بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ
یک سال گذشت، مجدد یک ماه رمضان آمد. مثلاً می گویند حلول ماه رمضان را به شما تبریک میگوئیم. نه من از ماه رمضان راضی هستم و نه آن کسی که میگوید، راضی هست. برای اینکه ماه رمضان یکی از امتحانات الهی است، بله من از ماه رمضان راضی هستم همانطوری که از همه چیز راضی هستم. ماه رمضان هم خلقت خداوند است، خداوند در قرآن میفرماید گردش جهان را بر دوازده ماه قراردادیم، که چهار ماه آن از ماه های حرام هست و در جای دیگر میفرماید: كُتِبَ عَلَيْكُمُ الصِّيَامُ كَمَا كُتِبَ عَلَى الَّذِينَ مِن قَبْلِكُمْ (البقرة/۱۸۳) روزه بر شما واجب شده است همان گونه كه بر كسانى كه پيش از شما مقرر شده بود.
همهی ادیان و مذاهب روزه دارند منتهی روزه متفاوت است. روزهای که در اسلام بود همین که آیه نازل شد مسلمین دیگر قبول کردند. بعد بعضی تغییرات در آن داده شد. خداوند هم در مسیر امتحان و هم درس است و هم از گذشته ی مؤمنین امتحان میکند، در کارنامهشان ثبت میکند که چی هست و هم اینکه یک قدم جلو میگذارد. آن کسی که رد میشود، هم در امتحان قبول میشود و هم یک قدم جلوتر رفته است. یک ریاضتی از ریاضتهایی که برای امتحان میدهند، است. همانطوری ما از همهی خوشیها و احیاناً ناخوشیها به درگاه خدا شکرگذار باشیم، خب یکی هم روزه گرفتن در ماه رمضان است.
در روزهی ماه رمضان، در طول روز که روزه دارید یک نوع ناراحتی دارید، البته ناراحتی اگر طبی و زیاد باشد اصلاً روزه ساقط میشود. ولی ناراحتی معمولی این است که اگر ما مینالیم از جنبهی ریاضت است که مینالیم واِلّا اگر درجهی ایمان ما بالا رفته باشد در آن صورت، میداند که این ریاضت یک نُقل و آبناتی هست. از همان اول خوشحال است، خداوند که او را آفریده است یادش نرفته و نگاهش میکند، بیاد آورده و به او گفته این کارها را انجام بده، این خودش یک شادی است.
اما معلوم نیست توفیق کسی که آداب روزه را رعایت میکند خیلی بیشتر از کسی باشد که بصورت ظاهر روزه ندارد. چون ملاک خوبی و بدی در درگاه خداوند در این است که به چه درجه دلش میخواهد و میخواسته از بند شیطان خلاص بشود، به هر اندازه که دلش میخواسته از بند شیطان خلاص شود و امر الهی را اطاعت کند به همان اندازه ثواب دارد. بنابراین به هیچ وجه کسی که واقعاً نمیتواند روزه بگیرد و یا مریض است، خداوند گفته تو چون اینطوری هستی نباید روزه بگیری، روزه نگیر. مریض است، ناراحت باشد می گوید خدایا چرا مریضم، نه اینکه خدایا چرا روزه نگیرم! ولی از اینکه گفتهاند روزه نگیرد نباید نگران باشد، برای اینکه همان کار را با خلوص نیت بکند مثل این است تمام مدت روزه گرفته است.
در قرآن می فرماید، سی روز ماه رمضان نتوانستید، روزه بگیرید فَعِدَّةٌ مِّنْ أَيَّامٍ أُخَرَ (البقرة/۱۸۳) به همان اندازه سایر روزها روزه بگیرید. فرقی نمیکند بنابراین اگر به امر خدا روزه نگیرید و بگوئید من بعداً روزه خواهم گرفت و بعداً روزهاش را بگیرد، در این صورت اجرش هیچ کمتر از روزه بگیر، نیست.
