اکبر هاشمی رفسنجانی می‌گوید “مقصد اعتدال، واقع‌گرایی اسلامی است” و با گسترش اعتدال “قطعا جایگاه متزلزل خشکه مقدسی‌ها بیش از پیش تحلیل خواهد رفت.” به گفته‌ی او اسلام باید “با شرايط روز” منطبق شود.
رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام در گفتگویی زیر عنوان “شرح اعتدال” به تشریح دیدگاه‌های خود در مورد وضعیت کشور در ۴ سال آینده و توضیح آنچه “واقع‌گرایی اسلامی” می‌خواند پرداخت.
اظهارات هاشمی رفسنجانی را می‌توان پاسخی تلویحی به کسانی دانست که در هفته‌های گذشته خواستار روشن کردن مفهوم اعتدال از سوی رئیس جمهور مورد حمایت او، حسن روحانی شده‌اند.
تاریخ دقیق انجام این گفتگو مشخص نیست اما متن آن روز پنجشنبه (۱۷ مرداد) در پایگاه رسمی اطلاع‌رسانی اکبر هاشمی رفسنجانی منتشر شد.
شعار بلند و عمل کوچک
رفسنجانی با اشاره به این که “شعارهای بلند وعمل‌های کوچک مهم‌ترین شاخص جریان‌های تندرو است” پیش بینی می‌کند در دولت روحانی “قطعا کارهای شعاری” کم می‌شود و “جامعه هم به طرف اعتدال بیشتر خواهد رفت.”
او می‌گوید: «مقصد اعتدال، واقع‌گرایی اسلامی است و با گسترش اعتدال در جامعه و افزایش و اقبال هر چه بیشتر مردم به آن، قطعا جایگاه متزلزل خشکه مقدسی‌ها بیش از پیش تحلیل خواهد رفت.»
رئیس مجمع تشخیص مصلحت معتقد است رفتار افراطیان “آنهم تحت لوای شعائر اسلامی” تنها رویگردانی اکثریت مردم را به دنبال خواهد داشت: «از طرف دیگر نیز برخی اسلام‌شناس‌ها، حوزه‌ها و حتی افراد حزب‌اللهی هم كم‌كم احساس می‌كنند بعضی سخت‌گيری‌ها جواب نمی‌دهد و از جامعه اسلامی چیزی جز عده‌ی قلیلی برایشان باقی نمی‌ماند.»
ضرورت تغییر موضع با تغییر شرایط
اکبر هاشمی رفسنجانی برخی از تصمیم‌های نخستین رهبر جمهوری اسلامی، روح‌الله خمینی ، نظیر “فتوای شطرنج و موسیقی” و پذیرش قطعنامه ۵۹۸ سازمان ملل و پایان جنگ با عراق، را نمونه‌هایی از واقع‌گرایی اسلامی و اعتدال مورد نظر خود توصیف می‌کند.
او با اشاره به آنچه “آرمان‌گرایی متوهمانه” خوانده بر واقع‌گرایانه بودن پذیرش خاتمه جنگ با عراق تاکید می‌کند و می‌افزاید: «تصور کنید که اگر قرار بود تصمیمات نظام بر مبنای آرمان‌گرایی افراطی اتخاذ می‌شد چه سرنوشتی در انتظار ایران اسلامی بود؟ معلوم است که آرمان‌گرایی محض و خالی از واقع‌گرایی ممکن بود چه بلایی بر سر کشور بیاورد.»
هاشمی رفسنجانی در بخش دیگری از این گفتگو بر ضرورت تطبیق احکام شرعی با شرایط تغییر یافته‌ی هر دوره تاکید می‌کند و آن را شاهد واقع‌گرا بودن اصل اسلام می‌خواند: «اسلام واقع‌گرا است و نمی‌خواهد آنچه را كه خداوند در فطرت انسان گذاشته، نديده بگيرد. معنای دين فطری اين است. به جلو كه می‌رويم، با تغيير شرايط بايد تغيير موضع بدهيم.»
تطبیق اسلام با شرایط روز
رفسنجانی اعتقاد دارد تغییر رویکردها به تناسب تغییر شرایط از سوی پیامبر اسلام و امامان نیز انجام می‌شده و رد آن را در قرآن نیز می‌توان یافت.
او با این استدالال نتیجه می‌گیرد: «مبانی ما واقعا قوی است. يعنی هرچه پيش می‌رويم، به طرف شناخت بهتر است. با منطبق كردن اسلام با شرايط روز و براساس اعتدال پيش می‌رويم.»
رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام با بیان این که دانش و اطلاعات مردم رو به افزایش است خاطر نشان کرد که در آینده بسیج “انبوه توده‌ها برای يک هدف خاص” و با کارهای شعاری سخت خواهد شد.
رفسنجانی گفت: «مبنای جامعه آینده ایران اسلامی گردش صحیح‌تر و شفاف‌تر اطلاعات با هدف اقناع حداکثری مردم خواهد بود.» شبیه به این سخنان در پیام روز خبرنگار نیز تکرار شده است.
پیام تکراری رفسنجانی برای روز خبرنگار
پایگاه اطلاع‌رسانی اکبر هاشمی رفسنجانی یک روز پیشتر پیامی از او را زیر عنوان «عصر زندانی کردن خبرنگاران گذشته است» منتشر کرد که ظاهرا به مناسبت روز خبرنگار (۱۷ مرداد ۹۲) صادر شده است.
این پیام که به وسیله بسیاری سایت‌های خبری و خبرگزاری‌های داخلی بازنشر شده دقیقا به همین شکل و بدون کوچکترین تغییری دست‌کم در سال‌های ۹۰ و ۹۱ نیز در روز خبرنگار منتشر شده بود.
اگر بازنشر این متن قدیمی به عنوان پیام رفسنجانی برای روز خبرنگار در سال ۹۲ سهوی نباشد، شاید انگیزه‌ی این کار تاکید بر پافشاری رئیس مجمع بر مواضعی است که پس از انتخابات مناقشه‌برانگیز سال ۸۸ در مورد ضرورت آزادی زندانیان سیاسی و روزنامه‌نگاران گرفته است.
در این پیام ضمن تاکید بر این که دروغ‌گویی و خبرسازی “باعث افزایش رویگردانی مردم” می‌شود آمده است: «در دنیای فراصنعتی امروز که همه ابزار اطلاع‌رسانی با پیشرفته‌ترین تکنولوژی ساخته شده‌اند، نمی‌توان خبری را کتمان و یا سانسور کرد.»
