شیرین عبادی، مدافع حقوق بشر و برنده جایزه صلح نوبل ۲۰۰۳ در ادامه گزارش‌های ماهانه خود، به بررسی وضعیت حقوق بشر در ایران در ماه تیر ۱۳۹۲ پرداخت. خانم عبادی در مقدمه گزارش ماه تیر ۱۳۹۲ به موضوع انرژی هسته‌ای، تحریم ایران و مشکلاتی که متعاقب این مسأله برای شهروندان ایرانی بوجود آمده، پرداخته است. این مدافع حقوق بشر در گزارش خود به غیر ممکن شدن تهیه داروهای حیاتی و ضروری برای بسیاری از بیماران ایرانی اشاره کرده است.
خانم عبادی در گزارش ماهانه خود همچنین از لزوم احترام به حقوق بین الملل توسط دولت ایران سخن گفته است. از همین رو او راه برون رفت از بحران را اتخاذ تصمیمی درست در زمینه سیاست انرژی هسته‌ای توسط دولت ایران عنوان کرده است.
برنده جایزه صلح نوبل ۲۰۰۳ در ادامه گزارش خود که به دو زبان فارسی و انگلیسی منتشر می‌شود، در سه بخش «حقوق مدنی و سیاسی»، «حقوق اقتصادی و اجتماعی» و «میراث فرهنگی و محیط زیست» به بررسی وضعیت حقوق بشر در ایران پرداخته است.
به گزارش سایت کانون مدافعان حقوق بشر، متن گزارش ماه تیر ۱۳۹۲ شیرین عبادی که در اول مرداد ماه ۱۳۹۲منتشر شده، به شرح زیر است:
گزارشی مختصر از وضعیت حقوق بشر در ایران در ماه تیر ۱۳۹۲
مقدمه
سیاست‌های غلط حکومت در زمینه انرژی هسته‌ای سبب شده است تا ایران در معرض سقوط به پرتگاهی قرار گیرد که آثار زیانبار آن، سال‌ها بر زندگی مردم تأثیر خواهد داشت.
اصرار دولت ایران بر ادامه غنی سازی و نادیده گرفتن قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل متحد، باعث تحریم اقتصادی ایران شده است. نتیجه این تحریم‌ها، بحرانی است که بر زندگی عادی شهروندان خصوصا افراد کم درآمد تأثیر منفی بر جای گذاشته است. به همین دلیل یارانه‌های نقدی نه تنها تأثیری در کاهش فقر نداشته بلکه باعث تورم نیز شده است. از سوی دیگر به دلیل فساد اداری، عده‌ای در رهگذر تحریم‌ها، به ثروتی هنگفت دست یافته‌اند. این موارد در حالی خودنمایی می‌کند که تهیه داروهای حیاتی و ضروری برای بسیاری از بیماران ایرانی غیر ممکن شده است؛ از جمله داروهی تولید داخل بطور متوسط ۴۰ درصد و داروهای وارداتی ۹۰ درصد گران شده‌اند.
از تاریخ شروع تحریم‌ها ارزش پول ملی بیش از ۴۵ درصد کاهش یافته و ایران در دو سال گذشته رشد اقتصادی منفی داشته است.
بنابراین در حال حاضر خروج از بحران، نیازمند اتخاذ تصمیمی درست در زمینه سیاست انرژی هسته‌ای است. حکومت ایران با این ادعا که قصد استفاده صلح آمیز از انرژی هسته‌ای دارد، راه اندازی مقدماتی نیروگاه هسته‌ای بوشهر را در شهریور ۱۳۹۰ آغاز کرد. این در حالی است که ایران با دارا بودن معادن سرشار از نفت، دومین ذخیره گاز در جهان را دارد. همچنین با وجود نور خورشیدی فراوان، امکان استفاده از انرژی جایگزین و سالم فراهم است. میزان سرمایه گذاری در زمینه انرژی خورشیدی که با محیط زیست نیز سازگار است، قابل مقایسه با هزینه سرسام آور احداث نیروگاه بوشهر نیست.
از سوی دیگر دفن زباله‌های اتمی مشکل جدیدی برای محیط زیست ایجاد خواهد کرد. فراموش نکنیم که ایران روی خط زلزله قرار دارد و در یک سال گذشته شاهد زمین لرزه‌های متعدد و در برخی موارد سنگینی بوده‌ایم که یکی از این زمین لرزه‌ها در نزدیکی نیروگاه بوشهر اتفاق افتاد.
