خاتمی گفت: «در این انتخابات گفتیم شرط نمی‌گذاریم، اما امیدواریم نتیجه انتخاب تبدیل فضای امنیتی به سیاسی باشد و بگیر و ببندها پایان یابد و زندانیان و محصوران آزاد شوند. همه بپذیریم ملاک و ساز و کار اداره کشور انتخابات باشد، انتخاباتی که فقط رأی مردم در آن تعیین کننده باشد.»
رئیس موسسه بین المللی گفت‌و‌گوی فرهنگ‌ها و تمدن‌ها با تاکید بر اینکه « مسائل منطقه با گفت‌و‌گو، تبادل نظر و پذیرش سازو کار دموکراتیک حل شدنی است»، با اشاره به وضعیت سوریه گفت:« به کار بردن سلاح شیمیایی از سوی هر که باشد یک جنایت است، دنیا و بخصوص مسلمانان باید دست به دست هم بدهند از فجایعی که رخ داده و می دهد و منطقه را آشوب زده کرده است جلوگیری کنند.»
به گزارش روابط عمومی دفتر رئیس دولت اصلاحات، سید محمد خاتمی در ابتدای دیدار با نمایندگان دانشجویان سراسر کشور، ضمن خیر مقدم به دانشجویان و ابراز خرسندی از مطالبی که آنها بیان کردند، اظهار داشت:« خوشحالم که نسل دانشجوی ما درست فکر می کند امید هایش امیدهای درستی است در عین حال دارای واقع نگری است و همواره دغدغه مسائلی دارد که مسائل اساسی است.»
وی افزود:«اتفاقا اگر دستاورد همین انتخابات و همین جریان صرف نظر از این که چه کسی مسؤولیت ها را می پذیرد باز شدن فضایی باشد که بتوانیم حرف بزنیم، صحبت کنیم، تشکل‌ها جایگاه خودشان را داشته باشند موفقیت بزرگی نصیب جامعه شده است.»
رئیس دولت اصلاحات با بیان اینکه «امروز بسیاری از تشکیلات مستقل یا آزاد یا تعطیل‌اند یا محکوم‌اند یا محدود»، اظهار داشت:« این مسأله‌ای است که در کل جامعه قابل قبول نیست و در دانشگاه بیشتر. چون دانشگاه جای بحث و آزاد اندیشی است، امیدوارم دارای فضایی باشیم که مجالی پیدا بشود تا بتوانیم با همدیگر صحبت و بحث کنیم و چاره جویی برای کارها شود و نهادهای مدنی تقویت شود؛ دولت هم کمک کند.»
وی تصریح کرد:« قاعده این است که نهادهای اجتماعی و مدنی متکی به دولت نباشد. دولت نیست که نهاد مدنی می سازد، نهادهای مدنی تمایز با دولت دارند و واسطه بین دولت و توده جامعه هستند، ولی دولت نباید در برابر این نهادها قرار گیرد، بلکه باید حامی آن باشد.»
رئیس بنیاد باران تاکید کرد:« اگر خدای ناکرده این تفکر غلبه کند که تشکل ها و سازمان های غیر دولتی خانه فساد هستند یا امنیت کشور را به هم می زنند روند رشد و توسعه جامعه آسیب می بیند. امیدواریم حکومت کمک کند. اگر به این مرحله رسیده باشیم با فضای نو با توجه به تجربه‌ای که جامعه ما دارد و اشکالاتی که بوده است می توان به آینده امیدوار بود، در این فضا هم می‌توان خودمان را نقد کنیم که چه کارها کردیم و نکردیم و هم نسبت به دولت و جامعه نقد کرد و راه کار اصلاح داد، این‌ها بحث می خواهد.»
خاتمی ادامه داد:« در فضای بسته نقد از خود هم ممکن نیست. وقتی جریانی و گرایشی در جامعه تحت فشار و زندان است روا نیست که از خود مچ گیری کند و آب به آسیاب انحصارگران و تخریب گران بریزد فضا باید باز باشد که همه اعتراف کنند به اشتباهشان. نه اینکه یک جریان خودش را حق مطلق و بدون عیب ببینند و دیگران همه بد و مجرم به حساب آیند. همه اشتباه می کنند اگر انصاف باشد و بشود در فضایی باز و منصفانه اشتباهات را دید، چه از سوی حکومت و چه جریان های دیگر و تصمیم گرفته شود که هیچکدام اشتباهات را تکرار نکنند وضع جامعه بهبود می یابد. »
وی با اشاره به اینکه در انتخابات قبل از ریاست جمهوری این تلقی شد که برای انتخابات شرط گذاشته شده، گفت:« در این انتخابات گفتیم شرط نمی‌گذاریم، اما امیدواریم نتیجه انتخاب تبدیل فضای امنیتی به سیاسی باشد و بگیر و ببندها پایان یابد و زندانیان و محصوران آزاد شوند. همه بپذیریم ملاک و ساز و کار اداره کشور انتخابات باشد، انتخاباتی که فقط رأی مردم در آن تعیین کننده باشد.»
