شیرین عبادی، مدافع حقوق بشر و برنده جایزه صلح نوبل ۲۰۰۳ در ادامه گزارش های ماهانه خود، به بررسی وضعیت حقوق بشر در ایران در ماه اردیبهشت ۱۳۹۲ پرداخت. خانم عبادی در مقدمه گزارش ماه اردیبهشت ۱۳۹۲ به موضوع انتخابات در ایران و چگونگی تایید یا رد صلاحیت داوطلبان برای شرکت در انتخابات توسط نهادهای مسئول پرداخته است. این مدافع حقوق بشر در گزارش خود، عملکرد شورای نگهبان به عنوان نهاد بررسی کننده صلاحیت داوطلبان را سیاسی ارزیابی کرد.
خانم عبادی در گزارش خود با اشاره به نقش رهبر در تعیین اعضای شورای نگهبان، گفت که انتخابات در ایران، “آزاد، سالم و عادلانه” نیست. این مدافع حقوق بشر همچنین در گزارش خود به رد صلاحیت داوطلبان برای شرکت در رقابت های انتخاباتی شوراهای شهر اشاره کرده است.
خانم عبادی در گزارش ماهانه خود، از لزوم فراهم کردن زمینه های شرکت شهروندان در یک انتخابات آزاد، سالم و عادلانه به عنوان اولین گام برای حل بحران سیاسی موجود در ایران سخن گفته است.
برنده جایزه صلح نوبل ۲۰۰۳ در ادامه گزارش خود که به دو زبان فارسی و انگلیسی منتشر می شود، در سه بخش “حقوق مدنی و سیاسی”، “حقوق اقتصادی و اجتماعی” و “میراث فرهنگی و محیط زیست” به بررسی وضعیت حقوق بشر در ایران پرداخته است.
به گزارش سایت کانون مدافعان حقوق بشر، متن گزارش ماه اردیبهشت ۱۳۹۲ شیرین عبادی که در اول خرداد ماه ۱۳۹۲ منتشر شده، به شرح زیر است:
گزارشی مختصر از وضعیت حقوق بشر در ایران در ماه اردیبهشت ۱۳۹۲
مقدمه
شرکت شهروندان در امر حاکمیت ملی به وسیله انتخابات آزاد، سالم و عادلانه تحقق می یابد. این حق هم در کنوانسیون بین المللی حقوق مدنی، سیاسی به رسمیت شناخته شده است و هم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران بر آن تاکید دارد اما متاسفانه این حق نادیده گرفته شده و مردم ایران از این حق بدیهی محروم مانده اند.
مردم در ابتدای تاسیس جمهوری اسلامی ایران در رفراندومی که برگزار شد، باید از میان دو گزینه رژیم سلطنتی و رژیم جمهوری اسلامی یکی را انتخاب می کردند. این امر یعنی حق انتخاب از افرادی که به هیچ یک از دو نظام معتقد نبودند، سلب شد؛ به عبارتی اساس جمهوری اسلامی ایران با انتخابات نادرستی پی ریزی شد. از آن پس سلب حق حاکمیت مردم به انحای مختلف اتفاق افتاد که از آن جمله می توان به تصویب قانون نظارت استصوابی شورای نگهبان در هر انتخابات اشاره کرد.
به موجب قانون مذکور در کلیه انتخابات کشوری صلاحیت داوطلبان باید در ابتدا به تصویب شورای نگهبان برسد و سپس مردم حق دارند از بین آنان، فرد یا افرادی را انتخاب کنند. این قانون که باعث شده است تا انتخابات مجلس شورای اسلامی و ریاست جمهوری بر خلاف نص صریح قانون اساسی دو مرحله ای شود، در عمل محدودیتی برای حق حاکمیت شهروندان است.
عملکرد شورای نگهبان در سال های گذشته و همچنین در انتخابات ریاست جمهوری پیش رو، حکایت از تنگ نظری سیاسی اعضای این شورا دارد. این در حالی است که اعضای شورای نگهبان منتخب مردم نیستند یعنی نیمی مستقیم از سوی رهبر تعیین می شوند و نیم دیگر با پیشنهاد رییس قوه قضاییه که بر اساس قانون اساسی توسط رهبر منصوب می شود، انتخاب می شوند. به این ترتیب میزان نفوذ اراده رهبر در انتخاب اعضای شورای نگهبان را به خوبی می توان ملاحظه کرد.
به عنوان مثال در انتخابات ریاست جمهوری که قرار است در ۲۴ خرداد ماه ۱۳۹۲برگزار شود، حدود سی صد نفر ثبت نام کرده اند که از میان این تعداد، شورای نگهبان فقط صلاحیت هشت نفر را تایید کرده است، بدون آنکه علت رد صلاحیت این افراد مشخص شود.