مردم ایران و سایر ساکنان سواحل جنوبی خلیج فارس، نگران تکرار فاجعه فوکوشیما هستند. همه این مسایل دست به دست هم داده و باعث شده است تا مردم، خسته از بحران اقتصادی و نگران آینده، خواهان توقف غنی سازی اورانیوم باشند ولی متأسفانه به علت سانسور شدید، صدای آنان به گوش جهانیان نمی‌رسد.
دولتمردان ایرانی باید به این واقعیت انکار ناپذیر گردن نهند که اگر چه «انرژی هسته‌ای حق مسلم ما است» اما سایر حقوق از جمله صلح، آرامش، شادی و زیستن در رفاه نیز جزء حقوق مسلم مردم ایران است. بنابراین نمی‌توان سایر حقوق شهروندان ایرانی را فدای یک حق کرد و با لجاجت کشور را به ویرانه تبدیل کرد.
همچنین علاوه بر مطالبی که در بالا بیان شد، خلاصه‌ای از وضعیت نقض حقوق بشر در ایران در تیر ماه ۱۳۹۲ در پی می‌آید. این گزارش بر مبنای اطلاعاتی است که در سایت‌ها و رسانه‌های مختلف درج شده و صحت آن به احراز رسیده است و در سه بخش و به ۲ زبان فارسی و انگلیسی منتشر می‌شود.
وضعیت حقوق بشر در ایران در ماه تیر ۱۳۹۲
بخش اول – حقوق مدنی و سیاسی و فرهنگی
الف- وضعیت فعالان سیاسی – اجتماعی دگر اندیش
۱) در این ماه ۲۲ نفر بازداشت که برخی پس از چند روز با وثیقه آزاد شدند. بازداشت شدگان عبارتند از: سمیرا رزاقی- فعال دانشجویی- و پریا خلیل‌زاده، سئودا خلیل‌زاده، معصومه پریوژ، زهرا زاد قاسم، حسین زاد قاسم، توحید حسنی، سعید لطفی، سعید عبدی، سمیه علی دوست، وحید فائزپور، میثم آزادی، غلام قلیزاده، وحید نصیبی، مرتضی زرین، نیما حسنی، سینا حسنی، عرفان…، سیما ساکنی، میلاد (سابوتای) کولانی، علی نکوهی و گیتا رضایی- بیست و یک فعال مدنی-.
۲) علی ناظری، فعال مدنی برای گذراندن حکم یک سال حبس ابتدا به زندان اوین منتقل و سپس به زندان زابل تبعید شد.
۳) دو نفر از فعالان حقوق دراویش به نام‌های حمید رضا مرادی سروستانی به ۱۰ سال و شش ماه حبس تعزیری، رضا انتصاری به ۸ سال و شش ماه حبس تعزیری و پنج نفر حقوقدان و وکیل دادگستری وابسته به دراویش به نام‌های مصطفی دانشجو، فرشید یداللهی فارسی، امیر اسلامی، امید بهروزی و افشین کرم‌پور هر کدام به ۷ سال و نیم حبس تعزیری محکوم شدند. همچنین این افراد به ۵ سال محرومیت از عضویت در گروه‌ها، احزاب، فرق و فعالیت در مطبوعات، رسانه‌ها و فضای مجازی نیز محکوم شدند. همچنین دیگر فعالان حقوق دراویش به نام‌های صالح الدین مرادی سروستانی به سه سال حبس تعزیری و تبعید به استان هرمزگان، فرزانه نوری به دو سال حبس تعزیری و سه سال تبعید به استان خوزستان، بهزاد نوری به دو سال حبس و سه سال تبعید به استان بوشهر و فرزاد درویش به یک سال حبس و سه سال تبعید به استان سیستان و بلوچستان محکوم شدند. از سوی دیگر می‌رطاهر موسوی، استاد دانشگاه و عضو ستاد انتخاباتی میرحسین موسوی در دادگاه تجدیدنظر به سه سال حبس تعزیری و ۲ سال حبس تعلیقی محکوم شد. همچنین فرهاد فتحی، فعال دانشجویی به پنج سال حبس تعلیقی و سه فعال مدنی به نام‌های هادی ابوخنفر، جاسم مقدم پیام، سامی جدماوی‌نژاد، هر یک به سه سال حبس و تبعید به اردبیل محکوم شدند.