رئیس جمهور اسبق کشورمان یادآور شد:« در شعار های جناب آقای دکتر روحانی مطالب سنجیده و درستی بود که ما آن را می خواهیم و اصلاحات هم همین را می خواست و حتی اعتدال یکی از فصول مهم برنامه من در دور دوم انتخابات یعنی سال ۱۳۸۰ بود.»
وی تاکید کرد:« در این انتخابات آن چه مورد تدبیر قرار گرفت و همت مردم هم کارساز شد این بود که جلوی شکست توأمان اصلاح طلبی و اصلاح طلبان گرفته شد و شعار و رویکرد اصلاح طلبی پیروز شد. شعارهای جناب آقای روحانی که همواره هم بر آن تأکید کرده اند مورد قبول مردم قرار گرفت. آنچه مهم است این که رویکرد پیاده شود، شعارها عملی شود و کسانی دست اندرکار امور باشند که به آنها اعتقاد دارند و برای عملی شدن آن ها تلاش می کنند.»
رئیس موسسه بین المللی گفت‌و‌گوی فرهنگ‌ها و تمدن‌ها اظهار داشت:« در این انتخابات تحول عظیمی رخ داد. مردم به تغییر درون نظام و نه تغییر نظام رأی دادند و اصلاحات هم همین است. به هر حال آن چه مهم است تغییر رویکردها است.»
وی با بیان اینکه «اگر فقط تلاش برای رفع مورد به مورد مشکلات باشد کار به جایی نمی رسد»، گفت:« ولی اگر منشاء این مشکلات پیدا شود مسائل هم حل می شود. رویکردهایی که به جامعه، به دانشجو، به زن، به امنیت، به مسائل بین المللی بوده است اگر عوض شود بسیاری از مشکلات هم حل خواهد شد. گفته شد که به وعده های انقلاب عمل نشده است، من این را اصلاح کنم. انقلاب آرمان های بلندی داشت باید بررسی کنیم که تا چه حد در جهت آن آرمان ها حرکت کردیم و اگر نکردیم سبب و مانع چه بوده؟ گفته شده است که آرمان انقلاب ما همان آرمان یک صد ساله ملت ایران، آزادی استقلال و پیشرفت بود و انقلاب به رهبری حضرت امام همین آرمان ها را براساس هویت فرهنگی و تاریخی جامعه که اسلام است بنیاد کرد.»
خاتمی ادامه داد:« نه تنها اکثریت مسلمان اند بلکه هویت جامعه ایرانی دینی است و انقلاب ما از پایگاه اسلام آزادی و استقلال و پیشرفت را مطرح کرد. یعنی اسلامی مطرح شد که نه تنها در برابر آزادی و استقلال و پیشرفت نیست، بلکه مؤید آنها است.»
رئیس جمهور اسبق با تاکید بر اینکه «رویکرد دینی در انقلاب ما آزادی خواهانه، پیشرفت گرایانه و استقلال طلبانه بود»، افزود:«حال اگر رویکردهای دیگری هست خلاف آرمان های انقلاب است. دعوا هم سر همین رویکرد و دیدگاه هست. اگر مشکلاتی داریم رویکردهای غلطی وجود داشته که سازکار با انقلاب و آرمان‌ها نبوده و امیدوارم دولت تدبیر و امید در این زمینه مهم کارساز باشد.»
وی با اشاره به پرسش دانشجویان که در این فضا «وظیفه دانشجویان چیست؟»، گفت:« وظیفه روشن است خیلی ها در فضای تنگ تاریک ممنوع می شوند و می ترسند. اما آن کس که درد آشناست و وظیفه شناس است آن کس که برای انجام وظیفه هزینه داده زندان رفته و محروم شده، ستاره‌دار شده یعنی وظیفه‌اش را می شناسد. شماها به وظایف خود آشنایید. ما به حکومت می گوییم اجازه داده شود. دانشجو وظیغه خودش را انجام دهد نه به عنوان ابزار دست کسی. اگر فضا باز شود باید ببینیم اولویت دانشجو چی هست چطور با جامعه خودش در ارتباط هست. وظیفه دانشجو مشخص هست آزاد و متفکرانه به سمت حل مسائل برود. خطاب ما به حاکمیت این است که بگذارید دانشگاه و دانشجو وظیفه خودش را انجام دهد. دانشگاه دانشگاه باشد نه چیز دیگری. »
خاتمی با بیان اینکه «امنیتی کردن دانشگاه غلط است و زمینه ساز خروج نیروهای تحصیل کرده از کشور و اخراج آنان از دانشگاه می شود»، تصریح کرد:«در این سال ها متأسفانه سوء تفاهم و بعد کینه‌ها و جدایی ها زیاد شد این که منشاء این امر چه بود و چرا به وجود آمد جای بحث دارد، اما کینه‌ها بیشتر شد. امیدوارم در اثر این انتخابات، دل‌ها به هم نزدیک‌تر شود. تغییر فضا و نگاه به آینده و برداشته شدن فضای امنیتی مخرب باعث رفع سوء تفاهم ها می‌شود و فضای اعتمادی که دولت و ملت به آن نیاز دارد ایجاد می کند.»
