پشتوانه هاي شناخت و آگاهي درباره فرقه صوفيه
برای مطالعه این موضوع بر روی لینک ادامه مطلب کلیک کنید.
پشتوانه هاي شناخت و آگاهي درباره فرقه صوفيه
در جامعه امروز جريان هاي اعتقادي و فكري خطرناكي را مي يابيم كه با شدت و سرعت در حال تبليغ و ترويج مي باشند و براي نيل به اهداف و مقاصد خود همه ابزار و ترفندها و حربه ها را به تجربه مي گذارند. از اين ميان جريان هايي كه در پوشش ديانت درمي آيند و ظواهر مذهبي به خود مي گيرند و ادعاي تزهد و تقدس مي كنند بسيار مرموزتر و خطرناك تر مي باشند و آفات و آسيب هايي كه از جانب آنها به اسلام و جامعه اسلامي وارد مي شود قابل مقايسه با جريان هاي فكري ناسالم ديگر نمي باشد كه اينان در لباس زهد رفته اند تا همه چيز را به نام « خدا » به كام « خود » درآورند و « دين » را در مسلخ « دنيا » قرباني كنند و به مطامع و منافع نفساني و اقتصادي و سياسي خويش نائل آيند.
« صوفي گري » يكي از اين جريان هاي اعتقادي و فكري ناسالم است كه در پوشش ديانت به اسلام خيانت مي ورزد و برخلاف تعاليم و قوانين اين دين مبين الهي و در تضاد آشكار با سيره و روش پيامبراكرم (ص ) و ائمه اطهار(ع ) حركت مي نمايد.
صوفي گري و رفتار و عملكردهاي فرقه صوفيه با ظاهرسازي ها و فريبكاري ها و ادعاهاي دروغين نسل جوان ما را تهديد مي كند و از همين رو لازم است اين جريان باطل و خطرناك بررسي گردد و ماهيت افكار و عملكردهاي صوفيان نمايانده شود.
در دوره رسالت و حيات رسول گرامي اسلام (ص ) تفكري آرام آرام در حال نضج و شكل گيري اوليه بود كه براساس آن ترك دنيا و عزلت و گوشه گيري و ذكر و عبادت هاي مكرر و شبانه روزي يك « ارزش » محسوب مي شد و به زعم و گمان ناصحيح اين افراد خداوند متعال چنين مي پسنديد كه هركس بيشتر از زندگي اجتماعي فاصله بگيرد و به خلوت پناه ببرد و همواره به عبادت اشتغال ورزد مقرب تر و رستگارتر است !
اين فكر و گمان باطل و نادرست فقط در ابعاد و جلوه هاي مرتبط با ذكر و مناجات و عبادت هاي طولاني و شبانه روزي محدود و محصور نگشت بلكه به گونه هاي ديگر نيز به ظهور و بروز درآمد و تا آنجا پيش رفت كه برخي چنين پنداشتند كه اگر از همسران خود كناره گيرند و لباس هاي مندرس و پشمينه و خشن بر تن كنند و در بيغوله ها با ژوليدگي لحظات عمر را سپري سازند پاك تر ودر جلب رضوان و خشنودي خداوند موفق خواهند بود!
اين تفكر غلط كه از رهبانيت مسيحي (1 ) مايه مي گرفت و هيچ تطابق و سازگاري با تعاليم اسلام نداشت اگرچه با مواجهه دقيق و سريع پيامبراكرم (ص ) روبرو گرديد و به شدت طرد و نفي شد لكن به طور كامل از بين نرفت بلكه رسوبات آن در جامعه اسلامي باقي ماند و به مرور و در اثر تحركات مجدد كساني كه نگرشي سطحي و يكسويه نسبت به اسلام داشتند و در حلقه هاي جمود و قشري گري گرفتار بودند رشد و نمو يافت و در دوره هاي حيات ائمه دين (ع ) به صورت تصوف رسمي به عينيت درآمد.
