شیرین عبادی، مدافع حقوق بشر و برنده جایزه صلح نوبل ۲۰۰۳ در دومین گزارش ماهانه خود، به بررسی وضعیت حقوق بشر در ایران در ماه تیر ۱۳۹۱ پرداخت. اولین گزارش ماهانه خانم عبادی از وضعیت حقوق بشر در ایران در خرداد ماه منتشر شد.
به گزارش سایت کانون مدافعان حقوق بشر، خانم عبادی در ابتدای گزارش ماه تیر ۱۳۹۱ با اشاره به موارد نقض حقوق بشر در استان های کردستان، خوزستان و سیستان و بلوچستان، بر ضرورت اقدام فوری در جهت رفع هر نوع تبعیض برای آرام کردن مردم، تأکید کرده است.
این مدافع حقوق بشر در ادامه گزارش خود که به دو زبان فارسی و انگلیسی منتشر می شود، در سه بخش “حقوق مدنی و سیاسی”، “حقوق اقتصادی و اجتماعی” و “میراث فرهنگی و محیط زیست” به بررسی وضعیت حقوق بشر در ایران پرداخته است.
بر این اساس خانم عبادی در پایان گزارش خود بار دیگر تأکید کرده که منافع ملی و رفع بحران فعلی در گرو احترام به حقوق و آزادی های فردی و کرامت انسانی شهروندان است.
متن گزارش ماه تیر ۱۳۹۱ شیرین عبادی که در اول مرداد ماه منتشر شده، به شرح زیر است:
گزارشی مختصر از وضعیت حقوق بشر در ایران در ماه تیر ۱۳۹۱
مقدمه
دومین گزارش ماهانه وضعیت حقوق بشر در ایران مربوط به تیر ماه ۱۳۹۱ در شرایطی منتشر می شود که نارضایتی مردم در خوزستان و سایر استان های جنوبی ایران به علت تبعیض های مذهبی و قومی و برخورد های خشن عوامل حکومتی، رو به افزایش است. از همین رو عدم توجه به خواست های منطقی مردم این مناطق می تواند زمینه ساز نا آرامی های بیشتری باشد.
همین وضعیت در استان کردستان و سایر مناطق کرد نشین نیز وجود دارد؛ به خصوص آنکه آقای محمد صدیق کبودوند– خبرنگار- که در بین مردم ایران به ویژه هموطنان کرد از محبوبیت فراوانی برخوردار است و به علت تأسیس نهادی با عنوان “سازمان حقوق بشر کردستان” به ۱۰ سال حبس محکوم شده و اکنون حدود ۵ سال است که در زندان بسر می برد، در اعتراض به شرایط نامناسب زندان دست به اعتصاب غذا زده و حال وی وخیم گزارش شده است. این در حالی است که هر نوع حادثه ای برای او یا بستگانش ممکن است نا آرامی های بسیاری را به همراه داشته باشد.
همچنین اخبار منتشر شده از استان سیستان و بلوچستان نیز حکایت از تبعیض های مذهبی و قومی و نارضایتی شدید مردم دارد. وضعیت بد اقتصادی و درصد بالای بیکاری در مناطق یاد شده، مزید بر علت شده است.
از همین رو این گزارش با تأکید بر ضرورت اقدام فوری در جهت رفع هر نوع تبعیض برای آرام کردن مردم، دربرگیرنده بخش هایی از موارد نقض حقوق بشر در ایران است که از رسانه ها و سایت های مختلف استخراج شده و پس از احراز صحت، به شرح زیر دسته بندی و به دو زبان فارسی و انگلیسی منتشر می شود.
وضعیت حقوق بشر در ایران در ماه تیر ۱۳۹۱
بخش اول – حقوق مدنی و سیاسی
الف- وضعیت فعالان سیاسی – اجتماعی دگر اندیش
۱) احمد هاشمی، عضو سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی ایران برای اجرای ۵ سال حکم حبسش به زندان اوین منقل شد. همچنین نوید نزهت، دانشجوی دانشگاه صنعتی شریف برای گذراندن دوران محکومیت یک ساله و حسام فیروزی برای اجرای حکم یک سال و نیم، خودشان را به زندان اوین معرفی کردند. فاران حسامی، شهروند بهایی نیز برای اجرای ۴ سال حبس تعزیری به زندان منتقل شد. از سوی دیگر علی ملاحاجی- دانشجوی مهندسی پزشکی قزوین-، آبتین جهانیان و اشکان الهیاری به ترتیب برای گذراندن دوران محکومیت یک سال، سه سال و یک سال حبس به زندان اوین فراخوانده شدند.
