محمود استادمحمد، نویسنده، بازیگر و کارگردان ۶۳ ساله تئاتر، پس از دو سال مبارزه با سرطان کبد درگذشت. او در سن ۱۸ سالگی و با ایفای نقش “خر خراط” در نمایش شهرقصه به شهرتی فراگیر رسیده بود.
محمود استادمحمد، هنرمند تئاتر ایران صبح پنجشنبه سوم مرداد در بیمارستان جم تهران چشم از جهان فروبست.
او متولد سال ۱۳۲۹ در محله “دروازه دولاب” تهران بود و بازیگری را از نوجوانی و پس از آشنایی با محمد آستیم، نصرت رحمانی و عباس نعلبندیان آغاز کرد. شهرت فراگیر او اما مدیون ایفای نقش در نمایش “شهرقصه” به کارگردانی بیژن مفید است.
استادمحمد در این نمایش در سال ۱۳۴۷، نقش به یاد ماندنی “خر” را بر عهده داشت. خری که خراطی می‌کرد و عاشق شده بود. تک‌گویی استاد محمد در نقش این کارگر عاشق، یکی از ماندگارترین مونولوگ‌های هنر نمایش در ایران است:
آره داشتیم چی می‌گفتیم؟
بنویس…
ما رو دیوونه و رسوا کردی
حالیته؟؟
هر چی بود زیر سر چشم تو بود
یه کاره تو راه ما سبز شدی
ما رو داغون کردی
حالیته؟
استاد محمد پس از انحلال خانه تئاتر، به بندرعباس رفت و درآنجا گروه نمایشی “پتوروک” را به راه انداخت. پس از بازگشت از این شهر و در بیست سالگی نمایشنامه “آسیدکاظم” را نوشت که یکی از شاخص‌ترین آثارش به شمار می‌رود.
این نمایشنامه تک پرده‌ای به سرعت در میان مردم جا باز کرد و همان سال به شکل نمایش تلویزیونی ضبط شد.
فضای نمایش “آسید کاظم”، قهوه‌خانه‌ای در جنوب شهر تهران بود و زبان گفتار بازیگران، از مردم کوچه و بازار برگرفته شده بود. محور این نمایش را “ترنابازی”، یکی از بازی‌های سنتی قهوه‌خانه‌های تهران تشکیل می‌داد.
استادمحمد در یک گفتگوی مفصل با خبرگزاری ایسنا در بهمن ۱۳۹۱ گفته بود که ورودش به دنیای تئاتر کاملا ناخودآگاه بوده است: «هیچ تصمیم و انتخابی نبود. اصلا قبل از«آسید کاظم» شاید چند نمایشنامه نوشتم که هنوز هم لاشه کاغذهای یکی دو تایش وجود دارد اما چرا این کار را کردم؟ هیچ انتخابی در کار نبود بدون تردید وجود بیژن مفید، ایرج انور و محمد آستیم تاثیر غیرارادی روی من گذاشته بود، البته عاشق هدایت بودم شیفتگی شیداواری نسبت به صادق هدایت داشتم اما با وجود این شیفتگی نمایشنامه نوشتم.»
“مرگ در پی وقفه دارویی”
سایت «تابناک» می‌نویسد که مرگ استادمحمد ناشی از شرایط نابسامان دارویی بوده است: «شامگاه دوم مرداد حال استاد محمد نویسنده و کارگردان تئاتر رو به وخامت رفت و دخترش او را به بیمارستان جم منتقل کرد و به دلیل شرایط نامناسب جسمانی در بخش I.C.U بیمارستان جم بستری شد. این هنرمند که مدت‌ها با بیماری سرطان کبد مبارزه کرد، به دلیل شرایط نابسامان دارو، در یک ماه گذشته نتوانسته بود داروی بیماری‌اش را مصرف کند. این در حالی است که طبق نظر پزشک معالج این هنرمند، حتی وقفه چند روزه‌ای نباید در مصرف داروها ایجاد می‌شد.»
“تابناک” سخنان هدایت هاشمی بازیگر مطرح سینما و تئاتر در صفحه فیسبوک او را نیز نقل کرده که نوشته است: «محمود استادمحمد، هم او که در شهر قصه نقش خر را بازی کرد، هم او که آسیدکاظم را نوشته است و آخربازی را و دیوان تئاترال را و استاد و مشوق من و امثال من در تمام این سال‌ها بوده است، در بیمارستان جم با سرطان دست و پنجه نرم می کند. از مسئولان فرهنگی بپرسید مگر ما چند استاد محمد داریم که این چنین با او بی مهری می‌کنید و حتی هزینه‌های درمانش را متقبل نمی‌شوید؟ واقعاً چه جوابی برای این همه بی‌مسئولیتی دارید؟»
مانا استادمحمد، دختر این هنرمند، چند هفته پیش‌تر به خبرگزاری ایلنا گفته بود ناچاریم ماهی ۲۰ میلیون تومان بپردازیم تا داروهای پدرم را تهیه کنیم.
محمود استادمحمد در سال ۱۳۶۴ به کانادا مهاجرت کرده بود، اما در سال ۱۳۷۷ دوباره به ایران بازگشت. نمایشنامه‌های “بنگاه تئاترال” و “کافه مک‌ادم” از کارهای دوران بازگشت او به وطن هستند.
قرار است مراسم تشیع جنازه محمود استادمحمد در ساعت ۱۰ صبح روز شنبه ۵ مرداد ماه از مقابل تالار وحدت برگزار شود.