حسن روحانی، رئیس جمهور ایران عصر سه شنبه به وقت نیویورک در مجمع عمومی سازمان ملل سخنرانی کرد. وی بارها از صلح سخن گفت و تصریح کرد که ایران آماده گفت‌وگوهای بدون تاخیر برای شفافیت کامل است.
رئیس جمهوری ایران در آغاز از «بیم جنگ و مناسبات خصومت‌آمیز منطقه‌ای و جهانی، بیم رویارویی هویت‌های مرگبار مذهبی، قومی و ملی، بیم نهادینه شدن خشونت و افراطیگری، بیم فقر و تبعیض خُرد کننده، بیم تباهی و نابودی منابع حیاتی، بیم بی‌توجهی به کرامت و حقوق انسان و بیم غفلت از اخلاق» سخن گفت.
ایران لنگرگاه ثبات است
وی پس از اشاره به انتخابات ریاست جمهوری، اظهار داشت که ایران «لنگرگاه ثبات» منطقه است و گفت: «هرگونه محاسبه نادرست از وضعیت خود و دیگران، آسیب‌های تاریخی را در بر دارد تا جایی که خطای یک بازیگر، اثرات منفی بر همگان خواهد داشت.»
انتقاد از مناسبات مبتنی بر باخت طرف مقابل
روحانی بار دیگر گفت که «عصر بازی‌های با حاصل جمع صفر پایان یافته است» و تاکید کرد: «اقدامات زورمدارانه اقتصادی و نظامی برای حفظ و تداوم سلطه و برتری گذشته، با مجموعه‌ای از قالب‌های مفهومی همراه شده که همگی ضدصلح، ضدامنیت، ضد کرامت انسانی و ضد آرمان‌های بشری می‌باشند.»
وی اظهار داشت: «در گفتمان متعارف سیاسی بین‌المللی، یک مرکز متمدّن با حاشیه‌های غیرمتمدن به تصویر در آمده است. در این تصویر نسبتِ کانون قدرت جهانی و حاشیه‌ها، نسبتی آمرانه قلمداد شده است. گفتمان مرکزگرایی شمال و حاشیه‌گرایی جنوب سبب استقرار نوعی نظم تک‌گویی و مونولوگ در سطح روابط بین‌المللی شده است. ایجاد مرزهای نادرست هویتی و بیگانه‌ستیزی‌های خشن رایج نتیجه قهرمانی این گفتمان است. گفتمان‌های تبلیغاتی و بی‌اساس دین‌ستیزانه، اسلام‌هراسانه، شیعه‌هراسانه و ایران‌هراسانه به واقع تهدیدی جدی علیه ثبات جهانی و امنیت انسانی است.»
ایران به دنبال صلح همه‌جانبه است
رئیس جمهور ایران افزود: «این گفتمان تبلیغاتی، با طرح و القای تهدیدات فرضی و خیالی شکل خطرناکی به خود گرفته است. یکی از این تهدیدات خیالی، خطر موهوم ایران است. به بهانه این تهدید موهوم، چه اقدامات ناهنجار و چه جنایت‌ها در سه دهه گذشته صورت نگرفته است؟ تسلیح صدام حسین به سلاح‌های شیمیایی و حمایت طالبان تنها نمونه‌ای از این جنایت‌هاست. صریحاً و با قاطعیت تمام و با استناد به مدارک و شواهد متقن اعلام می‌دارم که آنهایی که دم از تهدید ایران می‌زنند، یا خود تهدید علیه صلح و امنیت بین‌المللی‌اند یا به تهدید دامن می‌زنند. ایران نه فقط تهدید نیست، بلکه در آرمان و عمل، پیوسته منادی صلحِ عادلانه و امنیت همه جانبه بوده است.»
