﺎﯾﺞ اﯾﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﻪ ﻣﺤﻘﻘﺎن در ﺗﻮﺿﯿﺢ اﯾﻦﮐﻪ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﯾﮏ دروغ ﮐﻮﭼﮏ ﺗﺒﺪﯾﻞ ﺑﻪ دروغﻫﺎی ﺑﺰرگﺗﺮ ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻤﮏ ﮐﻨﺪ.
ﻣﺤﻘﻘﺎن داﻧﺸﮕﺎه University College London) UCL) و داﻧﺸﮕﺎه دوک (Duke) آزﻣﺎﯾﺸﯽ را ﺗﺮﺗﯿﺐ دادﻧﺪ و در ﻃﯽ آن ﺑﻪ ۸۰ ﺷﺮﮐﺖﮐﻨﻨﺪه ﯾﮏ ﺗﺼﻮﯾﺮ ﺑﺰرگ و واﺿﺢ از ﯾﮏ ﻇﺮف ﺷﯿﺸﻪای ﭘﺮ از ﺳﮑﻪ ﻧﺸﺎن دادﻧﺪ. ﺑﻪ ﺷﺮﮐﺖﮐﻨﻨﺪﮔﺎن ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪ ﮐﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﺳﮑﻪﻫﺎی داﺧﻞ ﻇﺮف ﺷﯿﺸﻪای را ﺗﺨﻤﯿﻦ زده و آن را ﺑﻪ ﯾﮏ ﺷﺮﯾﮏ ﻧﺎﭘﯿﺪا ﮐﻪ ﺗﺼﻮﯾﺮ ﮐﻮﭼﮏﺗﺮی از اﯾﻦ ﻇﺮف را ﻣﯽﺑﯿﻨﺪ، ارﺳﺎل ﮐﻨﻨﺪ. ﻧﯿﻞ ﮔﺮت، ﯾﮑﯽ از اﻋﻀﺎی اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﻃﯽ ﮐﻨﻔﺮاﻧﺲ ﺧﺒﺮی اﻋﻼم ﮐﺮد ﮐﻪ ﻫﺮ ﮐﺪام از ﺷﺮﮐﺖﮐﻨﻨﺪهﻫﺎ ﺑﻪﻋﻨﻮان «ﯾﮏ ﻣﺸﺎور ﻣﺎﻟﯽ آﮔﺎه ﺧﺪﻣﺖ ﻣﯽﮐﺮدﻧﺪ ﮐﻪ وﻇﯿﻔﻪﺷﺎن ﻣﺸﻮرت دادن ﺑﻪ اﻓﺮادی ﺑﻮد ﮐﻪ ﻧﻤﯽداﻧﺴﺘﻨﺪ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ﺧﻮد را ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪﮔﺬاری ﮐﻨﻨﺪ». ﭘﮋوﻫﺶﮔﺮان ﻃﯽ اﯾﻦ آزﻣﺎﯾﺶ ﺑﻪ ﺷﺮﮐﺖﮐﻨﻨﺪﮔﺎن اﻧﮕﯿﺰهﻫﺎﯾﯽ ﺑﺮای دروغ ﮔﻔﺘﻦ ﻣﯽدادﻧﺪ. در ﺑﺮﺧﯽ ﻣﻮارد، ﺑﺮای ﻣﺜﺎل اﮔﺮ ﮐﺴﯽ ﻣﻘﺪار ﺳﮑﻪ را ﺑﯿﺶ از ﺣﺪ واﻗﻌﯽ ﺗﺨﻤﯿﻦ ﻣﯽزد ﻣﻘﺪار ﺑﯿشﺗﺮی ﭘﻮل ﺟﺎﯾﺰه ﻣﯽﮔﺮﻓﺖ.