رسول گرامي اسلام در مبارزه با شكل گيري نطفه هاي اوليه تفكر صوفي گري كارنامه اي درخشان دارد و علاوه بر آن كه با شدت و سرعت با هرگونه گرايش صوفيانه از طرف ياران و اصحاب و ساير افراد جامعه اسلامي مقابله نمود با توجه به احاطه به وقايع آينده در اثر عصمت و واردات غيبي از جانب حضرت پروردگار پيش بيني ها و پيشگويي هايي درباره عصر و زمان هاي ديگر نمود و اعلام فرمود كه فرقه اي به نام صوفيه در جامعه ايجاد مي شود كه افكار و اعمالشان به هيچ وجه با تعاليم اسلام سازگاري ندارد.
امروز هم مواجهات عملي و صريح پيامبر اكرم (ص ) با نطفه هاي اوليه تفكر صوفي گري و هم پيشگويي ها و آينده نگري هاي الهي آن حضرت درباره ظهور فرقه منحط و باطل صوفيه به صورت پشتوانه اي بزرگ براي كسب شناخت و آگاهي هاي لازم نسبت به متصوفه راهگشا و مقصدرسان جامعه ما و نسل جوان ما مي باشد و به همين دليل دقت و تعمق و درس و پيام گيري از اين پشتوانه بزرگ را ضروري و لازم مي دانيم و مردم جامعه به ويژه جوانان و دانشجويان را به توجه و نظر دقيق در ژرفاي سخن و كلام و رفتار و عمل پيامبر بزرگ اسلام درباره اين تفكر خطرناك دعوت مي كنيم .
1 ـ در ميان اصحاب رسول خدا(ص ) صحابي پاك و وارسته اي وجود داشت به نام « عثمان بن مظعون » كه در اخلاص و طاعت و عبادت زبانزد بود لكن به مرور و در اثر توجه نكردن به ابعاد و جلوه هاي تعاليم و ارزش هاي والاي اسلامي كه با نگرشي جامع به دنيا و آخرت و شئون و جنبه هاي گوناگون زندگي انسان و از جمله كانون خانواده و مسئوليت هاي مرتبط با شيوه مواجهه و تعامل با همسر وظايف خاصي را براي مرد و زن تبيين و تعيين مي نمايد به افراط در عبادت گرائيد و همسرش را ترك كرد و به گوشه گيري و ترك دنيا پرداخت .
روزي پيامبر اكرم (ص ) به حجره همسر خويش وارد شد و چند تن از زنان مدينه راه مشاهده نمود كه در آنجا انجمني تشكيل داده و به گفتگو درباره وظايف و مسائل مربوط به زنان مي پردازند. در اين ميان نگاه آن حضرت به يكي از بانوان افتاد كه نشان و آثار افسردگي و پژمردگي در سيمايش آشكار بود و او را آشفته و اندوهگين نشان مي داد.
رسول اكرم (ص ) نگران شد و از همسرش علت شوريدگي و اندوه آن زن را پرسيد. پاسخ شنيد كه او همسر عثمان بن مظعون مي باشد و افسردگي اش به آن علت است كه شوهرش او را رها كرده و توجه اي به او نمي كند و يكسره به عبادت خدا روي آورده و همه شب ها را به نماز مي ايستد و همه روزها را روزه مي گيرد.
پيامبراكرم (ص ) ناراحت شد و تاب نياورد و به ديدن عثمان بن مظعون شتافت و او را اين گونه مخاطب قرار داد :« آيا تو به من اقتدا نمي كني و از من تبعيت نمي نمايي »
عثمان بن مظعون آثار ناراحتي را در چهره پيامبرخدا(ص ) خواند و از همين رو پرسيد :
« پدر و مادرم فداي تو باد چه رخ داده است چه چيز خاطر عزيزت را رنجانده است »
رسول اكرم (ص ) فرمود :
« آيا روز را به روزه و شب را يكسره به تهجد مي گذراني »
عثمان بن مظعون عرض كرد : « آري »
پيامبر اكرم (ص ) او را از اين روش نهي نمود و فرمود :
« چنين مكن زيرا بدنت را بر تو حقي مي باشد و همسرت را نيز بر تو حق و وظيفه اي است » (2 )
عثمان بن مظعون تفكر ناصحيح خويش را رها كرد و به زندگي عادي بازگشت .
