احمد معرفت ـ روز ۲۲ فوریه (سوم اسفندماه) به عنوان روز درویش نامگذاری شده است و به همین مناسبت طی هفته‌ی اخیر، برنامه‌هایی در نقاط مختلف جهان برگزار شد.روز سوم اسفندماه سال ۱۳۸۷، دراویش گنابادی، در اعتراض به تخریب محل اجتماع‌شان در اصفهان، آرامگاه درویش ناصرعلی و سرکوب و بازداشت تعدادی از پیروان این مکتب توسط نیروهای انتظامی، مقابل مجلس شورای اسلامی در میدان بهارستان تهران تحصن کردند. به همین بهانه این روز به عنوان روز درویش نامگذاری شد.
دراویش گنابادی سال گذشته در سالگرد این روز، ۱۲۱ ثانیه سکوت کردند و امسال به همت کمیته‌ی جهانی دفاع از حقوق دراویش و دانشجویان، به مناسبت این روز که روز اتحاد و همدلی سلسله‌ی نعمت‌الهی گنابادی نیز هست، مراسمی طی دو روز شنبه و یکشنبه (۱۹ و ۲۰ فوریه) به ترتیب در دانشگاه عالی موسیقی استکهلم و یکی از کتابخانه‌های این شهر در منطقه‌ای به نامTäby برگزار شد.
در شب نخست حدود ۴۰۰ نفر و در روز دوم که جلسه‌ی پرسش و پاسخ با دکتر سیدمصطفی آزمایش، سخنگوی درویشان سلسله‌ی نعمت‌اللهی گنابادی در خارج از کشور بود و جنبه‌ی عمومی نداشت، بیش از ۱۰۰ نفر در این مراسم شرکت کردند.
در این مراسم آقای آزمایش، پا با تاکید بر اینکه پیوستن به مکتب تصوف ربطی به مسلمانی ندارد، توضیح داد: «تصوف یک مکتب تعلیم و تربیت قلبی و باطنی است و پیش از این که اسلام و هر دین دیگری شکل گیرد، وجود داشته است. استادان این مکتب بر این نظرند که وقتی حضرت آدم از بهشت بیرون آمد، خداوند جبرئیل را فرستاد تا رازهایی را به او آموزش دهد تا از این طریق بتواند در بهشت را به روی خود باز کند و به سرزمین اصلی خود بازگردد. حضرت آدم پیش از اینکه از دنیا رحلت کند این اسرار را به پسر سوم خود- شیث- تعلیم داد و ایشان به جانشین خود آموزش داد. به همین ترتیب تا امروز ادامه یافت. هرکس پیرو هر مذهبی که باشد، چه یهودی باشد، چه شیعه، چه سنی، چه مسیحی و غیره، از لحظه‌ای که درصدد شناخت خود برآید می‌تواند از تعالیم استادان مکتب تصوف استفاده کند تا به خودشناسی بپردازد که شرط خداشناسی است.»
این پژوهشگر با اشاره به این که شیخ محی‌الدین عربی، در آثارش انسان را چشم هستی نامیده است، گفت: «صوفی برحسب رسم بندگی، خدا را پرستش و با او نیایش نمی‌کند، بلکه برحسب عشق این حرکت را انجام می‌دهد. چون زیبایی را شناخته است خالق زیبایی را ستایش می‌کند. تصوف بر مدار عشق می‌چرخد نه بر مدار جبر و تعبد و زورمداری.»
آقای ازمایش با تاکید بر اینکه تصوف جزو هیچ دینی نیست و خود هم دین نیست، گفت: «تصوف مکتب سیر تحول جوهری من و شماست. نوعی تعلیم و تربیت است که می‌توانیم از آن استفاده کنیم تا نیروهای درون خود را پرورش دهیم. وقتی از یک مکتب بدفهمی شود، آن فهم غلط، از مکتب، یک فرقه می‌سازد و پای بندگی به میان می‌آید. در فرقه، یک نفر چیزی را می‌داند و دیگران نمی‌دانند. برخی از این دیگران هم فکر می‌کنند همین که در پی او باشند کافی است. در صورتی که هیج بزرگی نگفته بیا و مرا بشناس. گفته برو و خودت را بشناس. بزرگان دین اسلام نیز چنین گفته‌اند.»
