کتاب “حدیث عشق، عشق از دیدگاه چهار متفکر” عشق در چهار رساله: میهمانی افلاطون، فی حقیقة العشق سهروردی، سوانح العشاق شیخ احمدغزالی و لمعات فخرالدین عراقی نوشته دکتر علی محمد صابری و با مقدمه دکتر شهرام پازوکی درشمارگان 1650 نسخه و 313صفحه از سوی نشر علم منتشر شده است.
خبرگزاری مهر- این کتاب متن بررسی شده و ویراسته رساله دکتری مؤلف است با عنوان”عشق درچهار رساله: میهمانی افلاطون، فی حقیقة العشق سهروردی، سوانح العشاق غزالی، لمعات عراقی” که زیرنظر دکتر محمدرضا ریخته گران و با مشاوره دکتر شهرام پازوکی به نگارش درآمده و در بهمن 1386در گروه فلسفه دانشگاه علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد تهران از آن دفاع شده است.
درباره عشق بسیار سخن گفتهاند، چرا که عشق معنایی گسترده و چند سویه دارد. از یکطرف جوهره ذات الهی به صورت عشق تشخص یافته و از طرف دیگر تجربه درونی عاشقان است که قابل اشاره حسی نیست. در نهایت طریق عشق راهی متمایز از دیگر راهها برای رسیدن به کمالات الهی محسوب میشود.
درپیشگفتار کتاب آمده است: حقیقت عشق به عنوان موضوعی برای همسخنی و گفتگو میان فلاسفه و عرفایی همچون افلاطون، سهروردی، شیخ احمد غزالی و عراقی انتخاب گردید. مشارکت و همفکری، قرب و نزدیکی و درد مشترک هرچهار حکیم درباب یکی از مهمترین مسائل انسان یعنی عشق، مهمترین هدف انتخاب موضوع این اثر بوده است.
نویسنده با تحقیق در چهار رساله مذکور درباب عشق نشان داده که چگونه در هر زبانی که حدیث عشق بیان شود”نامکرّر” است. در هریک از این چهار رساله، از رساله میهمانی یا ضیافت افلاطون که شاید از قدیمیترین رسالهها با منظر حکمی به عشق است و در متون اسلامی نیز تأثیرداشته تا سوانح العشاق شیخ احمد غزالی که اولین متن منثور عارفانه درباره عشق است، هریک از جهتی و منظری به عشق پرداختهاند. درواقع عشق مایه همزبانی و بلکه همدلی این چهار حکیم و عارف شده است. ادبیات عاشقانه به یمن عشق، ادبیاتی غنی است و درباره عشق بسیار گفتهاند و نوشتهاند.
نویسنده در این اثر در صدد است که مقوله عشق را از دیدگاه دو فیلسوف، یعنی افلاطون و سهروردی و دو عارف احمد غزالی و فخرالدین عراقی مورد بررسی قرار داه، وجوه افتراق و مشابهات را در آنها نشان کرده و به تأثیرات تاریخی آنها بپردازد. از هریک از دو فیلسوف اثری که در شرح و بیان عشق بوده است، و از هریک از دو عارف آنچه که کوشیدهاند به تجربه شخصی خود از مقوله عشق جنبه نظری بدهد انتخاب شده است.
از افلاطون رساله میهمانی یا ضیافت او، از سهروردی رساله فی حقیقة العشق دو نمونه شاخصی هستند که همت این دو متفکر، یکی از یونان باستان و یکی از اعصار میانی اسلامی، صرف تعریف و تبیین مفهوم عشق شده است. سوانح احمد غزالی که در نوع خود اثری بدیع درباره عشق تلقی میشود و همواره مورد شرح و تفسیر و یا تقلید بوده است و لمعات شیخ فخرالدین عراقی دو رساله عرفانی دربرابر آن دو رساله فیلسوفانه هستند.
نویسنده درپایان نتیجه میگیرد که هرچهار شخصیت دورانسازی که آثارشان در این کتاب بررسی شد متذکر این نکته هستند که عشق غیرقابل توصیف و بیان است. عشق امری درونی و شخصی است؛ عاشق با عوالم عشق و حالات آن درگیر است و آنچه بیان می‌کند این عوالم و حالات است.
مقدمه، شرح رساله میهمانی، شرح رساله فی حقیقة العشق، شرح رساله سوانح العشاق، شرح رساله لمعات پنج فصل این کتاب را تشکیل میدهند.
عشق در مسیحیت، حقیقت عشق، سلوک به منزله عشق، حزن، عشق یا وجود؟ حب و عشق، نسبت روح و عشق، صدور و تابش روح و عشق از احد، تبیین رابطه روح و عشق، تقدم روح برعشق و تقدم عشق بر روح، مراتب عشق و درجات وجودی آن، بلا و ملامت و ارتباطش با هستی، معرفت و شناخت عاشق، درجات شناخت عاشق، جایگاه معرفت قلب، رابطه علم و وحدت یا رابطه علم و عشق، تفاوت بلا و عذاب، سریان، یقین، حجاب(انسان کامل تجلی اسماء و صفات الهی) ازجمله بخشهای مختلف فصول این کتاب هستند.