روحانی در ادامه به خاورمیانه و شمال آفریقا پرداخت و گفت: «مداخله نظامی در افغانستان، جنگ تحمیلی صدام حسین علیه ایران، اشغال کویت، مداخله نظامی علیه عراق و رفتار خشن سرکوبگرانه علیه مردم فلسطین، ترور شخصیت‌های سیاسی و مردم عادی در ایران و بمب‌گذاری در کشورهای منطقه نظیر عراق، افغانستان و لبنان نمونه‌هایی از خشونت در سه دهه گذشته در این منطقه‌اند.»
اشاره به فلسطینی‌ها
حسن روحانی بدون نام بردن از اسرائیل گفت: «آنچه بر مردم مظلوم فلسطین می‌رود، چیزی جز یک خشونت ساختاری نیست. سرزمین فلسطین در اشغال است. حقوق اولیه فلسطینیان به طور فاجعه باری نقض می‌شود و آنها از بازگشت به خانه، محل تولد و دسترسی به سرزمین مادری محرومند. جنایاتی که بر مردم بی‌گناه فلسطین می‌رود، خشونت نهادینه‌ای را به نمایش می‌گذارد که برای توصیف آن، آپارتاید مفهوم و واژه کم وزنی بنظر می‌آید.»
استقبال از پیوستن سوریه به پیمان منع استفاده از سلاح‌های شیمیایی
رئیس جمهوری ایران همچنین از پیوستن سوریه به پیمان منع استفاده از سلاح‌های شیمیایی استقبال کرد و دسترسی گروه‌های افراطی به این سلاح‌ها را خطرناک دانست.
روحانی تصریح کرد: «هدف مشترک جامعه بین‌المللی باید خاتمه سریع به کشتار مردم بی‌گناه باشد. ما ضمن محکوم کردن هرگونه استفاده از سلاح‌های شیمیایی، از پذیرش کنوانسیون منع سلاح‌های شیمیایی توسط سوریه استقبال می‌کنیم و بر این باوریم که دستیابی گروه‌های افراطی و تروریست به این سلاح‌ها بزرگترین خطر فراروی منطقه است که باید مدنظر قرار گیرد. همزمان استفاده غیر قانونی و غیرکارآمد از تهدید یا استفاده از زور، تنها به گسترش خشونت و بحران در منطقه دامن خواهد زد.»
حسن روحانی در بخش دیگری از سخنان خود گفت که ایران مسئولانه برخورد می‌کند و برای تحقق صلح آماده همکاری با دیگر قدرت‌ها است.
اشاره به ترورهای هسته‌ای
وی افزود: «تروریزم و کشتن انسان‌های بی گناه، اوج افراط و خشونت است. تروریزم، بلایی خشن، فراگیر و فرامرزی است. اما خشونت‌ها و افراط‌هایی که تحت عنوان مبارزه با تروریزم و از جمله استفاده از هواپیماهای بدون سرنشین علیه مردم بی‌گناه صورت می‌گیرد نیز محکوم است. در اینجا باید از ترور دانشمندان هسته‌ای ایران توسط جنایتکاران نیز سخن بگویم. آنها به چه جرمی ترور شدند؟ سوالی که از ملل متحد و شورای امنیت باید پرسید این است که آیا ترورکنندگان محکوم شدند؟»
انتقاد شدید از تحریم‌ها
روحانی تحریم‌های وضع شده علیه ایران را ضدبشری خواند و گفت: «تحریم‌های غیر عادلانه، به عنوان جلوه دیگری از خشونت، ذاتاً ضدصلح و ضدبشری هستند که برخلاف تبلیغات تحریم‌گران، دولت‌ها و نخبگان سیاسی را هدف قرار نمی‌دهند، بلکه بیش از همه، مردمان عادی را قربانی دعواهای سیاسی خود می‌کنند.»
رئیس جمهوری ایران با اشاره به تحریم‌های پیشین عراق گفت که در اثر این تحریم‌ها «که با زَروَرق‌های حقوقی در نهادهای بین‌المللی پیچیده شده بودند» میلیون‌ها عراقی آسیب دیده یا جان باختند.