روز ديگر زنان همسر او را در خانه پيامبر اكرم (ص ) در حالي مشاهده كردند كه آثار پريشاني و افسردگي از چهره اش زدوده شده بود و ازاين كه كانون خانواده اش و رفتار و مواجهه شوهرش با قوانين و ارزش هاي اسلامي انطباق و طراوت يافته است مسرور و مشعوف بود.
2 ـ تفكر گوشه گيري و انزوا با كناره گيري از خانواده و همسر و ترك نعمت هاي الهي با اين زعم و گمان كه اين روش موجب رضا و خشنودي خدا و عامل جلب ثواب و پاداش هاي الهي است آرام آرام در بين مردم جامعه رسوخ و نفوذ مي نمود و تعداد بيشتري از افراد را به اين بيماري گرفتار مي كرد. نشانه بارز اين خطر حضور سه تن از زنان در محضر پيامبراكرم (ص ) و اعتراض به تفكر باطل رهبانيت و پرهيز از بهره وري از نعمت هاي الهي بود. اين سه نفر زن به محضر رسول خدا(ص ) شتافته بودند تا از همسران خود شكايت كنند.
يكي گفت : شوهر من گوشت نمي خورد.
دومي گفت : شوهر من از بوي خوش اجتناب مي ورزد.
سومي گفت : شوهر من از بستر من دوري مي كند.
رسول اكرم (ص ) پس از شنيدن سخنان زنان درنگ را جايز ندانست و در حالي كه به علامت خشم و ناراحتي ردايش به زمين كشيده مي شد از خانه به مسجد رفت و بر فراز منبر قرار گرفت و اينگونه فرياد كرد :
چه مي شود گروهي از ياران مرا كه ترك گوشت و بوي خوش و زن كرده اند ! همانا من خودم هم گوشت مي خورم و هم بوي خوش استعمال مي كنم و هم از همسرم بهره مي گيرم . هركس از روش من اعراض و دوري كند از من نيست . (3 )
در اين واقعه موضوع ترك كامل استفاده از گوشت و نيز خودداري از استعمال بوي خوش به موضوع ترك همسر و پرهيز از بهره وري مشروع از غريزه جنسي ـ كه از نعمت هاي بزرگ الهي و عامل تداوم نسل بشر و شكل گيري كانون گرم خانواده مي باشد ـ اضافه شده است . همچنين تفاوت ديگر اين است كه پيامبراكرم (ص ) لازم و واجب مي داند كه برخلاف واقعه قبل ـ كه به ديدار با فرد خاص و تذكر براي بازداشتن او از تفكر صوفي مآبانه منتهي گرديد ـ به « مسجد » بشتابد و به « اعلام عمومي » روي آورد و به همه « اقشار مردم » فرمان قاطع و صريح دهد كه مبادا به اين تفكر منحط و متضاد با تعاليم و قوانين اسلام روي آورند و به اين وسيله در جامعه بدعت و انحراف و گمراهي ايجاد نمايند و به جاي جلب رضايت خدا موجبات خشم و غضب الهي را براي خود و ديگران پديد آورند.
3 ـ رسول گرامي اسلام (ص ) در كنار اين مواجهه قاطع عملي با كساني كه در عين داشتن اخلاص و پاكي به برداشت هاي يكسويه از اسلام مي پرداختند و نادانسته و ناآگاهانه به روش هايي متمايل مي گشتند كه برخلاف تصور آنان موجب ناخشنودي خداوند و دور افتادن از آبشخور زلال تفكر جامع اسلامي مي شد و به نضج و رشد گرايشات صوفيانه منتهي مي گرديد به ارائه رهنمودهاي گفتاري و كلامي نيز در نهي از اين روش مي پرداخت و به اين وسيله سعي مي نمود همه راه هاي نفوذ و گسترش اين تفكر باطل را مسدود سازد.
