چرا اکثر ایرانی‌ها تیره می‌پوشند؟!

جامعه‌ای گریزان از رنگ شاد؛ این خلاصه استفاده ایرانیان از طیف‌های رنگی است، به‌گونه‌ای که آنها ترجیح می‌دهند در انتخاب وسایل و لباس‌های خود از رنگ‌های رسمی و مورد پذیرش عرف استفاده کنند و به این شکل موجی از افسردگی را برای خود رقم بزنند.

 البته عوامل زیادی در این امر دخیل هستند؛ حتی سازمان‌ها و ارگان‌ها نیز به این مسأله دامن می‌زنند، چراکه هنوز هم استفاده از برخی رنگ‌ها قدغن است. بنابراین برای داشتن جامعه رنگی باید نظام آموزشی، مدیریت شهری، رسانه‌ها و… دست‌به‌کار شوند و نشاط اجتماعی را افزایش دهند؛ این‌گونه است که زندگی رنگی ایرانیان تضمین خواهد شد.

تا چند سال پیش اگر فردی در خیابان لباس قرمز بر تن داشت، مردم لحظه‌ای به او خیره شده و با نگاهی عاقل اندر سفیه براندازش می‌کردند؛ رنگ زرد قناری را که دیگر هیچ. حتی پوشیدن لباس صورتی در جامعه مردان عملی ناشایست به حساب می‌آمد و کلیشه‌های جنسیتی را زیر سؤال می‌برد و بدتر آنکه وقتی زنان و مردان پا به‌ سن‌ گذاشته رنگ شاد به تن می‌کردند، با کنایه‌هایی چون «از تو سن و سالی گذاشته» روبه‌رو می‌شدند.

این در حالی است که بانوان چادری هم با روسری و کیف‌های رنگی جلب توجه می‌کردند. گرچه اخیراً شرایط تا حدودی بهتر شده است، اما همچنان با وضعیت مطلوب فاصله داریم. هنوز هم برخی‌ به‌دلیل مسائل عرفی از پوشیدن لباس‌‌هایی با رنگ شاد دوری می‌کنند، چرا که انگار رنگ تیره با مردم ما عجین شده است. تازه این مسأله به‌مراتب در شهرهای کوچک پررنگ‌تر است؛ حتی اگر جوانان هم در این شهرها لباس رنگ شاد بپوشند، با نگاه‌های متفاوت رو‌به‌رو می‌شوند و شرایط را در پایتخت بهتر ارزیابی می‌کنند، جوانانی که برای تحصیل یا اشتغال به تهران آمده و وقتی پای حرف آنها می‌نشینیم، می‌گویند که اگر در شهرمان فلان رنگ را بپوشیم اصلاً پذیرفته‌شده نیست؛ عرف‌های دست‌وپاگیر که بر سلامت روان افراد تاثیر سوء می‌گذارد.

برخی رنگ‌ها ممنوع و برخی جلفند

فرار از تنوع رنگی به پوشیدن لباس محدود نمی‌شود و حتی در چیدمان وسایل منزل هم بیشتر خانواده‌ها به طیف رنگی قهوه‌ای و خاکستری بسنده می‌کنند؛ رنگ‌هایی که فضای خانه را تیره کرده و در روحیه افراد تأثیرگذار است. دیوارها هم اغلب به رنگ‌های رایج که همان کرم و سفید است، رنگ‌آمیزی می‌شوند. از این رو کمتر خانه‌ای وجود دارد که وسایل یا در و دیوارهای آن به رنگ سبز، آبی، نارنجی، زرد و قرمز باشند؛ رنگ‌هایی که سراسر شادی و امید هستند و نشاط را به خانه‌ها می‌آورند. تازه از لباس و وسایل منزل که بگذریم، در خرید خودرو هم توجه‌ها به رنگ سفید و مشکی معطوف است، آن هم با این استدلال که در آینده بهتر به فروش می‌‌رسد، چرا که مردمان ما برخی رنگ‌ها را ممنوع و جلف می‌دانند. تازه ماجرا به همین‌جا ختم نمی‌شود.