۲) نوید گرگین، فعال دانشجوئی بازداشت شد. همچنین سهند معالی، وحید راستگو، رضا ستایش افزا، علی صمد‌پور، علی بشارت، سید جمال موسوی‌نژاد، شورش آریاپور بازداشت شدند. عبید زارعی از فعالین دانشجویی و مدنی کرد، علی تاسە از فعالین مدنی مریوان بازداشت شدند. پس از بازداشت نامبردگان، ماموران امنیتی کافی نت «رۆژ» را کە محل کسب آنها در شهر مریوان بود، پلمپ کردند.
۳) مصطفی معین، کاندیدای هشتمین دوره ریاست جمهوری در سال ۱۳۸۴ به پرداخت ۲۰ میلیون تومان جزای نقدی بدل از حبس، فرشید فتحی- شهروند مسیحی و رهبر یکی از کلیساهای خانگی- از سوی دادگاه تجدید نظر استان تهران به شش سال حبس تعزیری محکوم شدند. عباس غفاری به ۸ سال زندان و شلاق محکوم شد. همچنین سامان استوار، علی دیو سالار، سحر بیرم آبادی، سارا حاج بهرامیان و نهاله شهیدی هر کدام به تحمل دوسال حبس تعزیری و یک سال حبس تعلیقی و منصور علیمرادی، یاسمن علیشاهی، صفورا زواران حسینی، نیوشا بدیع ثابت، شمیس نورانی و سولماز قاسمی هر کدام به تحمل یک سال حبس تعزیری و یک سال حبس تعلیقی محکوم شده اند. این ۱۱ نفر، حسب ادعای دادستان از مسئولان، اعضا و افراد مرتبط با “انجمن نیکوکاری رهاورد مهر و دانش” (انجمن رهاورد) هستند که طی نه سال گذشته در بم فعالیت داشته اند. هانی یازرلو به یک سال حبس و ۱۵ سال تبعید به ایرانشهر محکوم شد. امیرحسین ثابتی، مسئول سیاسی اسبق بسیج دانشجویی دانشگاه تهران به ۹۱ روز زندان محکوم شد. علیرضا روشن از دراویش نعمت اللهی گنابادی، به یک سال حبس تعزیری و ۴ سال حبس تعلیقی محکوم شد. اصغر محمودیان نیز که اینک در زندان بسر می برد به تحمل ۶ سال حبس تعزیری و تبعید به زندان شهر سمنان محکوم شد.
۴) سعید مدنی، عضو شورای فعالان ملی- مذهبی، نویسنده و محقق یک روز پس از انتقال به بند عمومی ۳۵۰ زندان اوین، دوباره به بند امنیتی ۲۰۹ بازگردانده شد.
۵) جلسه رسیدگی به پرونده کیفری صالح مرادی، محمدعلی شمشیرزن، کاظم دهقان، حمید آرایش، امید اکبری، غلامعلی بیرمی، مهرداد کشاورز، مهدی قنبری، حاج علیجان دهقان، موسی دهقان و مهدی دهقان ۱۱ تن از دراویش گنابادی شیراز و کوار برگزار شد که هنوز رای صادره اعلام نشده است.
۶) احمد صدر حاج سید جوادی- عضو شورای مرکزی نهضت آزادی ایران- با ۹۵ سال سن و مهراوه خندان- دختر نسرین ستوده- با ۱۳ سال سن و همچنین رضا خندان- همسر نسرین ستوده- ممنوع الخروج شدند، بدون آنکه اتهام نامبردگان مشخص و اعلام شود. این در حالی است که از ورود وکیل مهراوه و رضا خندان به دادسرای اوین برای اعتراض به حکم ممنوع الخروجی شان ممانعت شد.
۷) مهدی کروبی از چهره های شاخص منتقد به وضع موجود در ایران که اینک در حصر خانگی به سر می برد، اجازه نیافت تا در مراسم تدفین خواهرش حاضر شود. البته چند روز بعد فقط به او اجازه دادند تا همراه با مأموران ۲ ساعت به منزل متوفی برود. این در حالی است که آقایان مهدی کروبی و میر حسین موسوی و خانم زهرا رهنورد همچنان در حبس خانگی، که حسب اظهارات بستگانشان شرایط آن حتی بدتر از حبس انفرادی است، نگهداری می شوند و تا کنون هیچ مقام یا دستگاه رسمی مسوولیت حصر و نگهداری آنان را نپذیرفته و محاکمه ای نیز برای آنان تشکیل نشده است.
