حکومت قوانین تغییر ناپذیری دارد که می گوید قوانین الهی است و راه خودش را می رود. ما هم راه خودمان را می رویم
شجریان به مصاحبه گر تلویزیون استرالیا می گوید هنگامی که حرفی برای گفتن به مردم داشته باشد، روی صحنه می رود و آنچه را که دردلش انباشته شده بیرون می ریزد، و می خواند: شیوه چشمت فریب جنگ داشت – ما غلط کردیم و صلح انگاشتیم…
اواخر آذرماه سال گذشته استاد محمدرضا شجریان به مدت پنج شب در قونبه و در “مقام حضرت مولانا” کنسرت داد. در این مدت یک تیم کامل از بی.بی.سی. فارسی به سرپرستی صادق صبا در قونیه بود تا ضمن ضبط این رویداد کم نظیر هنری، فیلم مستندی نیز از زندگی این آوازخوان بزرگ ایرانی تهیه کند که این مستند همین یکشنبه (۲۶ اردیبهشت) با عنوان “پژواک زمان” از این برنامه پخش خواهد شد.
همانند گفت و گوئی که شجریان شهریور ماه گذشته در جریان کنسرتهای اروپائیش با صدای آمریکا انجام داد و در آن ضمن انتقاد از سرکوب مردم، از جنبش سبز مردم ایران دفاع کرد و هنگام بازگشت به ایران مجبور شد یک بازجوئی چند ساعته به “سربازان گمنام امام زمان” پس بدهد، بدون شک مستند بی.بی.سی. نیز برای او دردسر ساز خواهد بود. صادق صبا در این مورد نوشته است که شجریان هم فیلم تصویری ضبط تصنیف “زبان آتش” (تفنگت را زمین بگذار) را در اختیار این برنامه گذاشته و هم در مورد مسائل سیاسی کشور پس از انتخابات شبهه دار گذشته بی پرواتر سخن گفته است. پخش این فیلم در آستانه بیست و دوم خرداد و سالگرد انتخابات دهمین دوره ریاست جمهوری (خیانت به امید) بی شک باز هم مسئله آفرین خواهد بود. اما شجریان می گوید که ترسی از این مسائل ندارد و حاضر است بخاطر مردم ایران زندان هم برود.
من هم خس و خاشاکم و برای خس وخاشاک می خوانم
چند روز پیش تلویزیون استرالیا نیز هنگام برگزاری کنسرتهای شجریان در این کشور، گفت و گوئی با او داشت که استاد بی بدیل آواز ایرانی و بقول مجری آن برنامه “سوپر استار موسیقی سنتی ایران” بی پروا می گفت: “ما هنرمان را برای مردم نگه می داریم و برای مردمی که دوستشان داریم زندگی می کنیم. برایم خیلی لذت بخش است که با مردمی زندگی می کنم که آنها را دوست دارم و آنان نیز مرا دوست دارند. من هنگامی آواز می خوانم که حرفی برای گفتن به این مردم داشته باشم. روی صحنه می روم و هر آنچه را که در درونم انباشته شده، بیرون می ریزم.” و بلافاصله تصنیف دوصدائی او همراه با دخترش مژگان پخش می شود: شیوه چشمت فریب جنگ داشت…
شجریان از این “فریب” به روشنی صحبت می کند و از رای و خواست مردم که دگرگون شد: ” رئیس جمهوری آمد و به مردم معترض توهین کرد و آنان را {خس و خاشاک} خواند. گفتم منهم یکی از همین خس و خاشاکم و برای همین خس و خاشاک می خوانم و شما حق ندارید صدای مرا از رادیو و تلویزیونتان پخش کنید.” او با تاکید بر این مطلب که چون تلفیق دین و حکومت برای مردم ایران نتیجه خوبی نداشته، حالا مردم با آن مخالفند، می گوید: “حکومت قوانین تغییر ناپذیری دارد که می گوید قوانین الهی است و راه خودش را می رود. ما هم راه خودمان را می رویم”!
چهره محبوب موسیقی ملی ایران که همراه گروه “شهناز” از استرالیا راهی آمریکا شده تا کنسرتهایش را در این کشور ادامه دهد و در کانادا به پایان ببرد، در یک نشست تخصصی با طرفدارانش در دانشگاه “گریفیث” در شهر “بریزبین” استرالیا، از کار با جوانان می گوید که راحت تر است: ما قدر جوانان را نمی دانیم، به آنان مسئولیت بدهید می بینید که آنرا به بهترین شکل ممکن انجام می دهند. سازهائی هم که من به تازگی ساخته و به گروه “شهناز” اضافه کرده ام، همه به شوق وجود جوانان نازنینی است که در کنار خود دارم. افکاری را که در سر داشتم نمی توانستم با اساتید بزرگ موسیقی ایران عملی کنم که آنان هر یک شیوه خود را دارند. اساتید همدوره خودم نیز به سختی ترک عادت می کنند؛ بنابراین بهترین کار تجربه با جوانان بود تا سازهای جدیدی بسازیم و بدهیم دست اینها تا بزنند.”
سازهای جدید شجریان
شجریان ضمن اینکه معتقد است سازهای جدید خیلی خوب جواب داده اند و حالا از گروه شهناز به سرپرستی مجید درخشانی صدای دیگری بر می خیزد، در مورد سازهای جدیدش می گوید: ” صراحی و صراحی آلتو” را بجای غژک (قیچک) ساختم که بهتر جواب می دهد. بجای عود هم برای موسیقی ایرانی “بم صراحی” را ساختم که یک ساز باس است. “شاه صراحی” بجای کنتر باس ساخته شد و چون حمل و نقل این ساز بزرگ در سفرها مشکل بود، “شهنواز” و “شهبانگ” را بدون کاسه رزنانس تولید کردم که کار ویلن سل و کنترباس را درحرکت انجام می دهند و کاسه کوچکتری دارند. به همین ترتیب “ساغر و کرشمه و سبو” نیز به این مجموعه اضافه شدند.