به گزارش سرويس گفت‌وگوي اديان و تمدنهاي خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، در گذشته، جشن سده در گستره پهناوري از آسياي كوچك (آناتولي) تا استان سين‌كيانگِ چين يعني در سرتاسر ايران بزرگ، در بين همه مردمان، فارغ از هر قوميت يا گرايش ديني رواج داشته و به مانند نوروز در روايت‌هاي مكتوب تاريخي به آن اشاره شده است، اما در دوران معاصر، اين مراسم در ميان زرتشتيان رايج است.
گفته مي‌شود كه يكي از دلايل پيدايش جشن سده كشف آتش توسط هوشنگ‌شاه در شاهنامه فردوسي است. بايد گفت كه داستان كشف آتش در زمان هوشنگ، هيچگاه باور ايرانيان نبوده و از ساخته‌هاي جديدتر است.
از ديگر دلايل پيدايش اين جشن اشاره‌هاي فراواني است كه از داستان‌ها و ترانه‌هاي مردمي بدست مي‌آيد كه نشانگر به ستوه آمدن مردم از يخبندان و آرزو براي رفتن سرما و يا كاستنِ از شدت آن بوده و همين نكته مهمترين دليل پيدايش اين مراسم و بر افروختن آتش‌هايي در مبارزه نمادين با سرماست.
ظاهرا چند واقعه كيهاني نيز در پيدايش اين آيين بي‌تاثير نبوده است، نخست اينكه جشن سده در چهلمين روزِ شب يلدا يا شب زايش خورشيد (انقلاب زمستاني) برگزار مي‌شود و جشن چهلمين روز تولد خورشيد است. دوم اينكه، دهم بهمن ماه، يكي از دو هنگامِ سال است كه در عرض‌هاي بالايي ايران‌زمين، طول تاريكي كامل آسمان 12 ساعت تمام است. سوم اينكه، مي‌دانيم ارتباط واژه سده با عدد سد يا صد(100) هنوز به اثبات نرسيده است. در زبان اوستايي واژه سَـد به گونه جالبي هم به معناي فرو رفتن يا غروب كردن و هم به معناي متضاد آن يعني بر آمدن يا طلوع كردن آمده است. همچنين واژه سَـذِه در اوستا، هم به معناي طلوع كردن و هم به معناي غروب كردن آمده است.