«کانون مدافعان حقوق بشر» که ریاست آن بر عهده شیرین عبادی است درادامه گزارش‌های ماهانه خود به بررسی وضعیت حقوق بشر در ایران در دی ماه ۱۳۹۲ پرداخت.
این سازمان مردم نهاد در مقدمه گزارش دی ماه خود با اشاره به انتشار اخباری مبنی بر شیوع و گسترش بیماری‌های تنفسی و ریوی و همچنین ازدیاد آمار سرطان در ایران بر لزوم تبیین قوانین راهبردی برای رفع این مشکل تأکید کرده است.
از سوی دیگر در گزارش کانون مدافعان حقوق بشر نسبت به ندادن مرخصی به مهدی کروبی برای شرکت در مراسم تدفین و ترحیم خواهرش اعتراض شده است. مهدی کروبی، کاندیدای معترض به نتیجه انتخابات سال ۱۳۸۸ که در زندان خانگی به سر می‌برد، اجازه نیافته است تا در مراسم تدفین و ترحیم خواهرش شرکت کند. بنابراین کانون مدافعان حقوق بشر توجه مقام‌های مسئول را به آئین‌نامه اجرائی سازمان زندان‌ها و اقدامات تأمینی و تربیتی کشور جلب کرده است.
همچنین در گزارش این سازمان مردم نهاد که به دو زبان فارسی و انگلیسی منتشر می‌شود، در سه بخش «حقوق مدنی و سیاسی و فرهنگی»، «حقوق اقتصادی و اجتماعی» و «میراث فرهنگی و محیط زیست» به بررسی وضعیت حقوق بشر در ایران پرداخته شده است.
در بخش وضعیت فعالان سیاسی – اجتماعی و فرهنگی این گزارش، به نام فعالان سیاسی و مدنی و فرهنگی که بازداشت شده‌اند، اشاره شده است. وضعیت اقتصادی و کارگران از دیگر مواردی است که در این گزارش به آن‌ها پرداخته شده است.
به گزارش سایت کانون مدافعان حقوق بشر، متن گزارش ماه دی ۱۳۹۲ کانون مدافعان حقوق بشر که در اول بهمن ماه ۱۳۹۲منتشر شده، به شرح زیر است:
گزارشی مختصر از وضعیت حقوق بشر در ایران در ماه دی ۱۳۹۲
مقدمه
اخبار رسیده حکایت از شیوع و گسترش بیماری‌های تنفسی و ریوی و همچنین ازدیاد آمار سرطان در ایران دارد. به گزارش پزشکان، علت اصلی این وضعیت را باید در آلودگی شدید هوا در تهران و شهرهای بزرگ ایران جستجو کرد. همچنین کار‌شناسان محیط زیست، استفاده بی‌رویه از خودرو و سوخت ناقص بنزین غیر استاندارد را عامل اصلی این وضعیت اعلام کرده‌اند.
بنابراین با توجه به توافق اولیه دولت ایران با کشورهای اروپایی در زمینه مسایل مربوط به انرژی هسته‌ای، مهم‌ترین اقدام عاجل پس از کاهش تحریم‌ها، توجه به مسایل زیست محیطی است. از همین رو لزوم تبیین قوانین راهبردی از قبیل معافیت از گمرک برای ماشین‌های برقی، گسترش مترو و جلوگیری از ساخت و ساز بی‌رویه احساس می‌شود.
همچنین حسب اظهار نظر کار‌شناسان، علت دیگر ازدیاد سرطان و سقط جنین ناخواسته که در دو سال اخیر به شدت افزایش یافته است، ارسال امواج ناشی از پارازیت به منظور ایجاد مانع برای دریافت امواج ماهواره‌ای در ایران است. بنابراین از آنجا که این امر علاوه بر ایجاد محدودیت در امر اطلاع رسانی، سلامت شهروندان را نیز به مخاطره می‌اندازد، باید هرچه سریع‌تر متوقف شود.