در چنین شرایطی نمایندگان جمهوری اسلامی ایران در مجامع بین المللی و سازمان ملل متحد، مدعی هستند که ایران دارای دموکرات ترین حکومت در خاورمیانه است؛ حال آنکه با قاطعیت می توان ادعا کرد که از ابتدای تاسیس جمهوری اسلامی ایران تا به امروز، انتخابات در ایران، “آزاد، سالم و عادلانه” نبوده است. حکومت ایران همواره با بحرانی جلوه دادن شرایط سیاسی، سعی کرده است تا مردم را پای صندوق های رای کشاند تا به این ترتیب آرای آنان را به حساب مشروعیت خود گذارد. این در حالی است که نه تنها به درخواست های مکرر شهروندان در زمینه رعایت موازین انتخابات آزاد، سالم و عادلانه بی توجه بوده بلکه نظارت نمایندگان سازمان ملل متحد بر امر انتخابات را قبول نکرده است. از سوی دیگر خبرنگاران غیر ایرانی نیز هنگام برگزاری انتخابات، همواره اجازه ورود آزادنه به کشور را پیدا نمی کنند و خبرنگاران داخلی نیز با تهدید به دستگیری و در مواقعی با بازداشت، مجبور به سکوت می شوند تا شهامت اطلاع رسانی از رسانه ها سلب شود. به این ترتیب این مسئولان می توانند ادعا کنند که ایران دموکرات ترین کشور منطقه است.
همچنین علاوه بر مطالبی که در بالا بیان شد، خلاصه ای از وضعیت نقض حقوق بشر در ایران در اردیبهشت ماه ۱۳۹۲ در پی می آید. این گزارش بر مبنای اطلاعاتی است که در سایت ها و رسانه های مختلف درج شده و صحت آن به احراز رسیده است و در سه بخش و به ۲ زبان فارسی و انگلیسی منتشر می شود.
وضعیت حقوق بشر در ایران در ماه اردیبهشت ۱۳۹۲
بخش اول – حقوق مدنی و سیاسی و فرهنگی
الف- وضعیت فعالان سیاسی – اجتماعی دگر اندیش
۱) در این ماه ۱۲ نفر بازداشت شدند. بازداشت شدگان عبارتند از: باقر اسدی- دیپلمات ارشد-، مصطفی بنی‌شریف از فعالان مدنی چهارمحال و بختیاری، عادل سیمری و مجید باوی از فعالان مدنی خوزستان،عبدالحمید معافیان- رییس شورای هماهنگی اصلاح طلبان استان فارس- حمید حدیثی، ابراهیم خوش سیرت و موریس باقری از فعالان ملی- مذهبی در لاهیجان، جعفری- رییس ستاد مشارکت در لاهیجان-، اسماعیل علی میرزائی- مسئول حزب مشارکت ایران اسلامی استان آذربایجان غربی- و جواد ابوعلی و محمد دانایی از فعالان سیاسی و مدنی بهبهان.
۲) بهزاد عرب‌گل از فعالان انتخاباتی سال ۱۳۸۸ برای گذراندن ۴ سال حبس تعزیری به زندان اوین منتقل شد.
3) محسن قشقایی زاده به دو سال حکم تعزیری، محمد رضا احمدی به سه سال حکم تعزیری، کسری نوری از فعالان حقوق دراویش و همکار سایت مجذوبان نور به ۴ سال و چهار ماه حبس تعزیری، اکبر امینی به پنج سال حبس تعزیری و پنج سال محرومیت از عضویت در احزاب ، گروها و فعالیتهای رسانه ای و فضای مجازی، پژمان ظفرمند به سه سال حبس تعزیری و ۵ سال محرومیت از عضویت در احزاب و فعالیتهای رسانه ای و مجازی، محمد پارسی به سه سال حبس تعزیری و ۵ سال محرومیت از عضویت در احزاب و گروها و فعالیتهای رسانه ای و فضای مجازی، محمد باقر مرادی به پنج حبس تعزیری محکوم شدند. همچنین لطیف حسنی، محمود فضلی، آیت مهرعلی‌بیگلو، شهرام رادمهر، بهبود قلیزاده هر یک به ۹ سال حبس محکوم شدند.
۴) ۱۸ تن از دراویش گنابادی به اسامی غلامعلی بیرامی، امیدعلی اکبری، بهیار رجبی، مهرداد کشاورز، علیجان دهقان، موسی دهقان، کاظم دهقان، امیرحمزه دهقان، رضا پیشکار، مهدی دهقان، منوچهر زارع، امان چراغی، ابوذر ملکپور، حمید آرایش، مهدی قنبری، محمدعلی شمشیرزن، عبدالرضا آرایش و محمدعلی آرایش محاکمه شدند. همچنین آرش هنرور شجاعی، روحانی وبلاگ نویس که در زندان بسر می برد، باردیگر تفهیم اتهام شد.