آنچه درذيل مي آيد چند نمونه از روايات رسول اكرم (ص ) در نهي رهبانيت و گوشه گيري و خلوت گزيني ها با ترك امور زندگي خانوادگي و حيات اجتماعي مي باشد كه هدف اصلي آنها جلوگيري از شكل گيري و رشد تفكر صوفي گري در جامعه است :
خداي تبارك و تعالي ما را به رهبانيت و گوشه گيري مامور نكرده است . (4 )
خداوند مرا براي اشاعه رهبانيت و گوشه نشيني مبعوث نكرده است و به راستي كه بهترين دين در پيشگاه خدا اسلام راستين و سهل گير است . (5 )
بر شما باد به جهاد در راه خدا كه همانا رهبانيت امت من جهاد و پيكار در راه خدا مي باشد . (6 )
همسر اختيار كنيد كه من به كثرت شما بر ملل ديگر افتخار مي كنم و همانند مسيحيان راه رهبانيت پيش نگيريد . (7 )
4 ـ رسول خدا(ص ) با توجه به شدت خطر تفكر صوفي گري و آفات و آسيب هاي فراواني كه در آينده براي جوامع و كشورهاي اسلامي به وجود مي آورد به اذن و قدرت الهي به وجود تحركات مخرب و زيانمند و ضدالهي فرقه صوفيه در آينده تاريخ تصريح مي فرمايد و به اين وسيله عصر ما و تفكر صوفي گري و فعاليت هاي باطل متصوفه را همچون آينه اي شفاف كه اين افكار و اعمال ضداسلامي را در خود منعكس كرده است در مقابل ديدگان ما قرار مي دهد.
اين روايات را كه هم واضح و صريح و بي نياز از توضيح و تشريح مي باشد و هم بسيار تكان دهنده و عبرت آموز و پيام گزار و هدايت آفرين است از مقابل ديدگان فكر و عقل عبور مي دهيم و نسل امروز را به تفكر و تعمق و ژرف نگري دعوت مي نمائيم :
اي ابوذر در آخرالزمان گروهي در تابستان و زمستان لباس پشمينه مي پوشند و فضل و بزرگي و فخر بر ديگران را در اين عمل خود تصور مي كنند . براينان فرشتگان آسمان ها و زمين لعنت مي كنند . (8 )
در آخرالزمان مردمي مي آيند كه به مساجد وارد مي شوند و حلقه وار مي نشينند و ذكرشان دنيا و دنيادوستي است . وظيفه مسلمانان است كه با آنان همنشيني و مجالست نكنند . (9 )
در آخرالزمان مردمي خواهند بود كه حلقه حلقه در مساجد مي نشينند . همانا امام آنان دنياست پس با آنان منشينيد . (10 )
قيامت بر امتم رخ ننمايد تا اين كه قومي از امت من به پا خيزند كه نامشان « صوفيه » است . آنها از من نيستند. حلقه هاي ذكر به وجود مي آورند و فريادها بلند كنند . گمان كنند كه بر روش من مي باشند ولي آنها از كفار گمراه ترند و از اهل آتش مي باشند . (11 )
به اين ترتيب رسول گرامي اسلام (ص ) پشتوانه اي بزرگ در سه بخش از رهنمودهاي ژرف و بينش زا و آگاهي بخش خويش براي همه عصرها و نسل ها در نماياندن ماهيت افكار و اعمال فرقه صوفيه به وجود مي آورند. بخش اول مواجهات عملي با نضج وشكل گيري تفكرات صوفي مابانه در صدر اسلام كه به وسيله برخي از افراد نطفه هاي اوليه آن در حال انعقاد بود. بخش دوم روايات و رهنمودهايي كه رهبانيت و گوشه گيري و صوفي گري در هر شكل و جلوه و نمود را طرد و نفي مي نمايد. بخش سوم معرفي عمق انحراف افكار و اعمال فرقه صوفيه در رهنمودهاي تكان دهنده و بينش آفرين خويش كه مربوط به عصر ما و فعاليت هاي مخرب و ضدانساني متصوفه در كشورهاي اسلامي از جمله ايران مي باشد.