علاوه بر مطلب فوق که تأکیدی است بر ضرورت توجه بیش از پیش سازمان‌ها و مدافعان حقوق بشر به مقوله محیط زیست، خلاصه‌ای از وضعیت نقض حقوق بشر در ایران در دی ماه ۱۳۹۲ در پی می‌آید. این گزارش بر مبنای اطلاعاتی است که در سایت‌ها و رسانه‌های مختلف درج شده و صحت آن به احراز رسیده است و در سه بخش و به دو زبان فارسی و انگلیسی منتشر می‌شود.
وضعیت حقوق بشر در ایران در ماه دی ۱۳۹۲
بخش اول – حقوق مدنی، سیاسی و فرهنگی
الف- وضعیت فعالان سیاسی، اجتماعی و فرهنگی
۱) در این ماه حدود ۲۷ نفر بازداشت شدند که عبارتند از: مجتبی پورحسن، عباس صادقپور، حمید بزرگ‌زاده، حمید مظاهری، مهران زکی‌نژاد، احسان ارشدی، محمدرضا مبارکی و علیرضا‌نژاد از جوانان روستای «دیل» از توابع شهرستان گچساران، حسین زارع، فیروز زارع و سیروان سعیدی- سه شهروند کرد-، کیوان کریمی- فیلمساز-، محمد متاجی به دنبال ارسال پیامک برای نمایندگان مجلس، سارا رحیمی‌نژاد، مجید شیدایی، مصطفی ندری، جورج عیسائیان، احمد بازیار، فائقه نصرالهی، مستانه رستگاری، امیرحسین نعمت اللهی و آقای حسینی- نه نوکیش مسیحی-، امیرعلی (مهرداد) مهران نیا از دراویش اهل حق (یارسان)، مژده ظهوری از شهروندان بهایی، محمود (جاوید) اکرمی از فعالان اهل سنت، مهدی موسوی و فاطمه اختصاری- دو شاعر-.
لازم به تذکر است که چند نفر از افراد بازداشت شده پس از چند روز با تودیع وثیقه بصورت موقت تا روز محاکمه از زندان آزاد شدند.
۲) علی رشیدی- استاد دانشگاه، رییس انجمن اقتصاددانان ایران و عضو جبهه ملی ایران- برای گذراندن حکم دو سال حبس به زندان اوین، احمد شاه رضایى- فعال دانشجویی- براى گذراندن حکم یکسال و نیم حبس به زندان اوین، محسن برزگر- فعال دانشجویی- برای گذراندن حکم دو سال حبس به زندان بابل، سید على ابطحى- فعال مدنی- براى گذراندن حکم ۶ ماه حبس به زندان خمینى شهر، جواد ابوعلی- فعال مدنی- برای گذراندن ۲۶ ماه حکم حبس به زندان بهبهان، اردشیر فناییان برای گذراندن حکم ۹ ماه حبس به زندان سمنان، شیدرخ فیروزیان برای گذراندن حکم ۶ ماه حبس به زندان سمنان و گل‌رخ فیروزیان برای گذراندن حکم ۶ ماه حبس به زندان سمنان- هر سه شهروند بهایی- منتقل شدند.
۳) ابراهیم فضلی، محمدعلی سعدی و اصغر کریمی- سه درویش گنابادی- هر یک به دو سال حبس، افشین ندیمى و مهرداد صبورى- دو عضو کمیته هماهنگى براى ایجاد تشکل هاى کارگرى- به ترتیب به ۶ سال حبس تعزیری و ۸ ماه حبس تعزیرى، کشیش ورویر آوانسیان به سه سال و نیم حبس، حسین ساکتی آرامسری- نوکیش مسیحی- به یک سال حبس، فتحی محمد نقشبندی- روحانی اهل تسنن به ۱۵ سال حبس و تبعید به خلخال، مولوی عبدالغفار نقشبندی- روحانی اهل تسنن- به ۱۳ سال حبس و تبعید به مکانی نامعلوم و علی خیرجو- فعال مدنی- در دادگاه تجدیدنظر به شش ماه حبس تعزیری محکوم شدند.