۵) تعدادی از زندانیان سیاسی بیمار هستند و اقدامی برای درمان آنها نمی شود. در این خصوص می توان از رحمان قهرمان پور و یعقوب ملکی نام برد. همچنین دادستانی تهران با انتقال سید محمد ابراهیمی به بیمارستان مخالفت کرد.
۶) تعدادی از زندانیان سیاسی بند ۳۵۰ نسبت به وضعیت بهداشتی در زندان اوین اعتراض کردند. در پی این اقدام، ده نفر از این زندانیان برای چند روز به سلول انفرادی منتقل شدند.
۷) میرحسین موسوی، کاندیدای معترض به نتیجه انتخابات ریاست جمهوری در سال ۱۳۸۸ که هم اکنون به همراه همسرش در زندان خانگی بسر می برد همچنان از ملاقات با فرزندانش محروم است.
ب- وضعیت فعالان فرهنگی، کتاب و مطبوعات، نویسندگان و روزنامه نگاران
۱) علی غزالی، مدیر مسئول و فواد صادقی، سردبیر سایت بازتاب امروز بازداشت شدند.
۲) محمدرضا نسب عبداللهی، روزنامه‌نگاربه شش ماه حبس تعزیری محکوم شد.
۳) نشریه “عصر حضور” و سایت “بازتاب امروز” توقیف شدند. سایت های معیارنیوز، روشنایی، بهارانا، بهارآنلاین، آفتاب‌نیوز و آینده آنلاین مشمول فیلترینگ شدند.
۴) کنسرت محمدرضا لطفی در شهر اندیمشک لغو شد. همچنین ماموران امنیتی مانع از برگزاری جلسه شرح مثنوی معنوی در حسینیه ارشاد تهران شدند.
۵) کتاب “صراحت‌نامه” نوشته اکبر هاشمی رفسنجانی، رییس مجمع تشخیص مصلحت نظام از نمایشگاه کتاب جمع آوری شد. همچنین رییس هیأت رسیدگی به تخلفات بیست‌وششمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران از جمع‌آوری ۳۰۰ عنوان کتاب از بخش بین‌الملل نمایشگاه خبر داد.
۶) انتشارات غیر دولتی “كویر” برای سومین سال متوالی توسط وزارت ارشاد از شركت در نمایشگاه بین المللی کتاب محروم شد.
۷) معاون مطبوعاتی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت که در دوماه آینده نظارت و کنترل وزارت ارشاد بر عملکرد مطبوعات افزایش می‌یابد. این در حالی است که با نزدیک شدن به زمان برگزاری انتخابات ریاست جمهوری محدودیت هایی برای اینترنت ایجاد شده و روند مسدودسازی اینترنت تشدید شده است.
پ- سایر موارد نقض حقوق بشر
۱) در ماه اسفند ۲ نفراعدام شده اند: محمد حيدری و كوروش احمدی در تهران اعدام شدند. رسانه های وابسته به دولت ایران اتهام این افراد را جاسوسی اعلام کردند.
۲) دادستان عمومی و انقلاب اصفهان از صدور حکم اعدام برای یک نفر در خمینی شهر خبر داد. این مقام قضایی اتهام این فرد را تجاوز به عنف اعلام کرد.
۳) یک عضو هیات مرکزی نظارت بر انتخابات شورای شهر و روستا از رد صلاحیت ۲۰۳ کاندیدای شورای شهر در شهر تهران از سوی هیات‌های اجرایی خبر داد این در حالی است که روند رد صلاحیت ها در شهرستان ها هم مشاهده شده است. چهره های شناخته شده سیاسی و مدنی منتقد دولت مانند معصومه ابتکار، محسن هاشمی رفسنجانی در میان رد صلاحیت شدگان هستند.
۴) دانشکده اقتصاد دانشگاه شریف منحل شد. ده ها استاد اقتصاد به این امر اعتراض کردند.
بخش دوم – حقوق اقتصادی و اجتماعی
۱) وضعیت اقتصادی در ایران همچنان نامناسب گزارش می شود. براساس بررسی‌های انجام شده توسط سازمان بهداشت جهانی در ۲۰ درصد خانوارهای ایران فقر و کم غذایی به صورت مزمن وجود دارد و ۱۵ درصد کودکان کشور دچار سوء تغذیه هستند. این در حالی است که مرکز آمار ایران می گوید که شاخص مواد خوراکی و آشامیدنی نسبت به ماه مشابه سال قبل ۵۹٫۶ درصد افزایش نشان می دهد و نرخ تورم دوازده ماهه این گروه ۴۷٫۱ درصد است.