رئیس موسسه بین المللی گفت‌و‌گوی فرهنگ‌ها و تمدن‌ها در بخشی دیگر از سخنانش به وضعیت منطقه پرداخت و گفت:« وضعیت امروز منطقه و مسلمانان نگران کننده است. آتش و خون از هر طرف می‌بارد. مطمئنا قدرت‌های بیرونی که آزادی و پیشرفت منطقه را به زیان خود می دانند در پدیدآوردن این وضع یا دامن زدن به آن نقش دارند، ولی اشکال در درون هم هست.»
وی افزود:« مصر را بنگرید. کشوری مهم و ملتی بزرگ و پیشتاز و روشن امروز به چه وضعی گرفتار شده است. مردم حاکمیت بر سرنوشت رهایی از خفت وابستگی و استبداد و تحقیرشدگی را می‌خواستند و می‌خواهند، اکثریت هم مسلمان‌اند، انتظار بود که جریان اکثریت با روشن بینی که طی سالهای اخیر به مسائل نگاه می کرد عمل کند و واقعاً در جهت رفع موانع دموکراسی گام بردارد.»
خاتمی تاکید کرد:« کاری نکنیم که دنیا بگوید ما مسلمانان صلاحیت استقرار دموکراسی را نداریم. نیروی نظامی باید حافظ تمامیت ارضی و منافع ملی باشد و در سیاست دخالت نکند. بزرگانشان اختلاف کردند و نتوانستند به نفع منافع مردم مصر به تفاهم برسند و خارجی هم آتش بیار معرکه است.»
وی همچنین به وضعیت سوریه اشاره کرد و گفت:« وضعیت در این کشور نیز بحرانی است. این همه انسان کشته شدند آواره شدند و برادر کشی شد. امروز صحبت از به کار بردن سلاح شیمیایی است. این یک جنایت است، از سوی هر کس که باشد. دنیا و بخصوص مسلمانان باید دست به دست هم بدهند از فجایعی که رخ داده و می دهد و منطقه را آشوب زده کرده است جلوگیری کنند.»
رئیس دولت اصلاحات تصریح کرد:«خوشبختانه در ایران امنیت و آرامش هست، ولی اگر روند سالهای قبل در ایران ادامه پیدا می کرد ممکن بود این مسائل پیش بیاید، متأسفانه در جهان و از جمله در جهان اسلام جان انسان ها ارزش ندارد. جریان‌های تند که از هر طرف با بمب گذاری و ترور آشوب به پا می‌کنند در عراق در پاکستان و جاهای دیگر باعث تأسف است و امیدوارم همه بیدار شویم.»
سید محمد خاتمی خاطر نشان کرد:« همه کسانی که در این منطقه هستند جوانان مردم مسوولان و حکومت ها متوجه باشند این وضعیت اولین زیانش متوجه ملت‌ها خواهد بود. اسلام صدمه می‌بینند. همه ما باید بتوانیم رشد داشته باشیم و با گفت‌و‌گو، تبادل نظر و پذیرش سازو کار دموکراتیک بتوانیم، رشیدانه مسائل را حل کنیم.»
در این مراسم نمایندگان دانشگا‌های امیرکبیر، علم و صنعت، خواجه نصیر، صنعتی شیروان، بابل و بابلسر، دامپزشکی ساری، صنعتی کرمانشاه، رازی گیلان، صنعتی اصفهان، اصفهان، بین المللی قزوین، کردستان، شهرکرد، ارومیه، صنعتی جندی شاپور، دزفول، دامغان، چمران اهواز، دانشگاه شاهرود، دانشگاه سمنان، آزاد اصفهان، آزاد زنجان، انجمن فرهنگ و سیاست دانشگاه شیراز و آزاد قزوین حضور داشتند.
خاتمی گفت:« در این انتخابات گفتیم شرط نمی‌گذاریم، اما امیدواریم نتیجه انتخاب تبدیل فضای امنیتی به سیاسی باشد و بگیر و ببندها پایان یابد و زندانیان و محصوران آزاد شوند. همه بپذیریم ملاک و ساز و کار اداره کشور انتخابات باشد، انتخاباتی که فقط رأی مردم در آن تعیین کننده باشد.»