مسأله ي قرائت كه در نماز گفته اند، اصرار بر آن غلظتي كه در بعضي كتاب ها نوشته شده يا بعضي وعاظ مي گويند صحيح نيست. مگر به خاطر نداريد كه بلال حبشي كه مؤذن پيغمبر بود بسياري از كلمات را نمي توانست ادا كند.
قرائت در نماز به آن غلظتی که بعضی گفته اند صحیح نیست/صورت ظاهری عبارات و لغات نماز موجب نشود که از یاد خدا در نماز غفلت کنیم/گناهان کوچک و بزرگ در درگاه خدا قابل بخشش است/توبه از گناهان/نقص و کمال توبه بستگی به میزان خلوص نیت شما دارد[1]
با عرض سلام. نامه ي شما رسيد. از اينكه توجّه به تكميل وتكامل خودتان داريد خرسند شدم. مسأله ي قرائت كه در نماز گفته اند، اصرار بر آن غلظتي كه در بعضي كتاب ها نوشته شده يا بعضي وعاظ مي گويند صحيح نيست. مگر به خاطر نداريد كه بلال حبشي كه مؤذن پيغمبر بود بسياري از كلمات را نمي توانست ادا كند. هم اكنون هم اگر توجّه كنيد در كلاس هاي درس زبان خارجي بسياري از شاگردان به هيچ وجه تلفظ لغات انگليسي يا لغات فرانسه را بلد نيستند.خداوند همه ي لغات و كلمات و نيّت شما را حتّي وقتي شما صحبت نكرده و حرف نزده ايد، مي داند. نماز هم كه فرموده اند به اين صورت خوانده شود،براي مقّيد و منظم كردن عبادات ما است كه بايد حتماً به همان صورت خوانده شود ولي اگر كسي نتوانست قرائت كند به هيچ وجه بر نماز او خللي وارد نمي شود. در قرآن بعد از دستور خواندن نماز مي فرمايد:وَ لَذِكْرُ اللهِ اَكْبَر[2]، يعني ياد خدا بالاتر از اينهاست. نماز براي ذكر خداست. خداوند به حضرت موسي مي فرمايد:اَقِمَ الصَّلاةَ لِذِكْري[3]، نماز را براي ذكر من بر پاي بدار، براي ياد من. بنابراين هرگز صورت ظاهر عبادات لغات نماز مثل سين و صاد يا ضاد و ظاء و امثال اينها نبايد موجب شود كه از ياد خدا كه بايد در نماز با شما باشد غفلت كنيد. البته نماز يا قرآن را انسان با همان لغات عربي بخواند خيلي بهتر است ولي شرط صحّت آن نيست. بنابراين، شما توجّه به تفاوت حروف سين وصاد يا ضاد و ظاء و ذال و زا را براي موقع غير نماز بگذاريد و در آن موقع تمرين كنيد؛ مثلاً در جلوي آينه تمربن كنيد تا ياد بگيريد. اگر هم ياد نگرفتيد نماز را ترك نكنيد و تمام توجّهتان در آن مدّت به نماز باشد.
رساله هاي علما هم گفته شده بخوانيد،براي ياد گرفتن احكام است و البته بعضي شدت سخت گيري بيشتري در اين مسائل دارند. امّا شما توجّه به ياد خدا بكنيد.