۸) دادستان تهران از علی مطهری، نماینده مجلس شورای اسلامی به دلیل اظهاراتش در مجلس اعلام جرم کرد. در اطلاعیه دادستانی مصونیت قضایی برای این نماینده مجلس رد شده است. رییس قوه قضاییه نیز گفت که مصونیت قضایی نمایندگان یک توهم است.
۹) مراسم سومین سالگرد کشته شدن سهراب اعرابی از جانباختگان حوادث پس از انتخابات سال ۱۳۸۸ ریاست جمهوری، حسب دستور مقامات امنیتی لغو شد.
۱۰) پیمان عارف از تحصیل در مقطع دکترای علوم سیاسی از تحصیل و محمد تقی کروبی از ادامه تدریس در دانشگاه باز ماندند. همچنین علی عجمی از دانشگاه اخراج شد.
۱۱) وضعیت زندانیان سیاسی و عقیدتی در زندان همچنان نامناسب گزارش شده است. در این خصوص به چند مورد اشاره می شود: محمد صدیق کبودوند، روزنامه‌نگار و فعال حقوق بشر به دلیل وضعیت نامناسب خود در زندان اعتصاب غذا کرد که حال وی وخیم گزارش می شود. نرگس محمدی، نائب رئیس کانون مدافعان حقوق بشر که در ماه های گذشته بر خلاف قوانین برای تحمل حبس خود به زندان زنجان منتقل شده است و در بین زندانیان عادی بسر می برد به علت شدت بیماری در یکی از بیمارستان های زنجان بستری شد و تا تاریخ تنظیم این گزارش اجازه ملاقات به بستگان یا پزشکان معالج نرگس محمدی که ماه هاست وضعیت پزشکی او را کنترل می کنند، داده نشده که این امر باعث نگرانی شدید بستگان او شده است.
۱۲) یاشار خامنه، دانشجوی ایرانی ساکن هلند پس از بازداشت پدرش در ایران در نامه ای از این بازداشت با عنوان گروگانگیری خانواده اش به دلیل فعالیت هایی که انجام داده، یاد کرد. این در حالی است که در گذشته نیز بر اساس گفته مدیران دو رسانه بی بی سی و رادیو فردا برخی از خانواده های روزنامه نگاران شاغل در این رسانه ها به نهاد های امنیتی احضار شده اند. همچنین مهدی محمودیان، عضو جبهه مشارکت ایران اسلامی و روزنامه نگار از وزارت اطلاعات به دلیل آنچه دخالت در حریم خصوصی و خانوادگی و همچنین فشار بر همسرش سابقش می نامد، شکایت کرده است.
ب- وضعیت کتاب و مطبوعات ، نویسندگان و روزنامه نگاران
۱) نصور نقی‌پور، روزنامه نگار جهت اجرای حکم هفت سال حبس تعزیری بازداشت شد.
۲) علی مصلحی، روزنامه نگار در کاشان بازداشت شد.
۳) مصطفی بادکوبه‌ای، شاعر از سوی دادگاه انقلاب تهران به سه سال حبس تعزیری و پنج سال محرومیت از شعرخوانی در انجمن‌ها و سه میلیون ریال جریمه نقدی محکوم شد.
۴) دادگاه مدیران مسوول نشریات «ایران جمعه» و «چلچراغ» برگزار شد. جلسه رسیدگی به پرونده علی اکبر جوانفکر برگزار شد.
۵) مجموعه داستان “خشاب خالی” نوشته منیرالدین بیروتی به دلیل درخواست مسولان برای سانسور قسمت هایی از مجموعه داستان از انتشار باز ماند. همچنین کتاب های «قمارباز» اثر داستایوفسکی، رمان «دختری با گوشواره مروارید» نوشته تریسی شوالیه، و برخی از کتاب‌های ویرجینیا وولف، مارگریت دوراس، وودی آلن، دن براون، و کتاب خاطرات دلبرکان غمگین من اثر گابریل گارسیا مارکز ممنوع شدند.
۶) مجوز کنسرت علی قمصری معلق شد. کنسرت شهرداد روحانی ، کنسرت گروه شهنازی درشهر کرمان، کنسرت احسان خواجه امیری در شهرستان نور و کنسرت سالار عقیلی در همدان لغو شدند. همچنین از برگزاری مراسم افتتاحیه مسابقات بین‌المللی بازی‌های رایانه‌ای جام دیجیتال جلوگیری به عمل آمد.
۷) سایت خبری “الف” فیلتر شد.