۴) نیروهای امنیتی از برگزاری مراسم افطار در خانه مصطفی مسکین، عضو نهضت آزادی ایران در اصفهان جلوگیری کردند.
۵) گذرنامه محمد تقی فاضل میبدی از روحانیون منتقد دولت توسط نیروهای امنیتی هنگام سفر به لبنان در فرودگاه ضبط شد.
۶) کمیسیون ماده ۱۰ احزاب با تمدید پروانه کانون صنفی معلمان ایران مخالفت کرد.
۷) وثیقه۱۰۰ میلیون تومانی سعید کلانکی، عضو هیات موسس کمیته گزارشگران حقوق بشر که از ایران خارج شده است از سوی مقامات قضایی مطالبه و وثیقه گذار باید هر ماه، دو ملیون و پانصد هزار تومان پرداخت کند.
۸) غلامرضا وکیلی و علی حسن شمایلی از اعضای ستاد انتخاباتی حسن روحانی در شهر سنقر به وزارت اطلاعات احضار و مورد بازجویی قرار گرفتند.
۹) مهدی معتمدی مهر، عضو نهضت آزادی ایران که در بند امنیتی ۲۰۹ زندان اوین به سر می‌برد به زندان رجایی شهر تبعید شد.
۱۰) مقام قضایی از اعزام فرشید یدالهی که هم اکنون در زندان بسر می‌برد برای درمان جلوگیری کرد. این در حالی است که اصغر محمودیان و محمدامین عبدالهی که در زندان به سر می‌برند در اعتراض به عدم رسیدگی پزشکی مدتی دست به اعتصاب غذا زدند.
۱۱) شیوا نظرآهاری، حسن اسدی زیدآبادی، عماد بهاور، حسین نعیمی‌پور، سید محمد باقری و محسن صادقی نور، هر یک به یک میلیون ریال جریمه نقدی و محمد داوری به سه میلیون ریال جریمه نقدی محکوم شدند. دادگاه دلیل این محکومیت را غیبت پس از مرخصی از زندان عنوان کرده است.
ب- وضعیت فعالان فرهنگی، کتاب و مطبوعات، نویسندگان و روزنامه نگاران
۱) فریبا پژوه- روزنامه‌نگار-، محمد چراغی- خبرنگار و مستند ساز- و سعید عموری معروف به سعید ابشاره عموری- شاعر- بازداشت شدند. همچنین رضا مقدسی، مدیر عامل خبرگزاری مهر به مدت هشت ساعت بازداشت شد.
۲) علی خدابخش، فعال مطبوعاتی برای اجرای حکم یک سال حبس به زندان اوین منتقل شد.
۳) محمد نوری زاد، نویسنده و روزنامه نگار به دادسرا احضار شد.
۴) سعید لیلاز- روزنامه‌نگار- و پگاه آهنگرانی- هنرپیشه- توسط مأموران امنیتی بازجویی شدند.
۵) فاطمه خردمند٬ روزنامه‌نگار به یک سال حبس تعزیری محکوم شد.
۶) ساختمان خانه سینما توسط وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی پلمپ شد و متعاقب این اقدام، خانه سینما تحت نظارت مستقیم نیروی انتظامی قرار گرفت.
۷) رئیس سازمان سینمایی دستور برداشتن آثار محسن مخملباف، فیلمساز ایرانی را از موزه سینما صادر کرد.
۸) خبرگزاری گلستان اعلام کرد که گروهی سه نفره از فیلمسازان بازداشت شدند.
۹) جلسه رسیدگی به پرونده‌های ضمیمه روزنامه جوان و روزنامه «وطن امروز» برگزار شد.
۱۰) یک مقام پلیس استان سمنان از دستگیری دو نفر که به گفته او در صفحه‌های فیس بوک خود به مسئولان نظام توهین می‌کردند، خبر داد. همچنین یک مقام پلیس غرب استان تهران از دستگیری فردی که به گفته او اقدام به خرید و فروش VPN می‌کرد، خبر داد.