و امّا گناهان كوچك و بزرگ در درگاه خدا قابل بخشش است. هيچ گناهي نيست كه قابل بخشش نباشد. خداوند در قرآن مي فرمايد: يا عِبادِيَ الَّذينَ اَسْرَفُواعَلي اَنْفُسِهِمْ لا تَقْنَطُوا مِنْ رَحْمَةِ اللهِ إِنَّ اللهَ يَغْفِرُ الذُّنُوبَ جَميعاً[4]، اي كساني كه اسراف كرديد، مأيوس نشويد، خداوند همه گناهان را مي بخشد. يا در جاي ديگري مي فرمايد: إِنَّ اللهَ لا يَغْفِرُ اَنْ يُشْرَكَ بِهِ وَ يَغْفِرُ ما دُونَ ذلِكَ لِمَنْ يَشاءُ[5]، بنابراين از شدت گناهان گذشته ياس بر شما غلبه نكند. همين كه آن گناهان را شناختيد، همين كه متوجّه شديد سراسر زندگي ما خطا و گناه است به درگاه خدا توبه كنيد و از خدا بخواهيد كه به شما توفيق بدهد كه بعد از اين از گناه بپرهيزيد. همين اندازه را خداوند براي بخشش گناهان قبول مي كند. هيچ گناهي نيست كه بخشوده نشود و هيچ وقت و زماني نيست كه توبه قبول نشود. خداوند براي جهنّم هفت در فرموده است و تواضع است ياد در مقابل شرك، توحيد است و امثال اينها. منتها بهشت اضافه بر آن هفت در مقابل جهنم، يك در دارد كه هميشه باز است و آن درِ توبه است. ساير درها وقتي باز است كه انسان آن عمل را انجام مي دهد؛مثلاً نماز كه دري ازدرهاي بهشت است وقتي باز هست كه مشغول نماز هستيم ولي در توبه هميشه باز است. در تمام ساعات و تمام دقايق باز است. توبه هم كامل و ناقص و كلّي ندارد. نقص و كمال آن بستگي به ميزان نيّت شماست. هروقت خالصاً و محضاً لله از خطا و گناهي كه كرده ايد پشيمان شديد و به درگاه خدا در دل بناليد حتّي بدون اينكه محتاج به كلماتي باشد در دل بناليد و از خداوند بخواهيد كه ديگر گِرد گناه نگرديد خداوند همان وقت گناه را مي بخشد بنابراين با توكّل به رحمت خداوند و اينكه هميشه بايد در آرزو و جستجوي تكامل معنوي خودتان باشيد از خداوند بخواهيد كه توفيق اين تكامل در راه توفيق احتراز و اجتناب از گناهان را به شما ببخشد. والسّلام.
انسان باید به مبدا توجه داشته باشدو خود را فراموش نکند/ارتباط انسان با گذشته خود علامت صحت است/ارتباط با مبدا انسان در عالم کبیر عبارت است از ایده ی خداوند و عشق به او/در عالم صغیر خدمت به پدر و مادر که محبت به آنها توصیه شده است[6]
30خرداد 1380
با عرض سلام. نامه ي شما رسيد توجّه كنيد كه آنان هميشه بايد به مبدأ توجّه داشته باشد؛ به اين معني كه خود را فراموش نكند اگر خوانده يا شنيده باشيد، يكي از بيماريهاي رواني آن است كه كسي باگذشته ي خود ارتباط نداشته باشد. البته همه ي مر دم عادي از اين بليّه دورند ولي براي سلامت بيشتر- و همان طوري كه اين علامت صحّت است- هر چه بيشتر انسان با گذشته خودش ارتباط داشته باشد شخصيت انساني او قوي تر مي شود و اين ارتباط با مبدأ انسان در عالم كبير عبارت است از مفهوم خداوند و عشق به او كه عشق به مبدأ خويش باشد. در عالم صغير هم عبارت است از خدمت به پدر و مادر كه خالق ما هستند و به همين جهت هم در قرآن غالباً خداوند بعد از نام خود نام پدر و مادر را آورده و محبت به آنها را توصيه كرده است و اينكه نمازهاي پنج گانه مقرر شده كه اگر توجّه كنيد مجموع آنها شايد به اندازه ي نيم ساعت يا سه ربع ساعت بيشتر طول نكشد، شايد خداوند خواسته است كه در ضمن حركات بدن و همچنين بيان كلمات، يعني وقتي كه زبان و بدن حركت مي كند، باز هم به ياد خدا باشيم. به اين جهت، نماز براي تكامل آن ياد است و از اين جهت كاملاً نماز است وبايد مرتباً انجام داد. بنابراين، به هر نحوي و به هر اندازه اي كه مي توانيد عبادات را بايد انجام دهيد و كوشش كنيد هر چه بيشتر به ياد خداوند باشيد. والسّلام.
[1] . 30 خرداد 1380
[2] .سوره عنکبوت،آیه 45.
[3] .سوره طه،آیه 14.
[4] .سوره زمر،آیه 53.
[5] .سوره نساء،آیه 48 و 116؛خدا هرکه را به او شرک آورد نخواهد بخشید و مادون شرک را (دیگر گناهان)برای هر مشیتش تعلق بگیرد می بخشد.
[6] .30خرداد 1380