۸) بهمن احمدی امویی از زندان اوین به زندان رجایی شهرمنتقل شد بدون آنکه در حکم زندان وی موضوع تبعید آمده باشد.
۹) پریا ع.، دختر وبلاگ‌نویس ۱۴ ساله در کرمانشاه از سوی پلیس اینترنتی، مورد شناسایی قرار گرفت و با تشکیل پرونده مواجه شد.
پ- سایر موارد نقض حقوق بشر
۱) افزایش اعدام ها در خرداد ماه یکی دیگر از موارد نقض حقوق بشر است که بر اساس اعلام سایت ها و خبرگزاری های دولتی افراد زیر اعدام شده اند: محمد آسکانی فرزند نورمحمد و عبدالطیف آسکانی فرزند یحیی اهل شهرستان سرباز اعدام شدند. خبرگزاری فارس وابسته به حکومت ایران جرم این دو نفر را آدم‌ربایی، تجاوز به عنف و قتل یک معلم خانم اعلام کرده است. همچنین فردی با نام “خ- ج” در شهرستان بافت اعدام شد. دادستان بافت اتهام این فرد را قاچاق مرفین اعلام کرد. دادستان عمومی و انقلاب قزوین نیز از اعدام سه نفر با نام های ح .ب، غ.س و م.ش خبر داد. خبرگزاری فارس اتهام همه آنها را مواد مخدر اعلام کرده است. همچنین بر اساس خبر خبرگزاری ایسنا ع، ط در شیراز و در ملاء عام اعدام شد. خبرگزاری ایسنا جرم او را تجاوز به عنف اعلام کرده است. دادستان عمومی و انقلاب کرمان نیز از اعدام سه نفر در زندان کرمان خبر داد. خبرگزاری ایسنا جرم این سه نفر را تجاوز به عنف اعلام کرده است. روابط عمومی دادگستری سیستان و بلوچستان نیز در اطلاعیه ای از اعدام یک نفر در زندان مرکزی زاهدان خبر داده است. خبرگزاری فارس جرم این فرد را قتل فرمانده انتطامی شهرستان ایرانشهر اعلام کرده است.
۲) بر اساس اخبار منتشر شده توسط برخی خبرگزاری های وابسته به حکومت ایران، حکم اعدام دو نفر از متهمان انفجار مسجد جامع زاهدان تأیید شده است. از سوی دیگر سید حسن شریعتی، رییس کل دادگستری مشهد اعلام کرد که حکم اعدام دو نفر که از مشروبات الکلی استفاده کرده اند، از سوی دیوان عالی کشور تایید شده است. همچنین دادستان خرم آباد گفت که حکم اعدام متهم (ب-و) صادر شده است. حکم اعدام محمد على عمورى، هادى راشدى، هاشم شعبانى، جابر آلبوشوکه و مختار آلبوشوکه، پنج شهروند اهوازی ابلاغ شد.
۳) پلیس پیشگیری تهران بزرگ از دستگیری ۷۶ نفر در طرحی به نام ارتقای امنیت در تفرجگاه های تهران خبر داد. همچنین رئیس پلیس امنیت عمومی تهران اعلام کرد که ۵۳ کافی‌شاپ به علت آنچه که او عدم رعایت شئون اسلامی می نامید، پلمپ شدند و پلیس امنیت عمومی استان قزوین نیز در اجرای طرحی به نام ارتقای امنیت اخلاقی در استان، ۱۴ واحد صنفی را پلمب کرد و به دو واحد اخطار کتبی داد.
۴) معاون فرهنگی دانشگاه تهران از اخراج چند دانشجو به اتهام بدحجابی خبر داد.
بخش دوم – حقوق اقتصادی و اجتماعی
۱) در ماه تیر همچنان تعدادی از کارگر، کار خود را از دست دادند و تعدادی نیز نتوانستند مطالبات معوقه خود را وصول کنند. از جمله می توان به موارد زیر اشاره کرد: حقوق۲۵۰ کارگر واحد تولید لبنیات پالود، پنج ماه به تعویق افتاده است. همچنین کارخانه «حدید مبتکران» پاکدشت با ۴۰۰ کارگر خود قطع همکاری کرد و قرارداد ۲۵ نفر از کارگران کارخانه منابع تغذیه الکترونیک، تمدید نشد.