پ- سایر موارد نقض حقوق بشر
۱) آمار افراد اعدام شده در ماه تیر خصوصا بعد از اعلام نتیجه انتخابات ریاست جمهوری به نحو چشمگیری افزایش یافته است که بر اساس گزارش‌های رسمی به ۴۶ نفر رسیده که به شرح زیر است:
دادگستری کل استان اردبیل از اعدام ۹ نفر در این استان خبر داد. این نهاد قضایی اتهام این افراد را حمل و توزیع مواد مخدر اعلام کرده است. دادگستری کل استان اردبیل همچنین اعلام کرد که منتظرتایید نهایی چهل حکم اعدام دیگر برای اجراء هستند. رئیس کل دادگستری گیلان نیز از اجرای شبانه حکم اعدام هفت نفر در زندان مرکزی رشت خبر داد. این مقام قضایی اتهام این افراد را «تجاوز» اعلام کرد. دادگستری استان کرمانشاه نیز از اعدام «الف-ر» به اتهام قتل، «ع – ف» و «ق – خ» به اتهام نگهداری مواد مخدر خبر داد. همچنین دادستان قزوین از اعدام ۳ متهم مواد مخدر و ۲ متهم به قتل خبر داد. همچنین یازده متهم قاچاق مواد مخدر که ۵ تن از ایشان را زنان تشکیل می‌دادند در زندان مرکزی زاهدان اعدام شدند. رئیس کل دادگستری استان کرمان نیز از اعدام ۶ نفر به اتهام حمل مواد مخدر در شهر بم خبر داد. فرمانده انتظامی لرستان نیز از اعدام دو نفر به اتهام حمل و نگهداری مواد مخدر خبر داد. همچنین دو نفر در کرج به اتهام تجاوز به عنف در ملاء عام اعدام شدند. رئیس کل دادگستری استان خوزستان نیز از اعدام یک نفر به اتهام حمل و نگهداری مواد مخدر خبر داد.
۲) حکم اعدام عبدالرضا امیر خنافره، غازی عباسی، عبدالامیر مجدمی، شهاب عباسی در شهر شادگان ابلاغ شد. رسانه‌ها اتهام این افراد را محاربه اعلام کرده‌اند.
۳) دادستان عمومی و انقلاب شیراز از صدور حکم قطع دست شش نفر به اتهام سرقت در این شهر خبر داد.
۴) علی مطهری، نماینده مجلس شورای اسلامی از نصب دستگاه شنود در دفتر کارش خبر داد.
۵) وزیر ارتباطات با اشاره به اختلالات اینترنتی در زمان انتخابات ریاست جمهوری پذیرفت که دلیل کاهش سرعت اینترنت در زمان برگزاری انتخابات ناشی از راهکارهای امنیتی بود.
بخش دوم – حقوق اقتصادی و اجتماعی
۱) وضعیت اقتصادی در ایران همچنان نامناسب گزارش می‌شود. در کنار این موضوع می‌توان به مشکلات دارویی کشور از جمله کمبود شصت قلم دارو که در حال پیشروی است اشاره کرد. این در حالی است که به گفته یک مقام ارشد دولت، داروهای تولید داخل به طور متوسط ۴۰ درصد و داروهای وارداتی به طور متوسط حدود ۹۰ درصد گران شده‌اند. به عنوان مثال، قیمت داروهای بیماران «ام-اس»، نود درصد افزایش یافته است و قیمت داروی انسولین ایرانی ۴ برابر قیمت قبلی و قیمت نوع وارداتی آن نیز ۲. ۵ برابر شده است. این در حالی است که معاون داروی سازمان غذا و داروی کشور از دو برابر شدن قیمت مکمل‌های دارویی با توجه به افزایش نرخ ارز مبادله‌ای خبر داد. همچنین خبر‌ها حکایت از کمبود شدید دارویی بیماران هموفیلی دارد. از سوی دیگر یک عضو کمیسیون بهداشت مجلس شورای اسلامی، استفاده از داروهای بیهوشی از رده خارج شده را تایید کرد. همچنین خبر‌ها حکایت از افزایش ۱۵. ۶ درصدی قیمت شیر خام و ۱۵ درصدی فرآورده‌های لبنی بر اساس مصوبه ستاد تنظیم بازار دارد.
