گشت و گذار در اینترنت، در پنهان کارترین کشور روی زمین چگونه است؟ پاسخ کوتاه این است: دست کم با استانداردهای سایر کشورها، عجیب و غریب. ولی در حالی که ساکنان کره‌شمالی حاضرند تنها برای برقراری ارتباط با جهان بیرونی، جان خود را به خطر بیندازند، این می‌تواند لحظه‌ای سرنوشت ساز برای تاریخ این کشور باشد.
وبسایت‌های رسمی کره شمالی یک نکته جالب توجه دارند. برنامه‌ای هست که باید در کُد هر صفحه گذاشته شود. کارکرد این برنامه ساده ولی بسیار مهم است. هرگاه نام کیم جونگ اون، رهبر کره شمالی، آورده شود، به طور اتوماتیک با اندازه‌ای بزرگ‌تر از بقیه نوشته نمایش داده می‌شود؛ نه خیلی بزرگ‌تر ، فقط در حدی که بیشتر به چشم بیاید.
این تنها یکی از جنبه‌های “اینترنت” در این کشور مرموز است.در کشوری که شهروندان عمداً از هرگونه اطلاعات به غیر از تبلیغات حکومتی محروم نگاه داشته می‌شوند، اینترنت هم محدود به نیازهای حکومت است. با این حال بسیاری معتقدند که این تسلط در حال ضعیف‌تر شدن است.اسکات توماس بروس، کارشناس مسائل کره شمالی که مقالات بسیاری درباره این کشور نوشته است، می گوید: “دولت دیگر نمی‌تواند مثل گذشته، هم ارتباطات این کشور را رصد کند. این پیشرفت بزرگی است.”
در پیونگ یانگ، پایتخت کره شمالی، تنها یک کافی نت وجود دارد. کسانی که وارد اینجا می‌شوند، خواهند دید که کامپیوترها به جای ویندوز با “ستاره سرخ” کار می‌کنند: سیستم عامل مخصوص کره شمالی که بنا بر گزارش ها به سفارش رهبر فقید این کشور، کیم جونگ ایل، ساخته شده است.
یک فایل که از ابتدا بر روی سیستم عامل نصب شده است، اهمیت هماهنگی سیستم عامل با ارزش‌های این کشور را توضیح می‌دهد.تقویم کامپیوترها به جای سال ۲۰۱۲، سال ۱۰۱ را نشان می‌دهد: تعداد سال‌هایی که از تولد کیم ایل سونگ (رهبر اسبق این کشور که نظریات سیاسی‌اش نقش تعیین کننده در سیاستگذاری ها دارد) گذشته است.
شهروندان عادی به “اینترنت” دسترسی ندارند. این امتیاز ویژه در انحصار تعداد اندکی از افراد که به “خواص” شناخته می‌شوند و تعدادی از دانشگاهیان و دانشمندان قرار دارد.چیزی که در اینجا به عنوان اینترنت عرضه می‌شود به‌قدری باریک و کم عمق است که بیشتر شبیه به اینترانت (شبکه داخلی) یک شرکت پر زرق و برق است تا شبکه بین‌المللی گسترده ای که در دیگر کشورها سراغ داریم. بروس می‌گوید: “سیستمی به راه انداخته اند که همیشه بتوانند آن را کنترل کنند و در صورت نیاز از کار بیندازند.”این سیستم “کوانگ میونگ” نام دارد و توسط تنها ارائه دهنده خدمات اینترنتی این کشور، که در دست دولت است، اداره می‌شود.به گفته بروس، این سیستم بیشتر متشکل است از “تالارهای گفتگو، امکانات چت و رسانه‌های دولتی”. تعجب ندارد که در اینجا خبری از توییتر نیست.سیستم عامل ستاره سرخ دارای نسخه‌ای اقتباسی از مرورگر فایرفاکس است که “نائنارا” نام دارد: نامی مشترک با پورتال رسمی این کشور که نسخه‌ای به زبان انگلیسی هم دارد.بیشتر وبسایت ها شامل سرویس های خبری، مثل صدای کره و ارگان رسمی حکومت، “رودونگ سین مون”، هستند.
