حسن یوسفی اشکوری، ۲۲ بهمن ۱۳۸۸، کلاس تاریخ ایران باستان
ساسانیان
تمرکز قدرت و تشکیل نخستین دولت دینی
در این بخش به دو موضوع اشاره می کنم:
• خاندان و تبار
• شاهان
• خاندان
سلسله ساسانی از استخر پارس برخاستند. استخر در کنار تخت‌جمشید قرار داشت و معبد قدیمی آناهیتا در آن واقع شده بود. این شهر از دیرباز شهری مذهبی بود. اهمیت استخر به دنیای اساطیر نیز کشیده شده است. گفته‌اند که این شهر را گیومرد برآورده بود.
روشن نیست که ساسان یک شخصیت واقعی است یا اساطیری و نیز نسبت ساسان با اردشیر بنیانگذار سلسله مبهم است. اما شهرت دارد که او روحانی معبد آناهیتا و نیای اردشیر است. پاپک فرزند ساسان است که شاه محلی از این خاندان در پارس بوده و پدر اردشیر دانسته شده است. درباره ساسان و پاپک و اردشیر داستانهای زیادی روایت شده است که بی‌گمان بخش زیادی از آنها افسانه و برساخته‌های بعدی است که به دلایل خاص دینی و یا سیاسی جعل شده‌اند. از جمله مسعودی آورده است که ساسان به زیارت مکه رفته و حج گزارده و هدایایی گرانقیمت تقدیم کرده است که قطعاً از ساخته‌های پس از اسلام است و هدف آن ایجاد تفاهم بین ایرانیان و اعراب بوده است.
سلسله شاهان
۱. اردشیر اول (۲۲۴ – ۲۴۱ میلادی)
۲. شاپور اول (۲۴۱ – ۲۷۲ میلادی)
۳. هرمزد اول (۲۷۲ – ۲۷۳ میلادی)
۴. بهرام اول (۲۷۳ – ۲۷۴ میلادی)
۵. بهرام دوم (۲۷۴ – ۲۹۳ میلادی)
۶. بهرام سوم (۲۹۳ میلادی)
۷. نرسی (۲۹۳ – ۳۰۲ میلادی)
۸. هرمزد دوم (۳۰۲ – ۳۰۹ میلادی)
۹. شاپور دوم (۳۰۹ – ۳۷۹ میلادی)
۱۰. اردشیر دوم (۳۷۹ – ۳۸۳ میلادی)
۱۱. شاپور سوم (۳۸۳ – ۳۸۸ میلادی)
۱۲. بهرام چهارم (۳۸۸ – ۳۹۹ میلادی)
۱۳. یزدگرد اول (۳۹۹ – ۴۲۰ میلادی)
۱۴. بهرام پنجم (۴۲۰ – ۴۳۸ میلادی)
۱۵. یزدگرد دوم (۴۳۸ – ۴۵۷ میلادی)
۱۶. هرمزد سوم (۴۵۷ – ۴۵۹ میلادی)
۱۷. پیروز اول (۴۵۹ – ۴۸۴ میلادی)
۱۸. بلاش (۴۸۴ – ۴۸۸ میلادی)
۱۹. قباد اول (۴۸۸ – ۴۹۷ / ۴۹۹ – ۵۳۱ میلادی)
۲۰. جاماسب (۴۹۹ – ۴۹۹ میلادی) (او برادر قباد بوده و با کودتایی علیه قباد او را برکنار و دوسالی به سلطنت دست یافت)
۲۱. خسرو انوشیروان (۵۳۱ – ۵۷۹ میلادی)
۲۲. هرمزد چهارم (۵۷۹ – ۵۹۰ میلادی)
۲۳. خسرو پرویز (۵۹۰ – ۶۲۸ میلادی)
۲۴. قباد دوم (۶۲۸ میلادی)
۲۵. اردشیر سوم (۶۲۸ – ۶۳۰ میلادی)
۲۶. شهربراز (۶۳۰ میلادی)
۲۷. خسرو سوم (۶۳۰ میلادی)
۲۸. پوران (۶۳۰ – ۹۳۱ میلادی)
۲۹. آذر میدخت (۶۳۱ میلادی)
۳۰. خسرو چهارم (۶۳۱ میلادی)
۳۱. پیروز دوم (احتمالاً ۶۳۲ میلادی)
۳۲. فرح زاد خسرو (احتمالاً ۶۳۲ میلادی)
۳۳. هرمزد پنجم (۶۳۲)
۳۴. یزدگرد سوم (۶۳۲ – ۶۵۱ میلادی)
ادامه دارد…