محمد جواد ظریف وزیر پیشنهادی امور خارجه در دولت حسن روحانی، در دفاع از برنامه‌های خود در جلسه رای اعتماد مجلس، تاکید کرد که دولت باید فقط یک سیاست خارجی داشته باشد.
ظریف در سخنان خود که از تلویزیون سراسری به شکل زنده و مستقیم پخش شد، اظهار داشت: «دولت فقط باید یک سیاست خارجی داشته باشد زیرا هیچ دولتی نمی‌تواند با بیش از یک سیاست خارجی کارش را در این دنیای پرآشوب به پیش ببرد.»
او تاکید کرد که به همین دلیل است قانون، سیاست خارجی را در اختیار رهبری قرار داده است «تا از دعواهای جناحی به دور باشد.»
محمدجواد ظریف «پیگیری مستمر برنامه‌ها و ایجاد اعتماد متقابل» را از ابزار لازم سیاست خارجی عنوان و گفت: «این اعتماد نمی‌تواند یکسویه باشد بلکه دوسویه است، جهان باید اعتماد مردم بزرگ ما را به خود کسب کند. هدف سیاست خارجی، دفاع عزتمند، خودباورانه و هوشمندانه از منافع و مصالح کشور است با زبانی متقاعدکننده و رفتاری متین و حکمت‌آمیز.»
اعتدال حاصل خود باوری است
وزیر پیشنهادی امور خارجه، به «اعتدال» که شعار حسن روحانی در انتخابات ریاست جمهوری بود اشاره کرد و با بیان اینکه در برنامه‌های خود، همین راه را در پیش خواهد گرفت، اظهار داشت: «اعتدال حاصل خودباوری و اعتماد به نفس و تندروی نمود بارز ضعف است، سیاست خارجی دولت اعتدال به دور از حاشیه‌پردازی، حقوق مسلم مردم نه تنها در بحث هسته‌‌ای بلکه در تمامی امور را پیگیری می‌کند و ذره‌ای از آن کوتاه نمی‌آید.»
او تاکید کرد: «ما با ایجا فرصت و کاهش تهدید دایره دوستان را در منطقه و جهان گسترش می‌دهیم و با باور به توان خود آمادگی داریم که دیگر کنش‌گران صحنه سیاست خارجی را به روابط عادلانه و مبتنی بر همکاری متقابل با ایران وادار کنیم.»
رسیدن به جایگاه در خورد با چالش جدی روبرو است
ظریف در ادامه خود را «کار‌شناسی» توصیف کرد «که تمام عمر خود را صرف آموختن، مطالعه، تحقیق، تدریس و اجرای سیاست خارجی» کرده است و «سنگینی این مسئولیت بزرگ را با تمام وجود در برابر ملت بزرگ ایران احساس» می‌کند.
او تاکید کرد: «می‌دانم دستیابی به جایگاه در خور جمهوری اسلامی ایران حتما با مخالفت و چالش جدی روبروست اما با تمام دشواری‌ها لحظه‌ای تردید نکردم که یاری خدا برای ملت ایران نزدیک است.»
وزیر پیشنهادی امور خارجه، با بیان اینکه «نقش، سیاست خارجی باید ملی، فراجناحی و بر اساس قانون اساسی تحت نظارت مستقیم مقام معظم رهبری باشد» گفت: «من همواره در هر مسئولیتی که تاکنون در عرصه سیاست خارجی داشتم این اصل را نصب‌العین قرار داده‌ام و افتخارم این است که در اجرای تدابیر داهیانه رهبری در جنگ تحمیلی، بحران عراق، افغانستان، پرونده هسته‌‌ای و موضوعات دیگر سیاست خارجی کوتاهی نکردم و همواره مورد مرحمت ایشان قرار گرفته‌ام.»
باندگرا نیستم
محمد جواد ظریف با تاکید بر اینکه سیاست خارجی عرصه منافع و امنیت ملی کشور است و نباید دستخوش سلیقه‌های جناحی شود، ادامه داد: «سیاست خارجی امری تخصصی است، من باندگرا نیستم و دست هر کس که بتواند منافع ملی را به پیش ببرد می‌بوسم و این را در ۲۵ سال سابقه مدیریتی‌ام انجام داده‌ام. نه با اتوبوس که تاکنون یک نفر از اقوام و دوستانم را وارد وزارت خارجه نکردم و با کار‌شناسان خدوم وزارت کار کرده‌ام.»
در دوران گذار هستیم
وزیر پیشنهادی امور خارجه ایران، دوران فعلی روابط بین‌الملل را دوران گذار توصیف کرد و گفت: «این از حساسترین و مخاطره‌آمیز‌ترین مقاطع دوران انتقالی است. این دوران گذار غالبا با جنگ بوده اما اکنون علیرغم رقابت‌های سنگین و سهمناک و بدون استفاده از اهرم نظامی است.»
او ادامه داد: «یکی از پیچیده‌ترین دلایل این تحول، تحول در مفهوم قدرت است. گذار از تمرکز بر قدرت نظامی به سایر ابعاد نوظهور قدرت و اشاعه معنای غیرنظامی مانند قدرت اقتصادی، علمی و فناوری و قدرت اجماع‌سازی از نمادهای مهم این تحول است.»
