در مورد حسادت چه نکاتی را باید در نظر بگیریم و بهترین روش‌های درمانی برای رفع حسادت در افراد مختلف کدامند؟ نظر روان‌شناسان برای حل این مشکل روحی و کنار گذاشتن آن چیست؟
حسادت یکی از ناهنجاری‌های رفتاری است که در موارد حاد، علاوه با تخریب درونی شخص، می‌تواند باعث بروز صدمات و خساراتی برای طرفی که مورد حسادت قرار گرفته نیز شود.
حسادت یکی از ناهنجاری‌های رفتاری است که بصورت یک حس درونی در فرد متبلور می‌شود و فرد را به شدت درگیر خود می‌کند. اساساً حسادت وقتی بوجود می‌آید که شخص احساس کند آنچه که دارد، اعم از مادی یا معنوی، کمتر از آن چیزی است که طرف مقابل او از آن برخوردار است.
به عبارت دیگر، حسادت، برآیند برداشت‌ها و تحلیل‌های ذهنی فرد از داشته‌های دیگران است که ممکن است لزوماً این برداشت به واقعیت نیز نزدیک نباشد.
به تعبیری این ذهنیات فرد است که شاکله تصورات او از داشته‌های دیگران را می‌سازد و اغلب نیز چنین ذهنیتی معطوف به مسائل ظاهری می‌شود.
محمد حکیمی؛ جامعه‌شناس و آسیب‌شناس امور اجتماعی در تشریح تعریف علمی حسادت اظهار داشت: به لحاظ جامعه‌شناختی، حسادت ریشه در نوعی کوچکی و حقارت و احساس بزرگی از وضعیت موجود دیگران دارد.
عموماً حسادت در شرایطی شایع می‌شود که مؤلفه‌ها و اهداف فرهنگی در اذهان افراد ضعیف و کمرنگ می‌شود و مسائل ظاهری و مادی‌گرایی بر اخلاق و فرهنگ تلاش و کوشش غلبه می‌کند.
در چنین شرایطی حس حسادت بر فکر و دیدگاه افراد سیطره پیدا می‌کند و به جای تلاش برای رسیدن به نقطه مطلوب برای تحقق آرزوهای خویش، سعی می‌کنند با کنار زدن رقبا به شیوه‌های ناسالم و مانع‌تراشی، مسیر موفیت دیگران را به بیراهه سوق دهند.
گاهی حسادت با نوعی خودخوری همراه می‌شود و فرد به دلیل احساس ضعف و حقارتی که در مقام مقایسه به آن نائل می‌شود، روح و روان خویش را می‌آزارد.
معمولاً شخصیت حسود در اثر شناخت فردیِ غلط گسترش می‌یابد و این افراد به جای اینکه راه موفقیت را بیاموزند، صرفاً پیروزی کسب‌شده را درمی‌یابند و با تنگ‌نظری آن را در ذهن می‌پرورانند.
این افراد غالباً در محیط‌هایی رشد پیدا کرده‌اند که شرایط لازم برای پیگیری و پرداختن به علاقه‌ها و تمایلاتشان وجود نداشته و همواره در حسرت داشته‌های دیگران گذران عمر کرده‌اند.
انسان حسود، مدام فکر و ذهنش حسادت کردن به دیگران است و به تبع در نتیجه چنین طرز تفکری از برنامه‌ریزی برای موفقیت خویش بازمی‌ماند.
شخص حسود بعد از مدتی به فردی منفعل مبدل می‌شود که به جای تمرکز به زندگی شخصی خویش، به داشته‌های زندگی دیگران حسد می‌ورزد و پیوسته در کنجکاوی موفقیت‌های دیگران حرص و خودخوری می‌کند.
تبعات و عوارض شیوع حسادت در جامعه
عموماً جامعه حسادت‌زده، با نابسامانی، ستیز، مداخله‌جویی و فرسایشی درونی روبرو می‌شود.
باید تمایزی جدی میان رقابت و حسادت قائل بود، زیرا رقابت در نتیجه رسیدن به موفقیت‌ها با الگوبرداری از پیروزی‌های افراد کامیاب حاصل می‌شود، اما حسادت، ستیزی است در نتیجه عدم هضم و تحمل موفقیت دیگران که در موارد حاد می‌تواند به ایجاد تنش میان افراد منتهی شود.
یکی دیگر از تبعات حسادت، بغض و کینه است که استمرار آن می‌تواند باعث شکاف میان افراد و گاه به ضربه زدن و انتقام‌جویی‌های غیرمنطقی مبدل شود.
راهکار محافظت خویش در برابر حسادت چیست؟
بخشش یکی از راهکارهای مؤثر در کاهش حسادت اطرافیان محسوب می‌شود که البته نمی‌توان آن را بصورت قطعی روشی برای مهار و کنترل حسدورزی تلقی کرد، اما در مواقعی خاص تا حدودی مثمر ثمر واقع خواهد شد.
به‌عنوان مثال اگر حسادت اطرافیان به دلیل برخورداری شما از امکاناتی خاص است، در صورت امکان با سهیم کردن چنین افرادی برای بهره‌گیری از آن امکانات خاص می‌توان التهاب روحی و روانی ناشی از حسدورزی را تا حدودی در دیگران کور و مهار کرد.
بازگو کردن مشکلات خود برای افراد حسود روش دیگری است که می‌تواند آن‌ها را تا حدودی آرام سازد.
از آنجا که عامل اصلی حسادت، احساس حقارت و خودکم‌بینی است، با مطلع کردن چنین افرادی از مشکلات خویش، آن‌ها به این موضوع پی می‌برند که با وجود بهره‌گیری شما از مزایای خاص اما با معضلاتی نیز روبرو هستید که زندگی را برای شما دشوار ساخته است.
درمان حسادت
از آنجا که حسادت در یک فرآیند ذهنی شکل می‌گیرد، راهکار درمانی آن نیز باید از طریق ذهنی محقق شود.
شخص حسود باید توانایی‌ها، امکانات و داشته‌های خود را بصورت واقع‌بینانه مورد حلاجی و ارزیابی قرار دهد و بر مبنای آنچه که برخوردار است، برای ارتقاء جایگاه شغلی، معنوی، اجتماعی، اقتصادی خود تلاش کند.
عموماً افراد حسود شناخت اندکی از خویش دارند و به جای باور ناتوانی‌های خویش و تلاش برای رفع آن‌ها از توانایی‌های دیگران ناآرام و عصبانی می‌شوند.
باور خویشتن و هضم این اصل اساسی که هر کسی بطور طبیعی از جایگاه و امکاناتی برخوردار است و همانطور که عده‌ای از اطرافیان او از موقعیت بالاتری برخوردارند به همان میزان نیز ممکن است برخی دیگر از داشته‌های شخصی که درگیر حسدورزی است بی‌بهره باشند از مؤلفه‌های حائز اهمیتی است که در تعدیل این رفتار اثرگذار خواهد بود.
منبع: باشگاه خبرنگاران