از سوی دیگر حدود ۷۰۰ نفر از کارگران کارخانه سیمان سپاهان، بیش از ۱۰۰ نفر از کارکنان مرکز اطلاعات تلفن ۱۱۸ مخابرات شیراز و جمعی از کارگران قراردادی نساجی ایران برک رشت به شرایط کاری و حقوقی خود اعتراض کردند. همچنین در پی اعتراض و تجمع کارگران پرلیت آسیا به تعویق چهار ماهه حقوق و عدم پرداخت عیدی و پاداش در مقابل درب ورودی کارخانه، پنج کارگر در همان روز تجمع اخراج و متعاقبا ۱۵ کارگر دیگر به تدریج اخراج شدند.
همچنین در حالی که حجم بدهی های وزارت نیرو به پیمانکاران و سازندگان بخش خصوصی در ایران از مرز پنج هزار میلیارد تومان تجاوز کرده و دولت به بهانه نداشتن بودجه بدهی های خود را نپرداخته است اما تحت عنوان هدیه به مردم عراق شروع به ساخت رایگان یک نیروگاه برق با ظرفیت تولید ۵۰۰ مگابایت در شهر نجف کرده است.
۲) محکومیت رضا شهابی، فعال کارگری و عضو سندیکای شرکت واحد و اتوبوسرانی تهران و حومه به شش سال حبس تعزیری، پنج سال محرومیت از فعالیت سندیکایی و هفتاد میلیون ریال جریمه نقدی از سوی دادگاه تجدید نظر استان تهران تایید شد.همچنین شعبه اول دادگاه انقلاب اسلامی سنندج، پدرام نصراللهی را به اتهام فعالیت تبلیغی علیه نظام و همکاری با یکی از گروه‌های مخالف نظام به تحمل یک سال حبس تعزیری و از حیث عضویت در کمیته هماهنگی برای ایجاد تشکل های کارگری به تحمل ۲ سال حبس تعزیری محکوم کرد.
۳) محمود باقری، عضو هیأت مدیره کانون صنفی معلمان ایران در پی احضار دادسرای اوین برای گذراندن حکم نه و نیم سال حبس به زندان اوین منتقل شد.
بخش سوم- میراث فرهنگی و محیط زیست
اخبار منتشر شده از میراث فرهنگی و محیط زیست در تیر ماه نیز همچنان نشان از نامناسب بودن وضعیت این حوزه دارد. نگرانی از وضعیت میراث فرهنگی در اصفهان و وضعیت جنگل ابر در شاهرود و دریاچه ارومیه سه نمونه ای هستند که همچنان مورد توجه فعالان مدنی است که برای نمونه به یک مورد اشاره می شود. رنگ دریاچه ارومیه با افزایش دمای هوا با کاهش سطح آب، افزایش میزان غلظت نمک و برخی عوامل زیست محیطی سرخ شده است. این در حالی است که مدیرعامل شرکت آب منطقه ای آذربایجان غربی گفت که دریاچه ارومیه از نظر اکولوژیکی با کمبود بیست میلیارد متر مکعبی آب مواجه است. فعالان زیست محیطی علت کمبود آب دریاچه ارومیه را ساختن بی رویه چندین سد اعلام کرده اند. همچنین بر اساس گزارش سازمان بهداشت جهانی در سال ۲۰۱۱ از نظر میزان گرد و غبار موجود در هوا، اهواز اولین و سنندج سومین شهر آلوده جهان معرفی شده است و تا کنون اقدام جدی برای مهار ریز گردها و بازسازی تالاب ها در این مناطق صورت نگرفته است.
خاتمه
در پایان این گزارش ماهانه توجه مقام های مسئول جمهوری اسلامی را به اجرای تعهدات بین المللی خود در زمینه اجرای ضوابط حقوق بشر جلب می کنم و یادآور می شوم که منافع ملی و رفع بحران فعلی در گرو احترام به حقوق و آزادی های فردی و کرامت انسانی شهروندان است.
شیرین عبادی
مدافع حقوق بشر و برنده جایزه صلح نوبل ۲۰۰۳
توضیح: علاقه مندان می توانند برای کسب اطلاعات بیشر در خصوص این گزارش به سایت ها و خبرگزاری های زیر مراجعه کنند: خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، خبرگزاری رسمی ایران (ایرنا)، خبرگزاری کار ایران (ایلنا)، خبرگزاری فارس، خبرگزاری مهر و باشگاه خبرنگاران جوان و سایت های کانون مدافعان حقوق بشر، جرس، کمیته گزارشگران حقوق بشر، ندای آزادی، بازتاب، هرانا، قانون، کلمه، محبت نیوز، سنی آنلاین، کمپین بین المللی حقوق بشر در ایران، مجذوبان نور، ملی- مذهبی، موکریان، ندای سبز آزادی، رادیو زمانه، رادیو فردا و بی بی سی.