ظریف در ادامه با بیان اینکه فضا برای کنشگرانی مثل جمهوری اسلامی به طرز بی‌سابقه‌ای باز شده، یادآور شد: «نظریه‌های پایان تاریخ و برخورد تمدن‌ها در کنار تلاش سیاسی برای تشدید اسلام‌هراسی و ایران‌ستیزی نشانگر نگرانی از قدرت جمهوری اسلامی است و ما اگر می‌خواهیم در حوزه‌هایی که رقبا نگرانند پیش برویم باید بر این ابعاد قدرت جمهوری اسلامی تاکید کنیم و دیپلماسی کشور را بر این مبنا قرار دهیم.»
کیسینجر استاد راهنمایم نبود
ظریف با اشاره به اظهارات یکی از نمایندگان که هنری کیسینجر وزیر امور خارجه سابق آمریکا را به عنوان استاد راهنمای او برای تدوین پایان نامه معرفی کرده بود، گفت: «من فوق لیسانس را در دانشگاهی در غرب آمریکا گرفتم و دکترا را هفت سال بعد در مرکز آمریکا که دو هزار کیلومتر با قبلی فاصله دارد گرفتم و استاد راهنمای هر کدام از پایان‌نامه‌ها متفاوت است.»
او ادامه داد: «یکی از افتخارات بزرگ زندگی من این است که تلاش کردم مسئولیت عراق را در جنگ تحمیلی از دبیرکل سازمان ملل بگیرم، می‌دانم که دوستان به چه کسی اشاره می‌کنند اما به آنها اطلاعات غلط دادند و آن فرد هیچ وقت معلم من نبوده است. مگر بد است یک سیاس کهنه‌کار ۸۰ ساله به یک فرزند این انقلاب بگوید دشمن قابل احترام؟»
حسن قشقاوی معاون کنسولی وزارت امور خارجه ایران، چندی پیش در مصاحبه با سایت خبر آنلاین گفته بود: «به نظر من رسا‌ترین و بهترین تعبیر درباره آقای ظریف، تعبیری است که هنری کیسینجر مشاور امنیت ملی سابق ایالات متحده آمریکا داشته باشد. وی یک جلد از کتابی که چندی پیش نوشته است را به ظریف هدیه داده است و در صفحه نخست آن نوشته است: تقدیم به دشمن قابل احترام، ظریف.»
در شش سال گذشته از کشور خارج نشده‌ام
وزیر پیشنهادی امور خارجه ایران با اشاره به سخنان یکی از نمایندگان مخالفش که تفکر او را ۱۰۰ درصد غربی توصیف کرده بود گفت: «نمی‌دانم این نماینده محترم با من چند ثانیه حشر و نشر داشته است و یا از کدام نوشته، رفتار و یا سابقه سیاسی و اعتقادی و خانوادگی بنده به این نتیجه رسیده‌اند که نه ۹۰ درصد بلکه صددرصد غربی فکر می‌کنم.»
ظریف ادامه داد: «برادر دیگری در کمیسیون سوالی را مطرح کرد که نشستند و پاسخ من را گوش کنند دوباره همان سوال را با عباراتی حق به جانبه در صحن علنی مجلس مطرح کردند که از ملت شریف ایران که وقت و خانه شریف آنها را برای چنین موضوعاتی صرف می‌کنم، پوزش می‌خواهم.»
به نظر می‌رسید اشاره ظریف به سخنان نصرالله پژمانفر از نمایندگان مخالف باشد که گفته بود: «باید شفاف بکنند که چرا این خانم شیرین عبادی و امیرهوشنگ احمدی که دلال رابطه با آمریکا ست که ارتباط اینها را آقای ظریف برقرار کردند؟ قطعا ایشان توبه خواهند کرد. ارتباطی که برای آقای امیراحمدی و احمدی‌نژاد ایجاد کردند جای سوال دارد. کما اینکه وقتی آقای خاتمی به نیویورک می‌روند ارتباط با نهاد سوروس ایجاد می‌کنند. در سیاست خارجی ما نمی‌توانیم برگردیم.»
ظریف تاکید کرد: «بنده در سال ۱۳۹۲ حتی یک لحظه از ایران خارج نشدم، نیمه اول نوروز امسال در تهران و شمال و نیمه دوم نوروز را در کنار بارگاه ملکوتی حضرت ثامن‌الحجج به وظیفه پرافتخار رانندگی ویلچر مادر بزرگوارم مشغول بودم.»
وزیر پیشنهادی امور خارجه ادامه داد: «گرچه دولت نهم علیرغم نظر بزرگان نظام بنده را در ۴۷ سالگی خانه‌نشین کرد و علیرغم اینکه تدریس کتاب درسی نوشته شده توسط خودم را به دانشجویانم سپرد و علیرغم اینکه از چندین دانشگاه معتبر پیشنهاد تدریس دارم ولی با کمال افتخار بیان می‌کنم که در شش سال گذشته فقط در ایران مانده‌ام و حتی یک لحظه هم فکر خروج از ایران را نداشتم.»
ظریف افزود: «برخی از نمایندگان در مورد ارتباطاتم با برخی از مقامات کنونی آمریکا سوال می‌کنند، این مقامات یک روزی مخالفین دولت جنگ‌طلب بودند که بنده کار‌هایم را در همان زمان نیز در حیطه وظایفم انجام می‌دادم اما اگر توانستم در میان این جنگ‌طلبان اختلاف ایجاد کنم این افتخار بنده است چون وظیفه‌ام را انجام دادم.»
محمد جواد ظریف از مشهور‌ترین دیپلمات‌های ایران است که از ۱۴ مرداد سال ۱۳۸۱ تا ۵ تیر سال ۱۳۸۶، نماینده دائم جمهوری اسلامی ایران در سازمان ملل متحد بود.