خبرنگاران بدون مرز (سازمانی که بر آزادی مطبوعات در جهان نظارت می‌کند) می‌گوید برخی روزنامه‌نگارهای کره شمالی، صرفاً به خاطر یک غلط دیکته ای در مقالاتشان، به اردوگاه های “انقلابی شدن” فرستاده شده اند.
گذشته از اینترانت کوانگ میونگ، برخی از افراد در کره شمالی، به اینترنت فیلتر نشده دسترسی دارند. هرچند به نظر می‌رسد که تعداد آن‌ها از چندین خانواده که مستقیماً با کیم جونگ اون در ارتباطند، بیشتر نباشد. پای موبایل که در میان باشد، این پشه بند سوراخ‌های زیادی دارد.
در حالی که در کره شمالی یک شبکه موبایل رسمی وجود دارد، که خدمات اینترنت و مکالمات بین‌المللی ارائه نمی‌کند، دسترسی مردم به گوشی های موبایل چینی، که از مرز قاچاق شده‌اند، رو به افزایش است.
شبکه موبایل و اینترنت
این گوشی ها معمولاً تا فاصله ۱۰ کیلومتر از مرز دو کشور کار می‌کند؛ البته با مخاطرات بسیار.
نت کرتچون، یکی از مؤلفین گزارش مهمی در مورد تغییرات فضای رسانه ای در کره شمالی، می‌گوید: “بیست سال پیش فکرش را هم نمی‌شد کرد که مردم حاضر باشند تا این حد خطر کنند.”
بهار نیوز نوشت: برای این گزارش که “گشایش کم سر و صدا” نام دارد، با ۴۲۰ نفر که از این کشور فرار کرده‌اند مصاحبه شده است. در میان صحبت‌های این افراد نمونه‌هایی از زحمتی که این افراد، برای استفاده از این گوشی های غیرقانونی، متحمل می‌شوند را می‌توان دید. یکی از مصاحبه شوندگان، مردی ۲۸ ساله است که در ماه نوامبر ۲۰۱۰ این کشور را ترک کرده است، او می‌گوید “برای اطمینان از اینکه فرکانس گوشی ام ردیابی نمی‌شود، ظرفشویی را پر از آب می‌کردم و در یک پلو پز را، هنگام صحبت کردن با تلفن، روی سرم می گذاشتم. نمی‌دانم فایده داشت یا نه، ولی هیچ‌وقت دستگیر نشدم.”
در حالی که تلاش این مرد از لحاظ علمی پرسش برانگیز است، ترس او کاملاً قابل درک است.
بروس می‌گوید:داشتن گوشی های موبایل غیرقانونی اتهام بزرگی است. حکومت تجهیزاتی را برای ردیابی کسانی که از آن‌ها استفاده می‌کنند خریداری کرده است. اگر از آن‌ها استفاده کنید، بهتر است در جایی پرجمعیت و برای مدت زمانی کوتاه، این کار را بکنید.”کیم جونگ ایل در دوره رهبریش، صدها تانک را برای رژه به خیابان می‌آورد تا خود را یک “نابغه نظامی” معرفی کند. بسیاری از ناظران معتقدند که پسر او، کیم جونگ اون، باید بر خلاف او خود را دارای ذهنی تکنولوژیک نشان دهد و تکنولوژی روز را به زندگی مردم کشورش بیاورد.ولی هر قدم در این راه، چیزی را به مردم کره شمالی می‌دهد که تا به حال نداشته اند: اطلاعات صادقانه، که می‌تواند در کشورهایی که به پنهان کاری عادت دارند، تأثیری تکان دهنده داشته باشد.