سخنگوی درویشان سلسله نعمت اللهی گنابادی، با اشاره به ضرورت درک کثرت‌گرایی توضیح داد: «مهم نیست کجای این جهان زندگی می‌کنیم. مهم این است که مرکز توجه‌مان چیست. فقط یک خورشید در منظومه‌ی ما وجود دارد اما به میزان هفت میلیارد انسان روی زمین، هفت میلیارد آینه برای دریافت نور این حقیقت وجود دارد. این آینه‌ها اما می‌توانند متفاوت باشند و خصوصیات متفاوت آنها در انعکاس نور تاثیر بگذارد. وحدت در نور است و تکثر در جسمانیت. اگر نظر به نور است که یکی است و اگر نظر به رصدخانه باشد این رصدخانه‌ها در هرجای دنیا قانونمندی‌های خودشان را دارند.»
در مراسم روز درویش، سودابه قائمی، یکی از برگزارکنندگان و مجری مراسم، با اشاره به این که در پی دهه‌ها تبلیغات غلط، دراویش افرادی گوشه‌نشین و بی‌عمل در جامعه‌ی ما معرفی شده‌اند گفت: «دراویش در شغل‌ها و سمت‌های مختلف در سطح جامعه فعال هستند و نمی‌شود درویشی را که راهی برای خودشناسی است، هویت اجتماعی آنها قلمداد کرد.»
خانم قائمی با اشاره به این که هدف عرفان، رسیدن فرد به صلح درونی، آرامش و عدالت است توضیح داد: «طبیعی است که تلاش فرد برای رسیدن به این صلح و عدالت، تاثیر خود را در سطح جامعه نیز می‌گذارد.»
به گفته‌ی وی حدود ۱۴ میلیون نفر در ایران به آیین‌های مختلف درویشی گرایش دارند و حدود ۴ میلیون از آنها پیرو مکتب گنابادی هستند. مسئول برگزاری مراسم روز درویش، با اشاره به این که مکتب‌های مختلف عرفانی از جمله پیروان مکتب گنابادی در ایران، روی جدایی دین از سیاست پافشاری دارند توضیح داد: «دراویش گنابادی یکی از پرطرفدارترین مکتب‌های درویشی در ایران به‌شمار می‌آیند. آنها در سال‌های پس از انقلاب در ایران ماندند و به فعالیت خود ادامه دادند، اما رفته رفته حکومت روی آنها حساس شده است چراکه آنها را علامت خطری برای خود می‌داند.»
در بخش نخست مراسم دو فیلم به نمایش در آمد به نام‌های «سفر عشق» (A junney of love) و «صوفیان تحت سرکوب» (Suffic under attact i Iran) که توسط وب‌سایت Inside of iranساخته شده‌اند. یکی مروری داشت بر مراکز تاریخی و آرامگاه‌های چهره‌های عرفانی تاریخ فرهنگ ایران و دیگری فیلمی مستند درباره تخریب حسینیه‌های دراویش گنابادی و ضرب و شتم پیروان این طریقت توسط نیروی انتظامی ایران بود.
پس از این برنامه؛ هفت دف‌نواز که از دانمارک برای شرکت در این برنامه به استکهلم سفر کرده بودند، به چگونگی مراقبه در آیین درویشی با بهره‌گیری از نوای دف پرداختند.
در بخش دوم برنامه اصغر وفایی خواننده‌ای که از ایران برای شرکت در این برنامه به سوئد سفر کرده بود، شعرهایی از مولانا را برای حاضران در جلسه خواند. نوازندگانی که وی را همراهی می‌کردند مشاق فیض‌یابی، جمال محمود و کارزان محمود، نوازنده‌ی عراقی بودند.
منبع: رادیو زمانه