تلاطم دوباره در بازار ارز ایران

بعد از چند روز بازار ارز ایران دوباره آشفته شده و هر دلار در معاملات صبح امروز در بازار با افزایشی شدید به رقم ۱۵۵۰ تومان رسیده ولی در پایان معاملات روزانه با مقداری کاهش، در حدود ۱۵۳۰ تومان ثابت مانده است.

دلار یک هفته پیش بعد از چند ماه رشد مداوم یکباره رکورد تازه ای از خود به جا گذاشت و به رقم ۱۴۰۰ تومان رسید و بعد از آن نیز در فاصله چند روز از مرز ۱۵۰۰ تومان فراتر رفت.

گزارشها نشان می دهد که دلار در ساعات اولیه امروز دوشنبه پنجم دی بار دیگر رکورد تاریخی به جا گذاشت.

این افزایش قیمت در حالی صورت گرفته که نرخ رسمی بانک مرکزی تغییر چندانی نداشته و امروز هر دلار از سوی بانک مرکزی ۱۱۲۰ تومان قیمت گذاری شده بود.

بقیه ارزها نیز وضعیت مشابه دلار دارند و امروز هر یورو با بیشتر از ۷۰ تومان افزایش به رقم ۱۹۵۰ تومان رسید و هر پوند نیز با ۷۵ تومان افزایش به قیمت ۲۳۵۵ تومان معامله شد.

در حالی که نرخ بانک مرکزی برای هر یورو ۱۴۵۲ تومان و برای هر پوند ۱۷۳۶ تومان بود.

بانک مرکزی ایران در ماههای گذشته سعی کرده تا قیمت ارز را در بازار مدیریت کند، اما این تلاش ها موفقیتی نداشته و اکنون بحران در بازار ارز در حالی ادامه پیدا می کند که بانک مرکزی برنامه جدیدی را برای کنترل آن اعلام نکرده است.

اگر چه مهدی غضنفری امروز در همایش صاردات غیر نفتی گفته که محمود احمدی نژاد، رئیس جمهور به محمود بهمنی، رئیس کل بانک مرکزی دستور داده تا “هر چه سریعتر بازار ارز را در چارچوب مدیریت گذشته سر و سامان دهد.”

به نظر می رسد منظور از “چارچوب مدیریت گذشته” همان برنامه ای است که بانک مرکزی از یک دهه پیش تحت عنوان تک نرخی کردن ارز اجرا می کرد، ولی در ماههای گذشته به دلیل ناتوانی در کنترل اوضاع عملا این برنامه را کنار گذاشت.

دلایل آشفتگی مداوم بازار ارز

گزارشها نشان می دهد که تقاضای زیاد باعث شده که قیمت انواع ارز در بازار افزایش پیدا کند، اما به هم خوردن روابط تجاری با امارات نیز به این آشفتگی دامن زده است.

کارشناسان می گویند که ایران بازار پرسودی برای امارات است و این کشور نمی تواند جانشینی برای ایران پیدا کند، ولی برخلاف پیش بینی ها ممکن است این کشور ناچار شود در مناسبات اقتصادی اش با ایران تجدید نظر کند.

وقفه ای که در روند مبادلات تجاری بین ایران و امارات رخ داد، هشداری به دولت ایران است که بیش از یک پنجم وارداتش را از طریق این همسایه جنوبی تامین می کند و این کشور در حال حاضر بزرگترین شریک تجاری ایران است.

محمد نهاوندیان رئیس اتاق بازرگانی ایران به خبرگزاری مهر گفته که “نباید اجازه دهیم که نوسان های پر افت و خیز در بازارهای اصلی اقتصاد ایران یعنی بازار ارز بتواند بر روی تصمیم گیری فعالان اقتصادی اثرات اساسی بگذارد.”

دولت اکنون ارز دولتی در اختیار واردکنندگان می گذارد اما آشفتگی بازار، تجار را نگران کرده که نکند بانک مرکزی سرانجام برای از بین بردن فاصله قیمت دولتی و آزاد، قیمت ارز دولتی را افزایش دهد و هزینه های آنها بیشتر شود.

افزایش شدید نقدینگی، از دست رفتن جذابیت بازارهای موازی نظیر بازار مسکن، خودرو، تلفن همراه و کم بودن سود سپرده های بانکی و سود اوراق مشارکت و افزایش تورم از جمله مشکلاتی است که به آشفتگی بازار ارز کمک کرده است.

در عین حال، دولت برنامه حذف یارانه ها را در دست اجرا دارد و گزارشها نشان می دهد که تیم اقتصادی آقای احمدی نژاد برای پرداخت یارانه نقدی با کسری ۱۵هزار میلیارد تومانی رو به رو است.

برای همین برخی کارشناسان معتقدند که بانک مرکزی و دولت، برخلاف ظاهر، از بالا رفتن قیمت ارز راضی هستند چون دولت با فروش ارز به قیمت بالاتر می تواند بخشی از کسری بودجه خود را جبران کند.

برخی نیز وضعیت فعلی را با سالهای ۱۳۷۳ و ۱۳۷۴ مقایسه می کنند که بحران بدهی های ارزی در ایران رخ داد و قیمت ارز افزایش یافت. در همان زمان نیز دولت اکبر هاشمی رفسنجانی برنامه تعدیل اقتصادی را در دست اجرا داشت که حذف یارانه یکی از اهداف آن بود.

البته آن زمان قیمت نفت بسیار پائین بود در حالی که اکنون نفت ایران با قیمتی بیشتر از یکصد دلار به فروش می رسد و پیش بینی می شود که درآمدهای نفتی این کشور امسال به حدود یکصد میلیارد دلار برسد.

دولت اکبر هاشمی رفسنجانی وقتی بحران بدهی های ارزی بروز کرد با فشار مخالفان دولت از اجرای برنامه تعدیل عقب نشینی کرد و اکنون برخی معتقدند که دولت آقای احمدی نژاد ممکن است به همان سرنوشت دچار شود.

البته آن زمان گروه های چپ و راست سیاسی برای متوقف کردن برنامه تعدیل اقتصادی فشار بیشتر حتی از بحران ارزی روی دولت آقای هاشمی وارد می کردند در حالی که اکنون همه گروههای سیاسی از حذف یارانه ها دفاع می کنند اگر چه در نحوه اجرا با دولت اختلاف دارند و دولت نیز مشکلی در تامین منابع ارزی ندارد.

منبع : بی بی سی