۲) عضو کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی اعلام کرد که کارگران فولاد سه ماه است که حقوق دریافت نکرده‌اند. همچنین معوقات حقوقی حدود ۱۵۰۰ کارگر شرکت صنعتی دریایی ایران (صدرا) در سه ماه گذشته پرداخت نشده است و بیش ازهشت ماه از حقوق ۸۰ کارگر شرکت مهندسی مشاور «تدبیر نیرو» به تعویق افتاده است. حقوق و مزایای ۳۰۰ کارگر فرودگاه امام خمینی تهران نیز حدود شش ماه است که پرداخت ان به تعویق افتاده است. از سوی دیگر حق بیمه کارگران «لامپ الوند» برای پنجمین ماه متوالی واریز نشده است.
۳) ۱۵۰ کارگر مرزنشین در پی تعطیلی بازارچه مرزی گمشاد واقع در سیستان و بلوچستان بیکار شدند.
۴) رئیس انجمن شرکت‌های هواپیمایی از احتمال ورشکستگی بسیاری از شرکت‌های هواپیمایی ایرانی به دلیل افزایش هزینه‌ها خبر داد.
۵) رییس مرکز تحقیقات پزشکی قانونی اعلام کرد که در دو ماهه سال جاری، ۲۶۵ نفر در حوادث ناشی از کار جان خود را از دست داده‌اند.
۶) افشین اسانلو، فعال کارگری که دوران محکومیت خود را در زندان می‌گذراند، در زندان درگذشت و مأموران امنیتی از برگزاری مراسم ختم وی در مسجد الجواد تهران جلوگیری کردند.
بخش سوم- میراث فرهنگی و محیط زیست
اخبار منتشر شده از میراث فرهنگی و محیط زیست در تیر ماه نیز همچنان نشان از نامناسب بودن وضعیت این حوزه دارد.
۱) ۱۰ هکتار از اراضی پناهگاه حیات وحش می‌انکاله دچار آتش سوزی شد.
۲) آب زاینده‌رود از محل سد زاینده‌رود بسته شد. این در حالی است که حجم ذخیره آب پشت سد زاینده‌رود نسبت به متوسط بلندمدت کاهش ۷۰ درصدی را نشان می‌دهد. از سوی دیگر آب موجود در شبکه توزیع اصفهان تا ۳۰ درصد کاهش یافت.
۳) ساخت حرم شهید گمنام در حریم ارگ تاریخی شهر انار مشکلاتی را برای این اثر فرهنگی به همراه خواهد داشت.
۴) نماینده ارومیه در مجلس شورای اسلامی از خشک شدن ۷۵ درصد دریاچه ارومیه خبر داد.
۵) استفاده نیروگاه‌های اصفهان از سوخت مازوت به جای گاز مشکلاتی را برای شهروندان اصفهانی به همراه دارد. چرا که گاز‌ها و فلزات موجود در این سوخت، باعث بروز بیماری‌های قلب عروقی، تنفسی و بیماری‌های صعب العلاج می‌شود. بنابراین عوارض نیروگاه‌ها همانند مرگ خاموش عمل می‌کند.
۶) معاون استاندار مازندارن دستور تشکیل جلسه تخریب باغ گیاه‌شناسی برای ایجاد جاده را صادر کرد.
خاتمه
توجه مقام‌ها و مسئولان حکومتی را به این نکته جلب می‌کنم که احترام به حقوق بین الملل ایجاب می‌کند تا دولت ایران به قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل متحد توجه کرده و بر آن اساس روش‌های خود را اصلاح کند.
شیرین عبادی
مدافع حقوق بشر و برنده جایزه صلح نوبل ۲۰۰۳
اول مرداد ۱۳۹۲
توضیح: علاقه مندان می‌توانند برای کسب اطلاعات بیشر در خصوص این گزارش به سایت‌ها و خبرگزاری‌های زیر مراجعه کنند: خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، خبرگزاری رسمی ایران (ایرنا)، خبرگزاری کار ایران (ایلنا)، خبرگزاری فارس، خبرگزاری مهر و باشگاه خبرنگاران جوان و سایت‌های کانون مدافعان حقوق بشر، جرس، الف، کمیته گزارشگران حقوق بشر، ندای آزادی، بازتاب، هرانا، قانون، کلمه، محبت نیوز، سنی آنلاین، کمپین بین المللی حقوق بشر در ایران، مجذوبان نور، ملی- مذهبی، موکریان، ندای سبز آزادی، رادیو زمانه، رادیو فردا و بی‌بی سی.