در بخش سوم تعابير و عباراتي همچون « ذكر اين فرقه دنيا و دنيادوستي است » « امام آنان دنياست » « فرشتگان آسمان ها و زمين بر آنها لعنت مي فرستند » « مسلمانان نبايد با اين فرقه همنشيني كنند » و « آنان از كفار گمراه ترند و از اهل آتش هستند » بسيار تفكربرانگيز و راهگشا براي اين نسل و نسل هاي آينده مي باشد.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
پاورقي :
1 ـ قرآن كريم در آيه 27 از سوره حديد تصريح مي فرمايد كه : « مسيحيان رهبانيت و ترك دنيا را از پيش خود بدعت انگيختند و ما بر آنها جز آن كه رضا و خشنودي خدا را بطلبند واجب نگردانيديم »
2 ـ سيرت پاكان محمدجواد صاحبي دفتر تبليغات اسلامي حوزه علميه قم ص 76 و77
3 ـ اصول كافي ج 5 ص 496
4 ـ بحارالانوار ج 67 ص 115 آثارالصادقين ج 7 ص 337
5 ـ كنزالعمال ج 3 ص 49 آثارالصادقين ج 7 ص 338
6 ـ سفينه البحار ج 1 ص 540 آثارالصادقين ج 7 ص 334
7 ـ نهج الفصاحه روايت 2145
8 ـ مجموعه ورام ج 2 ص 131
9 ـ ميزان الحكمه ج 7 ص 3203
10 ـ همان منبع
11 ـ سفينه البحار ج 2 ص 58 آثارالصادقين ج 11 ص 276
در ميان جريان هاي فكري خطرناك و تهديد كننده جريان هايي كه در پوشش ديانت در مي آيند و ظواهر مذهبي به خود مي گيرند و ادعاي تزهد و تقدس مي كنند بسيار مرموزتر و خطرناك تر مي باشند و آفات و آسيب هايي كه از جانب آنها به اسلام و جامعه اسلامي وارد مي شود قابل مقايسه با جريان هاي فكري ناسالم ديگر نمي باشد كه اينان در لباس زهد رفته اند تا همه چيز را به نام « خدا » به كام « خود » در آورند و « دين » « را در مسلخ « دنيا » قرباني كنند و به مطامع و منافع نفساني و اقتصادي و سياسي خويش نائل آيند
« صوفي گري » يكي از جريان هاي اعتقادي و فكري ناسالم است كه در پوشش ديانت به اسلام خيانت مي ورزد و برخلاف تعاليم و قوانين اين دين مبين الهي و در تضاد آشكار با سيره و روش پيامبر اكرم (ص ) و ائمه اطهار(ع ) حركت مي نمايد. صوفي گري و رفتار و عملكردهاي فرقه صوفيه با ظاهرسازي ها و فريبكاري ها و ادعاهاي دروغين نسل جوان ما را تهديد مي كند و از همين رو لازم است اين جريان باطل و خطرناك بررسي گردد و ماهيت افكار و عملكردهاي صوفيان نمايانده شود
رسول گرامي اسلام (ص ) پشتوانه اي بزرگ در سه بخش از رهنمودهاي بينش زا و آگاهي بخش خويش براي همه عصرها و نسل ها در نماياندن ماهيت افكار و اعمال فرقه صوفيه به وجود مي آورند. بخش اول مواجهات عملي با نضج و شكل گيري تفكرات صوفي مآبانه درصدر اسلام كه به وسيله برخي از افراد نطفه هاي اوليه آن درحال انعقاد بود. بخش دوم روايات و رهنمودهايي كه رهبانيت و گوشه گيري و صوفي گري در هر شكل و جلوه و نمود را طرد و نفي مي نمايد. بخش سوم معرفي عمق انحراف افكار و اعمال فرقه صوفيه در رهنمودهاي تكان دهنده و بينش آفرين خويش كه مربوط به عصر ما و فعاليت هاي مخرب و ضد انساني متصوفه در كشورهاي اسلامي از جمله ايران مي باشد
در رهنمودهاي پيامبر اكرم (ص ) تصريح گشته است كه : در آخرالزمان قومي خواهند بود كه در تابستان و زمستان پشمينه مي پوشند و فضل و بزرگي نسبت به ديگران را در اين عمل خود تصور مي كنند. آنها حلقه هاي ذكر تشكيل مي دهند و فريادها بلند كنند و امامشان دنيا و ذكرشان دنيا دوستي است . آنها از من نيستند و مورد لعن فرشتگان آسمان و زمين هستند وظيفه مسلمانان است كه با اين فرقه همنشيني و مجالست نكنند.