وی تصریح کرد: «این تحریم‌ها خشونت‌آمیزند. هوشمند و غیر هوشمند و یک‌جانبه و چندجانبه ندارند. این تحریم‌ها ناقض حقوق مسلم بشری، از جمله حق صلح، حق توسعه، حق دسترسی به بهداشت، حق آموزش و فراتر از همه حق حیات می‌باشند. نتیجه تحریم‌ها، علیرغم هرگونه لفاظی و بازی با واژه‌ها، همان آتش‌افروزی و جنگ‌طلبی و نابودی انسان‌هاست. این آتش فقط دامن قربانیان تحریم را نمی‌گیرد، بلکه به اقتصاد وزندگی مردمِ جوامع تحریم‌کننده نیز، لطمه وارد می‌کند.»
نفی خشونت و افراطیگری
روحانی با نفی خشونت و افراط، به انتخابات ریاست جمهوری اشاره کرد و گفت: «مردم ایران در انتخابات اخیر درحرکتی هوشمندانه به گفتمان امید و تدبیر و اعتدال رای دادند.ترکیب امید و تدبیر و اعتدال در سیاست خارجی به آن معناست که جمهوری اسلامی ایران به عنوان یک قدرت منطقه ای نسبت به امنیت منطقه و جهان، مسئولانه برخورد می‌کند و آمادگی همکاری چند جانبه و همه جانبه با سایر بازیگران مسئول در این عرصه‌ها را دارد.»
رئیس جمهوری ایران افزود: «ما از صلح مبتنی بر دموکراسی و صندوق رأی در همه جای جهان از جمله در سوریه و بحرین و دیگر کشورهای منطقه دفاع می‌کنیم و معتقدیم راه‌های خشونت‌آمیز برای بحران‌های جهانی وجود ندارد و تنها به کمک خرد انسانی و با تعامل و اعتدال می‌توان بر واقعیت‌های تلخ جامعه بشری غلبه کرد. لذا تضمین صلح و دموکراسی، و تأمین منافع مشروع همه کشورها در جهان، و از جمله در منطقه خاورمیانه، با نظامیگری محقق نمی‌شود.»
برنامه هسته‌ای
حسن روحانی در ادامه به طور مشخص به مناقشه هسته‌ای ایران اشاره کرد و گفت تهران آماده گفت‌وگوی فوری در جهت شفاف‌سازی کامل است.
وی تصریح کرد: «ایران به دنبال راه‌حل مسایل و نه تولید مشکلات است. هیچ پرونده و موضوعی نیست که با امید و اعتدال، با احترام متقابل و با نفی خشونت و افراط قابل حل نباشد. اجازه دهید به پرونده هسته‌ای ایران اشاره کنم. پذیرش حق طبیعی، قانونی و مسلم ایران، بفرموده رهبر فرزانه انقلاب اسلامی، ساده‌ترین راه‌حل این موضوع است. این یک شعار سیاسی نیست. بلکه بر اساس شناخت عمیق وضعیت فن‌آوری در ایران، شرایط بین‌المللی و پایان بازی‌ها با حاصل جمع صفر و ضرورت یافتن اهداف و منافع مشترک برای رسیدن به تفاهم و امنیت مشترک است. به عبارت دیگر، ایران و دیگر کنشگران باید دو هدف مشترک را به عنوان دو قسمت غیرقابل تفکیک راه‌حل سیاسی پرونده هسته‌ای ایران دنبال نمایند.»
منافع ایران ایجاب می‌کند نگرانی از برنامه هسته‌ای خود را رفع کند
حسن روحانی در ادامه دو محور را در مورد برنامه هسته‌ای ایران برجسته ساخت و اظهار داشت: «برنامه هسته‌ای ایران و همه کشورهای دیگر می‌باید تنها در جهت اهداف صلح‌آمیز باشد. من اینجا به صراحت اعلام می‌کنم که این هدف، صرف‌نظر از مواضع دیگر بازیگران، هدف جمهوری اسلامی ایران بوده و خواهد بود. سلاح هسته‌ای و کشتار جمعی هیچ جایگاهی در دکترین دفاعی ایران نداشته و با باورهای بنیادین مذهبی و اخلاقی ما در تعارض است. منافع ملی ما ایجاب می‌کند که هر گونه نگرانی منطقی پیرامون برنامه هسته‌ای ایران را مرتفع نماییم.»