یکی از دوستانمان که تقریبا هم سن هستیم، از من میپرسید، خُب موفق بودی که بتوانی روزه بگیری؟ گفتم بله! من همیشه موفق هستم. یک دوبار که دیدمش به او گفتم توفیق من در این است که نمیتوانم روزه بگیرم و شرمنده به درگاه الهی باشم. توفیق تو در این است که روزه بگیری و برای مؤمنین مُدل باشی. منتهی سعی کنید روزه نگرفتن هم از روی خلوص نیت باشد، خالص و پاک بودن نیت در این امر دخیل است.
حتی آنهائی که معتقد به روزه و امثال اینها نیستند و یا معتقد به اسلام نیستند، مقداری غذاهای حلال و یا حرام بخورند برای خدا فرقی نمیکند. همه جمعیّت دنیا را غذا میدهد، خدا از اول هم گفته (حواله بیخود که نمیدهد) میفرماید روزی شما را در اینجا قرار دادیم، اشاره میکند به همان کره ای که قرار است در آن باشید، این است که برای خدا فرقی نمیکند که چه بخورید و چه نخورید! به این قسمت بپردازید.
در توجه به ماه رمضان و روزه به آن موفق بودن و یا نبودن روزه توجه نکنید، البته نویسندگان و به قول خودشان مبلغین اسلام، میگردند فوایدی پیدا کنند، مسلماً هر امری که خدا گفته خیلی فواید دارد. منتهی ما برای آن فایده کار نمیکنیم. ما چون خدا گفته این کار را بکنید، این کار را میکنیم. کما اینکه آن اوایل چندین نفر؛ پیغمبر، خدیجه (ع) و علی (ع) گوشهای در مسجد به نماز میایستادند و (یادم نیست چه کسی) فردی رد میشد از ابی طالب پرسید که برادر زادهات به همراه عده ای گوشه مسجد سرشان را به زمین میزنند و بلند میشوند، العیاذ بالله کلهاش خراب شده است، گفت نه! عبادتشان است. چون خداوند گفته است عبادت اینطوری است حالا عبادت میکنیم ولی اینقدر عبادت میکنیم نماز هم نمایشی شده است که تلویزیون به عنوان تبلیغات خودشان جلسات نماز را نشان میدهند. البته همیشه مخالفام نماز جماعت را به عنوان تبلیغات نشان بدهند، جز نماز جمعه که از اصل باید برای نشان دادن باشد، سایر نمازها به نظر من چندان قشنگ نیست. همین نمازی که آن روز مسخرهاش میکردند حالا وسیلهی کاسبی رادیو و تلویزیون ها شده است.
ما برای خاطر امر خدا و این هدف سالک واقعی است، تا چه اندازه به آن برسد، نمی دانیم. آن داستان علی (ع) که در جنگی بر یکی غلبه کرد و روبی زمین انداخته بود، روی سینهاش نشست که طبق رسوم آن وقتها گردنش را بزند.
او خدو انداخت در روی علی / افتـخـار هـر نـبی و هـر ولی
اولا این شعر حتی نشان دهندهی یک غلو است. ولی او آب دهن به صورت علی (ع) انداخت، علی بلند شد و ولش کرد، بعد از چند لحظه آمد، گفتند چرا این کار را کردی؟ آن وقت من از او ناراحت شدم و غضب کردم، دیدم آن غضب خودم این را میکشد و من خودم نمیخواهم کسی را بکشم، گفت:
گفت من تیغ از پی حق میزنم / بــنـدهی حـقـم نــه مـأمــور تــنم
خُب این حد اعلی خلوص است. همهی کارها حتی غذا هم که میخورد به این قصد است که خدایا این غذا برای من سلامتی و خوبی بیاورد، قوت بدهد که اطاعت تو را بکنیم. به این نیت غذا می خورد. خدایا، حواس من را، تمام سازمان بدنی من را، در راه عبادت خودت قوّت بده.
ماه رمضان چون وضعیت خاصی ایجاد میکند امکان اینکه همچین خلوصی ما پیدا کنیم و البته بعد به تدریج جزو ما می شود، بیشتر است.