۴) مرضیه (می‌نو) مرتاضی لنگرودی، فعال ملی ـ مذهبی و حقوق زنان در دادسرا تفهیم اتهام و با قرار وثیقه آزاد شد. حمیدرضا مرادی، فرشید یداللهی، مصطفی دانشجو، امیر اسلامی، افشین کرم‌پور، امید بهروزی و رضا انتصاری- ۷ وکیل زندانی و از دراویش گنابادی- و مهدی خزعلی- فعال سیاسی- به دادگاه فراخوانده شدند. سید ابوذر علوی- فعال سیاسی-، کوروش زعیم- عضو جبهه ملی ایران و والدین محمد متاجی- ارسال کننده پیام کوتاه به برخی از نمایندگان مجلس- به دادسرا احضار شدند. همچنین امین نقشبندی از فعالان اهل سنت به وزارت اطلاعات احضار و مورد تهدید قرار گرفت.
۵) از ملاقات مسعود پدرام، محسن میردامادی، علیرضا رجایی، قربان بهزادیان‌نژاد، عبدالله مومنی، سعید مدنی، محمدصادق ربانی املشی، محمدامین هادوی، عماد بهاور، حسن اسدی زیدآبادی، بهزاد عرب گل، سیدحسین رونقی ملکی، سیامک قادری، محمد رضایی، جعفر گنجی، مجید اسدی، هانی یازرلو، محمدمتاجی، حسن صادقی، اسدالله هادی، سالار ستوده، مصطفی عبدی، مصطفی ریسمان باف، علی سلان‌پور، رضا اکبری منفرد، اصغر قطان، امیر اسلامی، غلامرضا خسروی، رضا انتصاری، احمد هاشمی، محمد صائمی، پیمان کاسن‌نژاد و حمیدرضا کرواسی- زندانیان سیاسی و عقیدتی محبوس در بند ۳۵۰ زندان اوین- با خانواده‌‌هایشان ممانعت به عمل آمد. همچنین منوچهر خلوصی- شهروند بهایی- از ملاقات با دو دخترش در زندان مشهد محروم شد.
۶) منزل محسن آرمین از اعضای سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی ایران و بهنام ایرانی از نوکیشان مسیحی محبوس در زندان و دو تن دیگر از دوستان وی به نام‌های امین خاکی و رضا ربانی توسط نیروهای امنیتی بازرسی شد.
۷) دادگاه تجدید نظر محمد توسلی از اعضای نهضت آزادی ایران برگزار شد.
۸) عماد بهاور، حسن اسدی زیدآبادی، بهزاد عرب گل و علی کاظم‌زاده- چهار زندانی سیاسی- به سلول‌های انفرادی بند ۲۴۰ زندان اوین منتقل شدند. همچنین حمیدرضا برهانی به زندان رجایی شهر کرج، هانی یازلو به زندان وکیل آباد مشهد و کسری نوری به زندان شمارهٔ ۲ استان فارس تبعید شدند.
۹) عیسی سحرخیز، روزنامه نگار ممنوع الخروج شد.
۱۰) به گزارش ایرنا، خبرگزاری رسمی جمهوری اسلامی، پرونده اعلام جرم دادستانی تهران علیه علی مطهری، نماینده مجلس شورای اسلامی به دادسرا ارجاع شد.
ب- وضعیت حقوق فرهنگی
۱) مراسم جشن شب چلهٔ مجله «چلچراغ» به دستور دادستانی لغو شد.
۲) هیات نظارت بر مطبوعات هفته نامه «یالثارات الحسین» را توقیف کرد. همچنین هیات منصفه مطبوعات، روزنامه بهار را در شش مورد از هفت مورد اتهامی مجرم دانست.
۳) رئیس سازمان نهضت سوادآموزی از بیسوادی ۱۵ درصد از جمعیت کشور خبر داد.
۴) سایت‌های ندای سبز آزادی، سبزنامه، سیزپروکسی، نوروز، استان‌بان، سی می‌ل، نوگام، ایران آپی‌نیون و دگرواژه توسط نیروهای سایبری اطلاعات سپاه ثارالله استان کرمان هک شدند.
