دکتر میرشهرام صفری
شاخص عمومی تقدم و ترجیح دادن ریسک در افراد، با گذشت زمان نسبتاً ثابت می‌ماند
افراد از نظر خواست و میل به خطر کردن، متفاوت هستند. تمایل طبیعی و رغبت افراد به خطر کردن در حوزه‌های گوناگون هم متغیر است. با این حال شواهدی جدید بدست آمده است که نشان می‌دهند یک شاخص عمومی در رجحان فردی ریسک هم وجود دارد که با گذشت زمان ثابت می‌ماند، همانند بهره کلی هوش (IQ).
محققان سوئیسی و آلمانی، این یافته‌ها را براساس مطالعه انجام‌شده بر روی ۱۵۰۰ نفر شرکت‌کننده، در نشریات «پیشرفت‌های علمی» (Science Advances) و (Nature Human Behavior) گزارش کرده‌اند.
آیا باید پول خود را خرج کنم یا اینکه آن را در حساب پس‌انداز خویش رها کنم؟ آیا باید جراحی انجام شود یا نه؟ ما تصمیماتی از این قبیل را اتخاذ می‌کنیم و می‌دانیم که این تصمیمات، تبعات و ریسک‌هایی را در پی دارند. اما ماهیت عامل هدایت‌کننده اولویت و ترجیح ریسک در تصمیم‌گیری‌های مرتبط با ریسک چیست؟ آیا میل و رغبت ما به ریسک، به زمینه بستگی دارد و یا اینکه در میان وضعیت‌های گوناگون تا حد زیادی همسان و سازگار است؟
به گزارش نوروسافاری به نقل از وبسایت دانشگاه بازل، براساس یافته‌های یک مطالعه انجام‌شده در مقیاس بزرگ توسط محققان انستیتو ماکس پلانک در زمینه رشد و توسعه انسان در برلین و دانشگاه باسِل و براساس یافته‌های بنیاد علوم طبیعی سوئیس، هر دوی این مطالب درست هستند.
طراحی تحقیق
برای ارزیابی اولویت‌های ریسک ۱۵۰۷ نفر شرکت‌کننده بزرگسال در سنین میان ۲۰ تا ۳۶ سال، این محققان از سه رویکرد متمایز استفاده کرده‌اند که عبارتند از: گزارشات خودمعرف در مورد سناریوهای ریسک فرضی، تست‌های رفتاری آزمایشی شامل انگیزه‌های مالی و سوم اطلاعاتی در مورد فعالیت‌های ریسکی واقعی در زندگی روزمره. در کل، شرکت‌کنندگان در طی یک روز، ۳۹ تست را تکمیل کرده‌اند. برای بررسی اینکه اولویت‌های ریسک در طی زمان چگونه ثابت می‌مانند، محققان بعد از شش ماه، تست‌ها را برای ۱۰۹ شرکت‌کننده تکرار کرده‌اند. مطالعات قبلی در مورد اولویت‌های ریسک در میان افراد، عمدتاً تنها یک یا چند مورد معدود از ابزارهای سنجش منتخب را بکار گرفته بودند.
شاخص ثبات در طی زمان
یافته‌های ما نشان می‌دهند که تمایل به خطر کردن، از ساختار روان‌سنجی مشابه با خصوصیات شخصیتی-روانشناختی برخوردار است. دکتر Renato Frey از دانشگاه باسل و انستیتوی توسعه انسانی ماکس پلانک می‌گوید: همانند فاکتور کلی هوش، یک فاکتور کلی برای ترجیح دادن ریسک هم وجود دارد. به بیان دیگر خواست و میل شما برای خطر کردن می‌تواند در عرصه‌های متفاوت زندگیتان متغیر باشد اما این میل همیشه تحت تأثیر یک فاکتور کلی ترجیح ریسک است.
بر این اساس، یافته‌های مطالعات نشان می‌دهند که فاکتور کلی ترجیح ریسک در افراد، در طی زمان همچنان پایدار باقی می‌ماند. یکی دیگر از یافته‌های این تحقیق آن است که سناریوهای فرضی و گزارشات مربوط به رفتار «خطر کردن» هر دو تصویری مشابه را از ترجیح ریسک فردی، به نمایش می‌گذارند. با این حال نتایجی متفاوت از تست‌های رفتار آزمایشی بدست آمده است. تحلیل جزئیات این ناسازگاری‌ها مشخص کرد که برای تست‌های رفتاری متفاوت، شرکت‌کنندگان از استراتژی‌های تصمیم‌گیری متفاوتی استفاده کرده‌اند. این امر به نوع تکلیف رفتاری بستگی داشته است مثلاً ریسک را در بستر یک بازی مطرح شده باشد و یا در یک فرم انتزاعی. پروفسور دکتر Jorg Rieskamp از دانشگاه باسل می‌گوید: این نتایج نشان می‌دهند که تست‌های رفتاری که رویکرد ترجیحی اقتصاددانان است، اغلب یک تصویر ناسازگار از اولویت‌های ریسک افراد ارائه می‌کنند که با نظریه‌های یکپارچه رفتار ریسک، به‌سختی می‌توان آن را توضیح داد.
درکی بهتر از رفتار پرخطر
این نتایج هم به لحاظ روش شناختی و هم به لحاظ نظری حائز اهمیت هستند. کار ما محققانی را هوشیار می‌سازد که نیاز دارند دوباره در مورد آیین‌های گوناگون سنجش و اندازه‌گیری اندیشه کنند. بطور اخص، لازم است درک بهتری از آنچه دقیقاً توسط تکالیف رفتاری سنجیده می‌شود، داشته باشیم. دکتر Ralph Hertwig از انستیتو ماکس پلانک می‌گوید: به نظر می‌رسد که اینها اولویت‌های ریسک را در میان وضعیت‌های گوناگون بررسی نمی‌کنند. اما یافته‌های ما در مورد فاکتور و عامل کلی اولویت ریسک که براساس گزارشات خودمعرف و سنجش‌های مکرر فعالیت‌های ریسکی واقعی بدست آمده‌اند گویای آن است که اولویت ریسک و ترجیح دادن ریسک، به نوبه خود یک مشخصه شخصیتی می‌باشد. براساس این دیدگاه می‌توان مبانی بیولوژیکی ترجیح ریسک را در مطالعات آتی مورد بررسی و آزمایش قرار داد.
ترجمه: ندا میهمی
لینک گزارشات پژوهشی:
The risk elicitation puzzle
Risk preference shares the psychometric structure of major psychological traits
لینک گزارش خبری در وبسایت دانشگاه بازل:
Willingness to Take Risks – a Personality Trait