انس مالک گوید: از پیغمبر صلّى اللّه علیه و سلّم شنیدم که گفت تائب از گناه همچنان بود کى گناه نکردست. و چون خداى بنده را دوست دارد گناهش زیان ندارد پس این آیه برخواند که: «انّ اللّه یحبّ المتطهّرین». گفتند یا رسول‌اللّه علامت توبه چیست؟ گفت: ندامت.
از استاد ابوعلى [دقّاق] رحمة اللّه شنیدم [کى] یکى از مریدان توبه کرد و فترتى افتاد وى را و اندیشه می‌کرد کى اگر وقتى توبه کنم حکم من چگونه باشد. هاتفى آواز داد [و گفت یا فلان] ما را طاعتى داشتى شکرت کردیم پس برگشتى مهلتت دادیم اگر بازآیى فراپذیریم، مرد توبه کرد و بنشست.
جنید گوید: توبه را سه معنى بود؛ اوّل ندامت و دیگر عزم بر ترک معاودت و سه دیگر خویشتن پاک کردن از مظالم و خصومت.
ذوالنّون مصرى را پرسیدند از توبه، گفت: [توبه] عوام از گناه [بود] و توبه خواص از غفلت.
ابونصر سرّاج طوسى گوید: سهل بن عبد اللّه را پرسیدند هم از توبه، وى نیز گفت: «آنکه گناه را فراموش نکنى»، جنید را پرسیدند هم از توبه، وى گفت: «آنک گناه را فراموش کنى». ابونصر گفت سهل اشارت به احوال مریدان کرد کى یکبار ایشان را بود و یکبار بر ایشان، و جنید اشارت فرا توبه محقّقان کرد [که] گناه یاد نکنند از آنچه اندر دل ایشان بود از عظمت خداى عزّ و جلّ و دوام ذکر.
منبع: رساله قشیریه – شیخ ابوالقاسم قشیری