انگار در جامعه ما جا افتاده که اگر با لباس تیره ظاهر شوی، ضریب امنیتت بالاتر می‌رود، چرا که برخی زنان بر این باورند که لباس رنگ شاد در محل کار سبک شمرده می‌شود؛ باوری که در نگاه اول غلط و شاید برای عده‌ای مشکل‌ساز شده باشد. این در حالی است که اگر فردی قصد داشته باشد پس از سال‌ها ناگهان لباس رنگی بپوشد، به‌اصطلاح برایش حرف درمی‌آورند؛ مسائلی که باید به پای درددل مردم بنشینی تا عمق ماجرا را دریابی. با وجود این، نمی‌توان روند تدریجی تسهیل شرایط موجود را نادیده گرفت، چرا که تا چندسال پیش کسی فکر نمی‌کرد که روپوش مدارس به رنگ‌های یاسی و صورتی دربیاید، گرچه هنوز هم روحیه نشاط دانش‌آموزی در سری‌دوزی‌ها نیست و اغلب دانش‌آموزان و اولیای آنها ابراز نارضایتی دارند.

ناسازگاری لباس مدارس با روحیه دانش‌آموزان

همیشه گفته شده پوشیدن لباس فرم یکسان سبب بروز حس وحدت در بین دانش‌آموزان می‌شود، اما آیا تاکنون به نوع رنگ آن توجه شده است؟ «دانش‌آموزان همواره شاداب و پرانرژی هستند، اما لباس فرم مدارس از نظر رنگ، سایز و طراحی با روحیات آنان سازگار نیست.» این حرف‌های ناهید هداوند، طراح و تولید‌کننده پوشاک است که ماه جاری بر زبان آورد. به‌گفته او برای گروه سنی دبستان باید از طرح‌ها و عناصری که بچه‌های شش تا ۱۲سال دوست دارند، روی لباس فرم مدارس استفاده کرد و حتی باید به الگو و دوخت لباس اهمیت داد. او عنوان کرد: لباس فرم در سنین بالاتر و دبیرستان نیز باید ویژگی‌های خاصی داشته باشد، بدین معنا که وقتی دانش‌آموز لباس فرم می‌پوشد، در آن احساس راحتی و لذت کند. این طراح و تولیدکننده لباس خاطرنشان کرد: خیلی مواقع دیده‌ایم که دبیرستانی‌ها می‌گویند این لباس‌ها گشاد و بدفرم است و آن را به «گونی» تشبیه می‌کنند.

او با بیان اینکه طراحی نقش مهمی در لباس فرم مدرسه دارد، بیان کرد: کارخانه نساجی که پارچه مناسب لباس فرم مدارس تولید کند کم داریم و اگر هم باشد، پول گزافی می‌گیرند و بسیاری از والدین توانایی پرداخت خرید را ندارند. هداوند اظهار کرد: باید رنگ‌های شاد استفاده شود، زیرا روحیات این گروه سنی با رنگ‌های شاد بسیار هماهنگ‌تر است. حال با یک حساب سرانگشتی می‌توان تخمین زد که مدارس تا چه اندازه‌ای رنگ‌های شاد را به دانش‌آموزان تزریق کرده‌اند. بنابراین همچنان با محدودیت در تنوع رنگی دست‌به‌گریبان هستیم و باید برای افزایش نشاط در جامعه بر مبنای روانشناسی رنگ‌ها عمل کنیم؛ مسأله‌ای فراموش‌شده که نیاز به بازنگری دارد. بر همین اساس استفاده از رنگ‌های روشن و شاد در جامعه باید به‌کمک سازمان‌ها و نهادهای مختلف رسمی اعلام شود تا به این طریق استفاده از رنگ‌های شاد عمومیت یابد. حتی نمود این مسأله در نماهای رنگی در سطح شهر هم بارز است، آن‌چنان که برای داشتن جامعه رنگی باید رنگ‌آمیزی نماهای بیرونی ساختمان‌ها نیز در دستور کار قرار بگیرد، گرچه بر اساس قوانین نظام‌مهندسی، استفاده از رنگ‌های شیمیایی در نمای ساختمانی ممنوع است، به این دلیل که با خود تبعاتی به همراه دارد و از این رو باید به گونه‌ای دیگر تنوع رنگی را در شهر بگنجانیم تا چشمان افراد به داشتن محیط شاد نیز عادت کند.