۲) با انحلال واحد تولیدی صنایع اسوه ایران، ۵۳ کارگر رسمی این واحد تولیدی، ۸۰ کارگر کارخانه زرین قشم از آغاز سال جاری و بیش از هزار نفر از پرسنل شرکت “جبل بر” بندرعباس بیکار شدند.
۳) 25 کارگر کارخانه کنف کار رشت، ۲۲ ماه حقوق معوقه، حدود 30 کارگر کارخانه نساجی درخشان از سال ۱۳۸۳ تاکنون مطالبه و ۴۰ نفر از کارگران کارخانه پوشش گستر اردکان حدود یک سال حقوق و مزایای معوقه طلب دارند. همچنین کارگران فضای سبز شوشتر با تأخیر ۱۰ ماهه در پرداخت حقوق مواجه هستند. همچنین کارگران مجتمع دامداری مهاباد، ۱۶ ماه و کارگران ۶۰ واحد تولیدی استان قزوین از ۲ تا ۲۴ ماه حقوق نگرفته اند.
۴) محمد احیایی، حامد محمودی نژاد و جلیل محمدی، فعالان کارگری بازداشت شدند.
۵) حسن سعیدی، وحید فریدونی و ناصر محرم‌زاده که در شرکت واحد تهران مشغول به کار بودند از کار اخراج شده بودند.
۶) با دخالت نیروی یگان ویژه پلیس، اعتصاب کارگران کارخانه ذوب مس خاتون آباد در استان کرمان بر هم خورد.
۷) ایرلاین های ایران بیش از سی صد میلیارد تومان بدهی به فرودگاه ها دارند که این امر باعث افزایش قیمت مجدد حمل و نقل هوایی می شود. این در حالی است که نرخ حمل و نقل برون شهری مجددا افزوده شده است.
۸) رئیس سازمان نظام پزشکی ایران از غیرفعال یا بیکاربودن ۴۰ هزار پزشک در کشور خبر داد.
بخش سوم- میراث فرهنگی و محیط زیست
اخبار منتشر شده از میراث فرهنگی و محیط زیست در اردیبهشت ماه نیز همچنان نشان از نامناسب بودن وضعیت این حوزه دارد.
۱) به گفته مدیرعامل شرکت کنترل کیفیت هوای شهر تهران، آلودگی هوا سالانه ۸ میلیارد دلار خسارت در ایران به دنبال دارد.
۲) براساس آمارهای رسمی هر ۶۶ دقیقه یک نفر در ایران بر اثر سرطان معده فوت می کند.
۳) معصومه ابتکار، رئیس کمیته محیط زیست شورای شهر تهران خواستار لغو مصوبه دولت مبنی بر استفاده از معادن مناطق محافظت شده شهر تهران شد.
۴) انواع سموم مانند فسفر و پتاس از مزارع خشک شده اصفهان به وسیله باد منتشر می شود.
۵) بر اثر زلزله در جنوب ایران، احتمال آسیب دیدگی نیروگاه هسته ای بوشهر می رود. در حالی که دولت ایران اعلام کرده است که آسیبی به این مرکز نرسیده است اما این دولت به درخواست آژانس بین المللی انرژی اتمی برای بازدید از نیروگاه بوشهر جوابی نداده است.
۶) یکی از مسئولان وزارت نیرو از کاهش منابع آبی از ۴۰۰میلیاردمترمکعب به نصف خبر داد.
خاتمه
فراهم کردن زمینه های شرکت شهروندان در یک انتخابات آزاد، سالم و عادلانه می تواند اولین گام برای خروج از بن بست سیاسی در ایران باشد؛ یعنی با این اقدام، اولین گام برای حل بحران سیاسی موجود در ایران برداشته خواهد شد.
شیرین عبادی
مدافع حقوق بشر و برنده جایزه صلح نوبل ۲۰۰۳
اول خرداد ۱۳۹۲
توضیح: علاقه مندان می توانند برای کسب اطلاعات بیشر در خصوص این گزارش به سایت ها و خبرگزاری های زیر مراجعه کنند: خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، خبرگزاری رسمی ایران (ایرنا)، خبرگزاری کار ایران (ایلنا)، خبرگزاری فارس، خبرگزاری مهر و باشگاه خبرنگاران جوان و سایت های کانون مدافعان حقوق بشر، جرس، الف، کمیته گزارشگران حقوق بشر، ندای آزادی، بازتاب، هرانا، قانون، کلمه، محبت نیوز، سنی آنلاین، کمپین بین المللی حقوق بشر در ایران، مجذوبان نور، ملی- مذهبی، موکریان، ندای سبز آزادی، رادیو زمانه، رادیو فردا و بی بی سی.