رضا مرزبان، از استادان روزنامه‌نگاری نو در ایران روز شنبه ۷ دی ماه برابر ۲۸ دسامبر در بیمارستانی در حومه پاریس درگذشت.
رضا مرزبان در سال ۱۳۰۷ در مشهد به دنیا آمد. از جوانی به شعر و ادبیات علاقه‌مند بود و با همشهری خود مهدی اخوان ثالث دوستی نزدیک داشت که تا پایان عمر شاعر نامدار ادامه یافت.
مرزبان پس از گرفتن دیپلم در سال ۱۳۲۶ به تهران کوچ کرد و در فضای پرالتهاب سیاسی و در پی کسب معاش با رسانه‌های چپ نزدیک به حزب توده ایران همکاری آغاز کرد.
او با نام حقیقی یا مستعار برای به برخی از روزنامه‌های توده‌ای مانند “چلنگر”، به سردبیری محمدعلی افراشته، طنزنویس نامدار و “به سوی آینده” به سردبیری داوود نوروزی مطلب می‌نوشت.
مرزبان چند ماه پس از کودتای ۲۸ مرداد به اتهام همکاری با حزب توده دستگیر شد و مدت دو سال در زندان به سر برد. او در زندان یک چند با احمد شاملو و مهرداد بهار هم‌بند بود.
مرزبان پس از آزادی از زندان به دعوت مصطفی مصباح‌زاده، مدیر و صاحب امتیاز روزنامه کیهان، به همکاری با این روزنامه پرداخت. او با برخی از روزنامه‌های دیگر نیز در نگارش مقالات اجتماعی و نقدهای فرهنگی همکاری داشت.
مرزبان عقیده داشت که تا پیش از ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ روزنامه‌نگاری آرمان‌خواه بود، اما پس از آن و پس از تجربه زندان، به روزنامه‌نگاری حقیقت‌خواه بدل شد. او اطلاع‌رسانی و آگاه‌سازی را وظیفه اصلی یک روزنامه‌نگار می‌دانست و عقیده داشت که یک خبرنگار خوب، در پخش درست وقایع مسئولیت دارد و تعهد او نسبت به جامعه در همین نکته است.
با تأسیس سندیکای خبرنگاران و نویسندگان مطبوعات در سال ۱۳۴۱ رضا مرزبان به عضویت آن در آمد و از فعالان آن شد. او با مهارت حرفه‌ای و استعداد تشکیلاتی در جهت حقوق مادی و معنوی اعضای مطبوعات ایران تلاش کرد.
سندیکای یادشده در سال ۱۳۶۰ به علت کارشکنی مقامات دولتی جمهوری اسلامی به تعطیلی کشانده شد. مدت شانزده سال بعد در سال ۱۳۷۶ بود که روزنامه‌نگاران توانستند تشکل مستقل دیگری تشکیل دهند.
با پایه‌گذاری “دانشکده علوم ارتباطات اجتماعی” در سال ۱۳۴۶، مرزبان در کنار کسانی مانند دکتر کاظم معتمدنژاد، دکتر ابوالقاسم منصفی، دکتر صدرالدین الهی، دکتر حمید نطقی از استادان این دانشکده شد. او از جمله در رشته‌های گزارش‌نویسی و تنظیم خبر درس می داد.
در سال ۱۳۶۰ دانشکده یادشده منحل شد و در سالهای بعد به نحوی در دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبائی ادغام شد.
پیام “پیغام امروز”
رضا مرزبان در سالهای پیش از انقلاب سال ۱۳۵۷ در لیست سیاه نویسندگان “ممنوع القلم” جا گرفته بود.
با پیروزی انقلاب و بازگشت آزادی نشر و بیان به مطبوعات، رضا مرزبان به انتشار روزنامه “پیغام امروز” دست زد. این روزنامه یکی از اولین نشریاتی بود که از “یکه‌تازی و انحصارطلبی” حکومت نوبنیاد جمهوری اسلامی به انتقاد پرداخت و نسبت به برقراری “دیکتاتوری نعلین به جای چکمه” هشدار داد.
انتشار روزنامه “پیغام امروز” که به دلیل لحن تند انتقادی با اقبال زیادی روبرو شده بود، چند ماه بیشتر دوام نیافت و به زودی در کنار روزنامه “آیندگان” توقیف شد.
رضا مرزبان، که یک چند با جبهه دموکراتیک ملی همکاری داشت، در سال ۱۳۶۰ ناگزیر به ترک ایران شد. او در پاریس اقامت گزید و تلاش کرد نشریه‌ای مستقل تأسیس کند. یک چند هفته‌نامه‌ای به نام “راه آزادی” منتشر کرد، اما این نشریه عمری کوتاه داشت.
رضا مرزبان شاعر بود، هم به سبک کهن و هم به شیوه نو شعر می‌سرود و از جمله دفتر شعری به نام “آتش در جنگل” دارد.
مرزبان علاوه بر پژوهش‌های فرهنگی، در زمینه تحقیقات اجتماعی نیز دست داشت و از او کتابی به نام “روحانیت و تحولات اجتماعی در ایران” منتشر شده است.
رضا مرزبان در شیوه نگارش روان، ساده و آسان فارسی از استادان صاحب‌نظر بود و بسیاری از روزنامه‌نگاران کنونی خود را مدیون آموزش او می‌دانند.
رضا مرزبان عضو کانون نویسندگان ایران بود و هنگام مرگ ۸۵ سال داشت.
