هشدارهای ابتدای سال‌جاری محمود بهمنی رئیس‌کل بانک مرکزی مبنی بر احتمال تندتر شدن شیب تورم و افت نرخ رشد اقتصادی از یک سو و اذعان شمس‌الدین حسینی وزیر اقتصاد به کسری بودجه 15 هزار میلیارد تومانی دولت از محل اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها، بهانه گفت‌وگو با دکتر بیژن بیدآباد از کارشناسان اقتصادی و صاحب‌نظر در مسائل پولی و ارزی شد.
آیا نرخ تورم در سال‌جاری از مسیر افزایش بازخواهد گشت و…؟ این گفت‌وگو را بخوانید:
• اخیرا رئیس‌کل بانک مرکزی نسبت به احتمال شتاب نرخ تورم و کند شدن نرخ رشد اقتصادی در سال91 هشدار داده است. منشأ نگرانی این مقام ارشد بانک مرکزی چیست؟
چنانچه اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها همانند سال 1390 ادامه یابد، همچنان تورم افزایش خواهد یافت و امیدی به افزایش تولید نخواهد بود. اگر فازدوم هدفمندی یارانه‌ها بخواهد در سال‌جاری اجرایی شود و رقم یارانه‌های نقدی افزایش پیدا کند، بازهم تورم شدیدتری را شاهد خواهیم بود و نرخ رشد بخش تولید تقریبا نزدیک به صفر خواهد شد.
•راه‌حل برون‌رفت از رکود و جلوگیری از تورم احتمالی چه خواهد بود؟
راه‌حل برون‌رفت از ورطه‌ای که قانون هدفمندی یارانه‌ها کاملا به غلط ایجاد کرده است، حذف کامل یارانه‌های نقدی از همین امروز است.
•اخیرا و زیر اقتصاد در اظهارنظری به صراحت از کسری بودجه 15هزار میلیارد تومانی دولت در اثر اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها خبر داده و گفته بود بالغ بر 45هزار میلیارد تومان یارانه نقدی پرداخت شده در حالی که منابع ناشی از آزادسازی قیمت حامل‌های انرژی 30هزار میلیارد تومان برآورد شده است. فکر می‌کنید کسری بودجه هدفمندی یارانه‌ها تا چه میزان بر افزایش نرخ تورم تاثیر دارد؟
متأسفانه دولت استقلال بانک مرکزی را ساقط کرده و هرگاه با کسری بودجه مواجه می‌شود، به راحتی از بانک مرکزی استقراض می‌کند که این موضوع باعث می‌شود تا تورم به راحتی در اقتصاد ایران رشد کند. ولی بیش از همه عوامل تورم فعلی ریشه در پرداخت‌های نقدی یارانه‌ها دارد و نه مبتنی بر اجزای پایه پولی؛ زیرا پرداخت یارانه نقدی به کلیه اقشار مردم صورت می‌گیرد و در بین اقشار دارای سطح درآمدی ضعیف، تمایل به مصرف، بیش از اقشار پردرآمد است و در نتیجه آثار پرداخت یارانه‌های نقدی از سمت تقاضا باعث تورم شدید در اقتصاد شده و خواهد شد.
•از قضا محمود بهمنی رئیس‌کل بانک مرکزی خواستار استقلال بانک مرکزی شده تا بتواند به وظیفه‌‌اش در مهار تورم عمل کند، این خواسته استقلال بانک مرکزی بیشتر ناظر بر چه مسائلی است؟
به‌طور کلی استقلال بانک مرکزی به این مفهوم است که سیاست‌های مالی دولت به کلی از سیاست‌های پولی و ارزی بانک مرکزی جدا شود و به هیچ وجه دولت بانک مرکزی را به‌عنوان صندوق شخصی خود برای تامین منابع مالی استفاده نکند. از سوی دیگر بانک مرکزی باید طبق وظیفه قانونی‌‌اش که شامل تنظیم سیاست‌های پولی و ارزی کشور می‌شود، بتواند در حجم نقدینگی مداخله مؤثر داشته باشد و سیاست‌های اتخاذ نرخ بهره را شخصا تنظیم کند و دولت نباید به هیچ وجه دخالتی در سیاست‌های بانک مرکزی داشته باشد.
•آخرین خبرها حکایت از برداشت شبانه بیش از 8 هزار میلیارد تومان از حساب بانک‌ها به بهانه مابه‌التفاوت نرخ ارز دارد آن‌هم با حکم کمیته 5نفره ارزی دولت. فکر می‌کنید این اقدام با چه هدفی صورت گرفته است؟
از همان ابتدای اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها در مصاحبه‌های مکرر عنوان شد که اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها باعث افزایش نرخ ارز دست‌کم به میزان 60درصد خواهد شد و در عمل شرایط قیمت‌ها را به همان شرایط نسبی قیمت‌های بین‌المللی برخواهد گرداند که به وضوح این مسئله در سال گذشته مشاهده شد و در حال حاضر معضلات فعلی ارزی درصورتی قابل حل است که بانک مرکزی نرخ ارز مرجع را در سطح نرخ ارز بازار غیررسمی، قانونی قلمداد کند و اقدام به فروش ارز به قیمت فروش بازار آزاد کند تا نسبت ارزش پول داخلی و خارجی را نزدیک به شرایط سال 1389 کند.
•فکر می‌کنید در حال حاضر مهار تورم اولویت دارد یا اجرای فاز دوم قانون هدفمندی یارانه‌ها؟
به‌نظر مسئله هدفمندی یارانه‌ها به‌رغم اینکه اصولا می‌تواند طرح خوبی باشد ولی در مقطع زمانی فعلی و همچنین با شیوه اجرای آن آسیب بسیار زیادی به سطح عمومی قیمت‌ها وارد خواهد کرد و چنانچه اجرای این طرح ادامه یابد باید انتظار داشته باشیم که در پایان سال‌جاری نرخ دلار به شدت افزایش یابد
منبع : همشهری آنلاین