ﺑﺎ اداﻣﻪ ﯾﺎﻓﺘﻦ آزﻣﺎﯾﺶ، ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺟﺎﻟﺐﺗﺮ ﻣﯽﺷﺪ. دروغ ﮔﻔﺘﻦ اﻓﺮاد زﻣﺎﻧﯽ ﺑﻪ ﺑﯿﺶﺗﺮﯾﻦ ﺣﺪ ﺧﻮد ﻣﯽرﺳﯿﺪ ﮐﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﻣﯽﺷﺪ ﻣﻨﻔﻌﺖ ﺑﯿﺶﺗﺮی ﺑﻪ ﺧﻮدﺷﺎن و ﺷﺮﯾﮏﺷﺎن ﺑﺮﺳﺪ. اﻣﺎ اﯾﻦ «ﻣﺸﺎوران ﻣﺎﻟﯽ» ﺣﺘﯽ زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺧﻮدﺷﺎن ﺳﻮد ﻣﯽرﺳﯿﺪ اﻣﺎ ﺷﺮﯾﮏﺷﺎن ﺿﺮر ﻣﯽﮐﺮد ﻧﯿﺰ دروغ ﻣﯽﮔﻔﺘﻨﺪ. روی ﻣﻐﺰ ۲۵ ﻧﻔﺮ از ﺷﺮﮐﺖﮐﻨﻨﺪﮔﺎن ﻫﻨﮕﺎم دروغ ﮔﻔﺘﻦ اﺳﮑﻦ fMRI اﻧﺠﺎم ﺷﺪ. در ﻣﻮرد ﻣﻐﺰﻫﺎی اﻓﺮادی ﮐﻪ ﭘﯿﺶﺗﺮ دروغ ﮔﻔﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪ ﮐﻪ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻣﻐﺰ آنﻫﺎ در ﺑﺮﺧﯽ از ﻣﻨﺎﻃﻖ، از ﻫﻤﻪ ﺑﯿﺶﺗﺮ در ﺑﺨﺶ آﻣﯿﮕﺪال ﻣﻐﺰ، ﮐمﺗﺮ ﻣﯽﺷﺪ. آﻣﯿﮕﺪال ﯾﺎ در ﻓﺎرﺳﯽ ﺑﺎداﻣﻪ ﻗﺴﻤﺘﯽ از دﺳﺘﮕﺎه ﮐﻨﺎرهای (ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻟﯿﻤﺒﯿﮏ) در ﻣﻐﺰ اﺳﺖ. ﻫﺴﺘﻪ ﻗﺎﻋﺪه‌ای-ﺟﺎﻧﺒﯽ آﻣﯿﮕﺪال ﻧﻘﺶ ﻣﻬﻤﯽ در ﯾﺎدﮔﯿﺮی و ﺣﺎﻓﻈﻪ اﯾﻔﺎ ﻣﯽﮐﻨﺪ. آﻣﯿﮕﺪال ﻋﻼوه ﺑﺮ ﻧﻘﺶ اﺻﻠﯽ در درک اﺣﺴﺎﺳﺎت و اﯾﺠﺎد ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ آنﻫﺎ، در ﺗﻌﺪﯾﻞ درد ﻧﯿﺰ دﺧﺎﻟﺖ دارد. ﮐﺎﻫﺶ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ آﻣﯿﮕﺪال ﺣﺘﯽ ﺑﻪ داﻧﺸﻤﻨﺪان ﻗﺪرت ﭘﯿﺶﺑﯿﻨﯽ ﻣﯽداد ﮐﻪ آﯾﺎ ﻓﺮد در آزﻣﺎﯾﺶ ﺑﻌﺪی دروغ ﻣﯽﮔﻮﯾﺪ ﯾﺎ ﺧﯿﺮ. اﯾﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ ﮐﻪ ﮐﺎﻫﺶ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻣﻐﺰ، روی ﺗﺼﻤﯿﻢ آدمﻫﺎ ﺑﺮای دروغﮔﻮﯾﯽ ﺗﺎٔﺛﯿﺮ ﻣﯽﮔﺬارد.
