Search
Close this search box.

گزارش نشست شريعت، طريقت و عقل در انديشه هاي عرفاني

كيايي: هركه از خدا جز خدا بخواهد نابالغ است/دين شور جان است براي رسيدن به جانان/به حقيقت نرسيده، نماز و زنا برابر است

 

 

 

 

 

 

 

 

 

كيايي: هركه از خدا جز خدا بخواهد نابالغ است

 
 

به گزارش خبرنگار سایت مجذوبان نور، نشست شريعت طريقت و عقل در انديشه هاي عرفاني فلسفي با حضور دكتر حشمت الله رياضي، استاد مهدي كيايي و دكتر علي محمد صابري چهارشنبه 15 تير از ساعت 17 تا 19 در سراي اهل قلم برگزار شد.

 
 

دين شور جان است براي رسيدن به جانان

 

رياضي در اين نشست با بيان اين مطلب كه تمام فلاسفه درباره عقل اظهار نظر كرده‌اند، گفت: در يونان عقل كل را روح القدس يعني خدا و نفس كل را ابن يعني انسان مي‌ناميدند. علم النفس نيز معناي ديگر روانشناسي بود. در اين زمينه بايد گفت اگر نمادها را نشناسيم هيچ چيز از عالم كتب مقدس و حكايات نخواهيم شناخت. چرا كه رمزشناسي، اسطوره شناسي و سمبل‌شناسي براي شناخت هستي كه به كلي نماد است، ضروري محسوب مي‌شود.

 
 
 

وي با اشاره به ديگر تعريفات عقل بيان كرد: نظر حكماي اسلامي اين است كه عقل جوهر يا نيروي مجردي است كه مستقيم از ذات الهي صادر مي شود و از آن عقل دوم و نفس اعظم و هيولا پديد مي آيد. شيخ اشراق نيز بر اين باور است كه اولين آفريده خدا گوهر تابناك عقل بوده كه سه صفت ديگر از جمله عشق از آن ناشي مي شود.

 

اين استاد فلسفه و عرفان با تقسيم عقل به الهي و اكتسابي تصريح كرد: عقل الهي با نظر به شهود يا كثرت و غيب يا وحدت، انسان را به جنت وصال مي‌رساند و با عقل اكتسابي نيز  معلومات و اطلاعات كسب مي شود. عقل الهي با رسيدن به كمال به عشق مي‌رسد اما عقل اكتسابي يا جزئي تنها به بقا انسان ارتباط دارد.

 
 

نويسنده كتاب «داستان ها و پيام هاي مثنوي» با بيان اين مطلب كه اگر شريعت و طريقت را كنار بگذاريم در ابتدا قادر به ديدن حقيقت مي شويم، دراين باره گفت: ابتدا در غار حرا حقيقت براي رسول خدا (ص) روشن شد و بعد به او گفتند بخوان و شريعت و در نهايت طريقت ظهور پيدا كردند.

 
 

رياضي در تعريف دين اظهار كرد: شوري كه در دل و جان هست دين مي‌گويند. دين شور جان است براي رسيدن به جانان. دين از فطرت جوشيده است و جز اين را آداب دين يا شريعت مي‌گويند. اما طريقت هركس، بنا به استعداد و لياقت و همت آن شخص متفاوت است.

 
 

خداي بلندي و پستي تويي/ ندانم كه اي هرچه هستي تويي

 

مهدي كيايي با اشاره به معاني شريعت اظهار كرد: معناي لغوي شريعت محل نوشيدن آب است و معناي اصطلاحي آن اقوال و احكامي كه خداي متعال به زبان پيامبر بر بندگان الهي مقرر كرده است. شريعت امر به التزام عبوديت است و مغز عبوديت، ربوبيت است و عرفان شهودي مي‌گويد حقيقت مشاهده ربوبيت است.

 
 

وي افزود: از امام علي (ع) پرسيدند: خدا را ديده‌اي؟ بنا به آيه 17 سوره آل عمران پاسخ داد: مگر مي‌شود كسي را نديده پرستش كرد؟  هر شريعتي كه مقيد به حقيقت نباشد غير مقبول است و هر حقيقتي كه مقيد به شريعت نباشد نيز همينطور. يعني حرف كساني كه مي‌گويند ما به حقيقت رسيده ايم و ديگر نيازي به انجام شريعت نداريم، غيرقابل قبول است. مگر علي (ع) به حقيقت نرسيده بود كه در محراب نماز به شهادت رسيد!؟

 
 

نويسنده كتاب «نور در قرآن، حديث و عرفان» با اشاره به شاهنامه فردوسي تصريح كرد: بنده بر اين اعتقادم كه در ميان اشعار چند هزار بيتي شاهنامه فردوسي يك بيت او را نجات داده است: خداي بلندي و پستي تويي/ ندانم كه اي هرچه هستي تويي. كه اين نشان دهنده رسيدن او به اين باور است كه بي شك خدايي وجود دارد هرچند قادر به شناخت درست او نباشيم.

 
 

كيايي با بيان اين مطلب كه شريعت تن است، طريقت دل است و حقيقت جان است در قياس شريعت و حقيقت اظهار كرد: شريعت چراغ است و حقيقت داغ. شريعت بند است و حقيقت پند. شريعت نياز است و حقيقت ناز. شريعت اركان ظاهري است و حقيقت اركان باطني. شريعت بي دردي است و حقيقت بي خودي. شريعت واسطه است و طريقت مكاشفه. شريعت گفتار انبيا است، طريقت ديدن انبيا و حقيقت كردار انبيا.

 
 

وي با اشاره به بيت «خلق اطفالند جز مرد خدا» تصريح كرد: هركس از خدا غير خدا مي‌خواهد و با ترس از جهنم به فكر حوري و قلمان است هنوز بالغ نشده است؛ عقل معاش در سر است و عقل معاد در دل.

 
 

به حقيقت نرسيده، نماز و زنا برابر است

 

دكتر علي محمد صابري نيز با بيان اين مطلب كه كسي كه به ولايت و حقيقت نرسيده است مي‌خواهد نماز بخواند يا زنا كند؛ بر او فرقي نمي‌كند، اظهار كرد: ابن ملجم و ابن سعد نماز شب خوان حقيقت را در وجودشان كور كردند و تنها كمر به انجام شريعت بستند. در حالي كه اصول دين مقدم است بر فروع آن.

وي افزود: سيد جمال الدين اسدآبادي با سفر به اروپا گفت: در اروپا اسلام ديدم اما مسلمان نديدم و در ايران مسلمان ديدم اما از اسلام خبري نبود. بنا به گفته امام حسين (ع) كه فرمود اگر دين نداريد آزاده مرد باشيد، كمترين ركن آزاده بودن پايبندي به قوانين انساني است كه ما گاه از آن نيز فاصله گرفته ايم.