دکتر میرشهرام صفری
بر اساس مطالعه‌ی منتشر شده توسط سیمون ریتر از دانشگاه Radboud هلند با همکاری سم فرگوسن از دانشگاه Sydney استرالیا، در ژورنال PLOS ONE، گوش دادن به موسیقی شاد (در مقایسه با سکوت)، می‌تواند باعث شکل‌گیری راه‌حل‌های نو و خلاقانه‌تری در ذهن شود.
به گزارش نوروسافاری به نقل از بخش خبری سایت Scimex، در دنیای پیچیده امروز که سرعت تغییرات در آن بسیار زیاد است، خلاقیت، ویژگی بسیار مهمی محسوب می‌‍شود؛ چرا که به ما این امکان را می‌دهد تا برای طیف وسیعی از مشکلات به‌وجودآمده، راه‌حل‌های جدیدی را بیابیم و همواره ایده‌های تازه‌ای ارائه دهیم. این سؤال که «چه چیزی شناخت (تفکر) خلاق را بهبود می‌بخشد؟» برای مدت‌های طولانی مورد مطالعه قرار گرفته است. طبق مطالعات پیشین، فواید موسیقی بر فرآیندهای شناختی مشاهده شده است، اما تأثیر آن به طور خاص بر روی تفکر (شناخت) خلاق مورد مطالعه قرار نگرفته بود.
طراحی آزمایش شناختی
برای این منظور، محققان از ۱۵۵ نفر شرکت‌کننده خواستند تا پرسشنامه‌هایی را پر کنند و سپس آنها را به گروه‌هایی برای انجام آزمایش تقسیم کردند. هر گروه به یکی از چهار نوع موسیقی مختلف گوش کردند، موسیقی‌ها، بنا بر ارزش احساسی آنها (مثبت یا منفی) و میزان تحریک شناختی (زیاد یا کم) به دسته‌های آرامش‌بخش، شاد، غمگین و نگران‌کننده تقسیم‌بندی شدند. لازم به ذکر است که یک گروه کنترل هم به سکوت گوش دادند. پس از اینکه موسیقی شروع به پخش شدن کرد، شرکت‌کنندگان به انجام فعالیت‌های شناختی متفاوتی مشغول شدند که تفکر خلاق همگرا و واگرا را در آنها مورد آزمایش قرار می‌داد. شرکت‌کنندگانی که تنها یک راه حل را به‌عنوان بهترین راه حل ممکن، برای یک مسأله (فعالیت) ارائه کردند، نمره‌ی بالاتری در خلاقیت همگرا کسب کردند. اما افرادی که بدیع‌ترین و مفیدترین راه‌حل‌ها (چند مورد راه حل) را برای یک مسأله (فعالیت) پیشنهاد کردند، نمره‌ی بیشتری در خلاقیت واگرا گرفتند.
نتایج این مطالعه و موسیقی‌های مورد استفاده
محققان دریافتند که گوش دادن به موسیقی‌های شاد، خلاقیت واگرا را در مقایسه با گوش کردن به سکوت، بیشتر افزایش می‌دهد. دقت کنید که عبارت موسیقی شاد در این آزمایش، به موسیقی کلاسیک با ارزش مثبت و میزان تحریک شناختی بالا اشاره دارد. نویسندگان این مطالعه پیشنهاد می‌کنند که متغیرهای دخیل در شرایط پخش موسیقی شاد، احتمالاً موجب افزایش انعطاف‌پذیری فکری شده و به همین دلیل، راه‌حل‌های بیشتری به ذهن فرد می‌رسد، این در حالی است که شرکت‌کنندگانی که در سکوت مشغول فعالیت هستند، این راه‌حل‌ها به راحتی به ذهنشان خطور نمی‌کند. لیست موسیقی‌های استفاده‌شده در جدول زیر قابل مشاهده است:
این مطالعه نشان داد که تفکر خلاق می‌تواند توسط موسیقی افزایش پیدا کند؛ مطالعات آینده می‌توانند روی چگونگی تأثیر انواع موسیقی‌های محیطی (ambient) روی خلاقیت تمرکز کرده و شرکت‌کنندگانی از فرهنگ‌های مختلف، گروه‌های سنی مختلف و سطح تجربه‌ی موسیقی متفاوت را در آزمایشات خود وارد کنند. نویسندگان این پژوهش پیشنهاد می‌کنند که می‌توان از موسیقی به‌عنوان روشی ارزان و مؤثر، در محیط‌های علمی و سازمانی مختلف برای افزایش تفکر خلاق استفاده شود.
ترجمه: سید محمدرضا گواهی – وبسایت نوروسافاری
لینک گزارش خبری در سایت Scimex:
How listening to happy music can stimulate creativity
لینک مقاله پژوهشی در ژورنال PLOS ONE:
Happy creativity: Listening to happy music facilitates divergent thinking