غنی‌سازی در خاک ایران
وی در مورد محور دوم برنامه هسته‌ای گفت: «هدف دوم یعنی پذیرش اعمال حق غنی‌سازی و سایر حقوق هسته‌ای در خاک ایران تنها راه تامین هدف اول است. دانش هسته‌ای در ایران بومی شده و فن‌آوری هسته ای از جمله غنی‌سازی به مرحله تولید انبوه رسیده است. لذا تصور اینکه با مانع شدن از برنامه هسته‌ای ایران از طریق اعمال فشارهای غیرقانونی می‌توان صلح آمیز بودن چنین برنامه‌ای را تضمین کرد موهوم و به غایت غیر واقع‌بینانه است.»
آماده گفت‌وگوی فوری در مورد برنامه هسته‌ای
وی در ادامه تصریح کرد: «لذا جمهوری اسلامی ایران ضمن پافشاری بر اعمال حقوق خود و ضرورت احترام و همکاری بین‌المللی در اعمال این حقوق، آماده گفت‌وگوهای بدون تأخیر برای اعتمادسازی متقابل و رفع دوسویه ابهامات از طریق شفافیت کامل می‌باشد.»
ایران به دنبال افزایش تنش با آمریکا نیست
حسن روحانی گفت: «ایران به دنبال تعامل سازنده بر اساس احترام متقابل و منافع مشترک با دیگر کشورهاست و در این چارچوب در پی افزایش تنش با ایالات متحده آمریکا نیز نیست. من سخنان امروز پرزیدنت اوباما را با دقت دنبال کردم؛ در صورت عزم سیاسی رهبران آمریکا و خودداری از دنبال کردن منافع گروه‌های فشار جنگ‌طلب، می‌توان به چارچوبی برای مدیریت اختلافات رسید. در این چارچوب موضع برابر، احترام متقابل و اصول مسلم شناخته‌شده بین‌المللی باید مبنا باشد؛ البته در این زمینه انتظار ما از واشنگتن شنیدن صدای واحد است.»
پیشنهاد طرحی علیه خشونت و افراطیگری در سازمان ملل
رئیس جمهور ایران سپس پیشنهاد کرد که طرحی علیه خشونت و افراطیگری در دستور کار سازمان ملل قرار بگیرد.
وی گفت: «در این سال‌ها، یک صدای مسلط پیاپی شنیده شده است که “گزینه جنگ روی میز است” ، اما امروز بگذارید در برابر این سخن ناکارآمد و غیرقانونی بگویم “صلح در دسترس است.” پس به نام جمهوری اسلامی ایران در گام نخست پیشنهاد می‌کنم طرح “جهان علیه خشونت و افراطیگری” در دستور کار سازمان ملل متحد قرار گیرد و همه دولت‌ها و سازمان‌های بین‌المللی و نهاد مدنی تلاش‌های جدیدی را برای سوق دادن جهان به این سو سامان دهند.»
رئیس جمهوی ایران در پایان سخنانش گفت: «به گفته فردوسی، شاعر بلند آوازه ایران؛ “بکوشید نیکی به کارآورید چو دیدید سرما، بهار آورید”؛ علیرغم همه مشکلات، من عمیقاً به آینده امیدوارم. با همبستگی جهانی علیه خشونت و افراط، تردیدی ندارم که آینده روشن است. اعتدال، آینده جهان را درخشان خواهد کرد. امید من، علاوه بر تجارب شخصی و ملی، از این باور مشترک همه ادیان آسمانی نشأت می‌گیرد که جهان را سرانجامی نیکوست و روشن که “و لقد کتبنا فی الزبور من بعد الذکر ان الارض یرثها عبادی الصالحون”.