میلاد شکیب
دنیای بی‌کران کهکشان همیشه ذهن بی‌تاب بشر را به خود جلب کرده و آرزوی کشف ماورای این منظومه شمسی یک آرمان دیرینه در نهاد جست‌وجوگر آدمی است. راکت‌های کوچک به فضا فرستاده می‌شوند تا از دنیای دور از دسترس ما اطلاعات ارزشمندی را به زمین مخابره کنند. در این مطلب می‌خواهیم در مورد پروژه مشترک استیون هاوکینگ و مارک زاکربرگ صحبت کنیم.
جدای از همه تلاش‌های انسان یکی از بلندپروازانه‌ترین و بزرگ‌ترین پروژه‌های کاوش فضایی در طول تاریخ قرار است به‌زودی اجرا شود. پروفسور استیون هاوکینگ و حامیان او مانند سرمایه‌گذاران پروژه‌های اینترنتی نظیر یوری میلنر و مارک زاکربرگ قصد دارند نانوکرفت‌هایی را به عمق فضا ارسال کنند تا دورافتاده‌ترین و دور از دسترس‌ترین مناطق جهان هستی را که تا به حال هیچ انسانی بدان دست نیافته کشف کنند. این پروژه عظیم و حیرت‌آور می‌تواند بسیاری از رازهای هستی را برای آدمی برملا سازد و با ارسال عکس‌هایی از مناطقی که امکان زیست و حیات در آن‌جا وجود دارد، تحولی شگرف در زندگی نسل بشر پدید آورد.
پروفسور هاوکینگ در مورد این پروژه می‌گوید: «چیزی که ما را منحصربه‌فرد کرده فائق آمدن بر محدودیت‌های موجود است. نیروی گرانش و جاذبه ما را روی زمین نگه داشته با این حال ما امکان پرواز داریم. چگونه از این محدودیت ها فراتر برویم؟ با نیروی ذهن و با ماشین‌آلات». او در ادامه می‌افزاید: «آنچه که محدودیت بین ما و ستارگان محسوب می‌شود یک فضای خالی بسیار بزرگ است. اما اکنون ما می‌توانیم بر این محدودیت فائق بیاییم. با پرتوهای نوری، بادبان‌های نوری و سفینه‌های فضایی بسیار سبک می‌توان بر این محدودیت‌ها غلبه کرد. این پروژه یک جهش بزرگ به سمت کشف رموز جهان هستی است. ما انسان هستیم و ماهیت انسان پرواز و پیشرفت است».
این پروژه بی‌سابقه و شگفت‌آور، استارشات (The Starshot Project) نام دارد. مدیران پروژه استارشات امیدوارند بتوانند روبات‌های بسیار کوچکی را خارج از سامانه آلفا قنطورس یعنی ۲۵ تریلیون مایل دورتر بفرستند. آلفا قنطورس یک ستاره دوتایی است که به همراه کوتوله سرخ پروکسیما قنطورس یا آلفا قنطورس سی، یک سامانه سه‌گانه را تشکیل می‌دهد. این سامانه، از همه ستاره‌ها به منظومه خورشیدی ما نزدیک‌تر است و با چشم غیرمسلح به صورت چهارمین ستاره درخشان آسمان شب دیده می‌شود. در شرایط طبیعی و تجهیزات امروزی ممکن است چنین کاری ۳۰ هزار سال طول بکشد اما دست‌اندرکاران این پروژه امیدوارند این زمان را به ۲۰ سال تقلیل دهند. این راکت‌های کوچک در بلندپروازانه‌ترین و عظیم‌ترین پروژه فضایی تاریخ قرار است از مناطق دورافتاده و بسیار دور کهکشان اطلاعات و عکس‌هایی را به زمین بفرستند.
دانشمندان معتقدند ممکن است سامانه آلفا قنطورس دارای سیاره‌ای مشابه زمین باشد که امکان سکونت در آن وجود داشته باشد. این سفینه قادر است عکس‌هایی را از مناطقی که امکان حیات بالقوه در آن‌ها وجود دارد به زمین ارسال کند. یوری میلنر در این خصوص گفته که این سفینه‌ها در حد نانو هستند و وزنشان در حد گرم است. سیستم این سفینه‌های فضایی براساس پرتوهای نوری متراکم شده عمل می‌کنند و سرعت آن‌ها ۲۵ درصد سرعت نور خواهد بود. این سفینه قادر است اطلاعاتی از سیاره‌های موجود و داده‌‌های علمی به زمین مخابره کند. دکتر میلنر می‌گوید: «داستان نسل بشر یکی از بزرگ‌ترین جهش‌هاست. امروز در حال آماده شدن برای یک جهش بزرگ دیگر هستیم، جهشی به سمت ستاره‌ها. پرسش این‌جاست که آیا ما می‌توانیم به ستاره‌ها دسترسی پیدا کنیم و آیا این کشف بزرگ در طول عمر ما رخ خواهد داد؟».
این راکت‌های کوچک توسط رایانه طراحی می‌شوند و به قرص‌های سیلیکونی وصل می‌شوند. در حقیقت این راکت‌ها خود نوعی رایانه‌اند که بسیار کوچک شده‌اند. دوربین‌ها، پیشرانه، منبع تغذیه، تجهیزات ناوبری و اسکنرها همگی روی یک تراشه بسیار کوچک تعبیه شده‌اند که این کاوش فضایی را مقدور می‌سازد. در حالی که هنوز ابهاماتی مبنی بر صرفه اقتصادی و امکان‌پذیر بودن این پروژه وجود دارد، مقدمات اجرایی این پروژه عظیم در حال اجراست و مراحل آماده‌سازی و انتخاب تیم همکاری‌کننده تا حدود زیادی انجام شده است. بسیاری از دانشمندان ناسا در این پروژه همکاری دارند و مسئولیت اصلی پروژه با پروفسور استیون هاوکینگ بزرگ است که یوری میلنر و مارک زاکربرگ میلیونر، سرمایه‌گذاران و حامیان مالی این پروژه حیرت‌آور و بی‌نظیر که ۱۰۰ میلیون دلار هزینه خواهد داشت، هستند. این اولین بار نیست که میلنر و هاوکینگ در پروژه‌ای با هم همکاری دارند، پیش از این نیز دو پروژه عظیم و چندصد میلیون دلاری با حضور هاوکینگ و میلنر به سرانجام رسیده است.
منابع:
– telegraph/ scientificamerican/ sciencealert/ independent/ space
– مؤسسه منظومه ایده و دانش