وقتی صحبت از صلح آن هم در گستره جهانی به میان می‌آید تصویر دنیایی در ذهن نقش می‌بندد که در آن خبری از جنگ و دشمنی نیست و همه افراد در دوستی و وفاق کامل در کنار هم زندگی می‌کنند. مفهوم «صلح جهانی» عبارتی است که این روز‌ها دولتمردان کشورهای جهان همه از آن دم می‌زنند و خود را سردمدار آن می‌دانند، اینکه هر کدام چه مقدار در تحقق آن موثر واقع شده‌اند موضوع مورد بحث ما نیست، بلکه در اینجا با دکتر محمدرضا ریخته گران، مدیر گروه فلسفه دانشگاه تهران و دکتر حشمت الله ریاضی استاد فلسفه و عرفان درباره مفهوم صلح جهانی و زمینه‌های بسترسازی آن به صحبت نشستیم.
دکتر حشمت الله ریاضی درباره زمینه‌های پیدایش صلح جهانی می‌گوید: «اصولاً صلح از وجودی پدید می‌آید که در آن وجود، صلح حاکم شده باشد. مثل مولانا که می‌گفت من با ۷۲ ملت سر صلح دارم؛ تنها کسی به چنین جایگاهی می‌رسد که عشق به خدا و موجودات خدا در وجودش موج می‌زند و کسی که این عشق را در وجود خود ایجاد نکند نمی‌تواند در درون خود به صلح برسد. بنابراین دولتمردان سلطه گرایی که تنها به سلطه و قدرت متکی هستند وقتی در مورد صلح حرف می‌زنند قطعاً دروغ می‌گویند، در مقابل این دسته از افراد، پیامبران هستند که از طرف خداوند برای هدایت خلق ماموریت داشتند و صلح و عدل جزئی از وجودشان بود.»
دکتر محمدرضا ریخته گران درباره مفهوم صلح جهانی و ارتباط آن با تعریف دهکده جهانی می‌گوید: عبارت دهکده جهانی تعریفی است که باعث شده ارتباطات عالم از قالب پهناور خود خارج شده و در قالب یک دهکده گنجانده شود بنابراین هر آنچه در این دهکده اتفاق می‌افتد آشکار و نمایان است. با وجود اینکه دنیایی که در آن زندگی می‌کنیم پیچیدگی‌های خاص خود را دارد ولی به نظر می‌آید این عالمی که به دهکده تبدیل شده است باید صلح و آرامش و شفافیت به شکل گسترده‌ای در آن حاکم باشد.
از نظر دکتر ریخته گران وظیفه افراد جامعه برای برقراری صلح جهانی این است که افراد در ابتدا زمینه صلح را در وجود خودشان ایجاد کنند؛ «تک تک افراد بشر اگر با خودشان در صلح و وفاق باشند در جهان نیز صلح برقرار خواهد شد و لازمه‌اش این است که از معارف اسلامی و انبیای الهی پیروی کنند. در واقع برای تحقق صلح جهانی باید روحیه عرفان در میان افراد بسط پیدا کند.» نظر دکتر ریاضی در پاسخ به این سوال در تایید صحبت دکتر ریخته گران است. «اگر هر فرد بیدار شود و به خود‌شناسی و خدا‌شناسی برسد و در درونش تضاد‌ها را کنار بزند و وجودش را در معرض عشق و عدل الهی قرار دهد، زمینه برقراری صلح را ایجاد کرده است.»
دکتر ریاضی توجه بیش از حد به قدرت را عامل بروز مخاطره در صلح جهانی می‌داند و در توضیح آن می‌گوید: «آنچه که امروز صلح جهانی را تهدید می‌کند جنون قدرت است. کمتر کسی است که در قدرت قرار بگیرد و دیو قدرت او را بنده خود نکند. به همین دلیل است که عرفای ما همیشه از قدرت گریزان بودند.» دکتر ریخته گران در همین رابطه معتقد است: «در واقع سیاست زدگی در عالم هستی مانع حضور و ظهور صلح جهانی می‌شود.» دکتر ریاضی می‌افزاید: «باید شرایط بسط و گسترش فکر، بصیرت و عرفان را فراهم کنیم تا صلح جهانی از حالت انتزاعی خارج شده و به واقعیت تبدیل شود. اگر بشر موجودی فرهنگی‌تر شود و درجه‌ای از درجات معرفت و عرفان بر او حاکم شود، زندگی‌اش بهتر خواهد شد. تحقق صلح جهانی واقعیتی است که ناخودآگاه به سمت و سوی آن روانه شده‌ایم ولیکن تحقق کامل آن در این عالم، نیاز به این دارد که بشر به خداوند متعال نزدیک شود و به کمال برسد.»
دکتر ریخته گران در پاسخ به اینکه اندیشمندان و رهبران جهانی چون حضرت امام خمینی (ره) چه اندازه در ایجاد صلح جهانی موثر هستند، می‌گوید: «اگر تنها به سخنان عرفانی ایشان توجه می‌کردیم آن وقت به تاثیر ایشان در صلح بیش از پیش پی می‌بردیم.» دکتر ریاضی در پاسخ همین سوال می‌گوید: «امام (ره) مسیر اصلی را برای ملت باز کرد اما ما نباید به این مسیر اکتفا کنیم بلکه امت باید این راه را ادامه بدهد و نباید یک لحظه اسیر قدرتمندان و شیطان پرستان شود. در اسلام گفته شده همه شما باید یک محمد (ص)، یک علی (ع) باشید. بنابراین می‌توان این طور نتیجه گرفت که هر آدمی باید خود مثل این بزرگواران محکم و استوار بوده و اسیر نفس نشود و راه را برای امام عصر (عج) که صلح واقعی را در جهان حاکم می‌کند، باز کند.»
روزنامه ایران، شماره ۵۲۳۸ به تاریخ ۱۱/۹/۹۱، صفحه ۱۲ (دین و اندیشه)