مسائل فرهنگی، عامل رنگ‌گریزی

یک روانشناس درباره استفاده‌نکردن ایرانیان از تنوع رنگی می‌گوید: ما در تنوع رنگی دچار محدودیت هستیم؛ گرچه این مسأله ویژگی شخصیتی محسوب می‌شود، ولی عامل عمده مسائل فرهنگی است، مسائلی که ما با آن رشد پیدا کرده‌ایم. بهروز بیرشک می‌افزاید: در بسیاری از کشورها به هر دلیلی سعی می‌کنند رنگ را وارد زندگی خود کنند، همان‌طور که طبیعت زیباست و از رنگ‌های مختلفی در آن استفاده شده است، آن‌چنان که باور داریم رنگ، تنوع رنگ و استفاده از آن، هم بر خودمان و هم بر محیط تاثیر مثبت می‌گذارد. او اضافه می‌کند: فضا و محیط به‌صورت غیرمستقیم بر خلقیات افراد تاثیر می‌گذارد. بیرشک ادامه می‌دهد: برای اینکه روحیه شادتری داشته و از سلامت روان برخوردار باشیم، باید همیشه سعی کنیم که از رنگ‌های شاد استفاده کنیم. این روانشناس عنوان می‌کند: در حالی که از همان دوران کودکی می‌بینیم که در مدارس تنوع رنگی نداریم و همیشه از رنگ‌های تیره استفاده شده است یا در محیط کار باید بانوان از رنگ‌های تیره استفاده کنند. برای همین است که جامعه شاداب نیست.

بیرشک خاطرنشان می‌کند: مسأله‌ای که در این میان حائز اهمیت است، این است که چرا کودکان ما در مهدکودک و دبستان لباس‌های شاد نمی‌پوشند؛ چرا دائماً بر رنگ‌های تیره تمرکز می‌کنیم، در حالی که رنگ‌های تیره در روحیه ما تأثیر منفی می‌گذارند. او اظهار می‌کند: بنابراین هرقدر تنوع رنگی بیشتر باشد، روحیه شادتر و بهتر است. بیرشک تأکید می‌کند: یکی از بحث‌های استفاده از رنگ تنوع رنگ است، چرا که تأثیر چشمگیری در روحیه ما دارد. او توضیح می‌دهد: اینکه ایرانیان از تنوع رنگی فراری هستند، به این مسأله برمی‌گردد که ما با این ذهنیت بزرگ شده‌ایم و احساس می‌کنیم که هرچه تنوع رنگی محدودتر باشد، مورد تأیید واقع می‌شویم و به‌نوعی فکر می‌کنیم باید در جامعه با رنگ تیره ظاهر شویم. این روانشناس اضافه می‌کند: از سوی دیگر، استفاده از تنوع رنگی همان‌طور که اشاره کردم، به خصوصیات شخصیتی افراد برمی‌گردد، چرا که هر یک از ما خلقیات مختلفی داریم و برخی ترجیح می‌دهند از رنگ‌های تیره استفاده کنند. او یادآور می‌شود: شاید بتوان گفت این مسأله با اعتمادبه‌نفس افراد ارتباط دارد، چرا که عده‌ای از پوشیدن لباس‌هایی با رنگ شاد پرهیز می‌کنند.

منبع سلامت نیوز