اﻓﺮاد دروغﮔﻮ ﻧﺘﯿﺠﻪ ﻣﻨﻔﯽای از دروغﻫﺎی ﺧﻮد ﻧﻤﯽدﯾﺪﻧﺪ و ﺑﻪ ﻫﻤﯿﻦ دﻟﯿﻞ از اﯾﻦﮐﻪ دروغ آنﻫﺎ آﺷﮑﺎر ﺷﻮد ﻫﺮاﺳﯽ ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ. اﯾﻦ ﻣﻌﺎﻓﯿﺖ از ﻣﺠﺎزات روی ﺑﺨﺶ آﻣﯿﮕﺪال اﺛﺮ ﻣﯽﮔﺬارد. ﺗﺎﻟﯽ ﺷﺎروت، ﯾﮑﯽ از اﻋﻀﺎی اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ، ﻣﯽﮔﻮﯾﺪ: «دﻻﯾﻞ زﯾﺎدی ﺑﺮای ﺗﻮﺟﯿﻪ اﯾﻦ ﭘﺪﯾﺪه وﺟﻮد دارد اﻣﺎ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﺎ، ﯾﮏ اﺻﻞ اﺳﺎﺳﯽ ﺑﯿﻮﻟﻮژﯾﮑﯽ وﺟﻮد دارد ﮐﻪ روی ﮐﺎرﮐﺮد ﻣﻐﺰ ﻣﺎ اﺛﺮ ﮔﺬاﺷﺘﻪ و ﺑﺎﻋﺚ اﯾﺠﺎد اﯾﻦ ﭘﺪﯾﺪه ﻣﯽﺷﻮد». اﺻﻠﯽ ﮐﻪ ﺷﺎروت از آن ﺻﺤﺒﺖ ﻣﯽﮐﻨﺪ ﺗﻄﺒﯿﻖ ﻋﺎﻃﻔﯽ ﻧﺎم دارد. اﯾﻦ اﺻﻞ ﻫﻤﺎن اﺻﻠﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﻮﺿﯿﺢ ﻣﯽدﻫﺪ ﭼﺮا ﺑﻮی ﻗﺪرﺗﻤﻨﺪ ﯾﮏ ﻋﻄﺮ ﺑﻪ ﻣﺮور زﻣﺎن ﺑﺮای ﻣﺎ ﮐﻢاﺛﺮ ﻣﯽﺷﻮد. ﺷﺎروت ﻣﯽﮔﻮﯾﺪ، وﻗﺘﯽ ﺷﻤﺎ ﺑﺮای اوﻟﯿﻦ ﺑﺎر در ﮐﺎری ﻣﺜﻞ ﻣﺎﻟﯿﺎت ﺗﻘﻠﺐ ﻣﯽﮐﻨﯿﺪ، اﺣﺴﺎس ﺑﺪی ﺑﻪ ﺷﻤﺎ دﺳﺖ ﻣﯽدﻫﺪ. اﯾﻦ اﺣﺴﺎس ﻧﺎﺧﻮﺷﺎﯾﻨﺪ ﭼﯿﺰ ﺧﻮﺑﯽ اﺳﺖ ﭼﺮاﮐﻪ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﻋﺪم ﺻﺪاﻗﺖ ﺷﻤﺎ را ﮐﺎﻫﺶ دﻫﺪ. ﺷﺎروت ﻣﯽﮔﻮﯾﺪ: «اﻣﺎ در ﻧﻮﺑﺖ ﺑﻌﺪی ﺗﻘﻠﺐ، ﺷﻤﺎ از ﻧﻈﺮ ﻋﺎﻃﻔﯽ ﺑﺎ ﭼﻨﯿﻦ ﮐﺎری ﺗﻄﺒﯿﻖ ﯾﺎﻓﺘﻪاﯾﺪ و دﯾﮕﺮ ﻋﺬاب وﺟﺪاﻧﯽ ﻧﺨﻮاﻫﯿﺪ داﺷﺖ و در ﻧﺘﯿﺠﻪ دروغﻫﺎی ﺑﺰرگﺗﺮ و ﺑﯿﺶﺗﺮی ﻣﯽﮔﻮیید».
منابع:
sciencenews
مؤسسه منظومه ایده و دانش