پ- سایر موارد نقض حقوق بشر
۱) در این ماه تعداد ۱۱ نفر به شرح زیر اعدام شدند: پنج نفر درشیراز اعدام شدند. رسانه‌های وابسته به حکومت ایران اتهام این افراد را حمل و نگهداری مواد مخدر اعلام کردند. دو نفر در گیلان اعدام شدند. رسانه‌های وابسته به حکومت ایران اتهام این افراد را تجاوز به عنف اعلام کردند. همچنین محمد قزلباش، هیوا مژده‌ای، مهدی آقاجانی و حسن خبازی در ارومیه اعدام شدند. سایت هاس خبری اتهام آنان را قتل عمد عنوان کردند.
۲) نظام الدین ملازاده، ملک محمد آبادیان، جواد آبادیان و جابر آبادیان- چهار فعال اهل تسنن- به اعدام محکوم شدند. همچنین حسین کرمی به اعدام محکوم شد. رسانه‌های وابسته به حکومت ایران اتهام این فرد را قتل اعلام کردند.
۳) با ایجاد مانع در برگزاری مراسم چهارمین سالگرد درگذشت آیت الله حسینعلی منتظری از سوی مأموران امنیتی، تعداد کثیری از شهروندان نتوانستند در مراسم این روحانی منتقد حاضر شوند. همچنین نیروهای امنیتی از برگزاری مراسم یادبود نلسون ماندلا در حسینیه ارشاد ممانعت بعمل آوردند. مجوزهای سخنرانی‌های صادق زیبا کلام، استاد دانشگاه در شهرستان شهرضا و سعید جلیلی، دبیر سابق شورای عالی امنیت ملی توسط مقام‌های مسئول لغو شدند.
۴) وضعیت زندانیان سیاسی هم چنان ناگوار گزارش می‌شود، به گونه‌ای که تعدادی از آنان مانند بهاره هدایت بیمار هستند که نسبت به درمان و معالجه آن‌ها اقدامی صورت نمی‌گیرد.
۵) از سخنرانی معصومه ابتکار، رییس سازمان حفاظت از محیط زیست در نمازجمعه تهران جلوگیری شد.
۶) محمد صدیق کبودوند، امید کوکبی، فرشید یداللهی، حمید اسلامی، امیر بهروزی، افشین کرم‌پور، مهدی دولتی، مهدی فاضلی فر و سینا عظیمی- زندانیان محبوس در زندان اوین- به دستور دادستانی از شرکت در آزمون دوره کار‌شناسی ارشد دانشگاه پیام نور باز ماندند.
بخش دوم – حقوق اقتصادی و اجتماعی
۱) وضعیت اقتصادی در ایران همچنان نامناسب گزارش می‌شود به گونه‌ای که کارگران چند کارخانه در شهرهای مختلف کشور در خصوص مشکلات کاری خود به اعتراض‌های صنفی مبادرت کردند که از آن جمله می‌توان به کارگران کارخانه قند کامیاب خمینی شهر اصفهان، کارگران نیروگاه دماوند و کارگران تراکتورسازی تبریز اشاره کرد. همچنین کارگران پیمانی پتروشیمی رازی و کارخانه قند و تصفیه شکر اهواز، همزمان با سفر رئیس جمهور به خوزستان، اعتراض‌های خود را اعلام کردند.
۲) محمد صادق زارع از کارگران قرارداد مستقیم پتروشیمی فجر در پی پیگیری اعتراضات صنفی کارگران قرارداد موقت، قرارداد کاری‌اش تمدید نشد و حیدر ولائی از نمایندگان کارگران کارخانه شیشه و گاز (شوکا) پس از اقدام به پیگیری مطالبات صنفی کارگران با حکم اخراج مواجه شد. همچنین از ورود حسن معماریان به کارخانه روغن نباتی قو در پی اعتراضات صنفی کارگران این کارخانه جلوگیری شد. رضا رخشان از فعالان صنفی کارگری نیز به دلیل انعکاس مشکلات صنفی همکارانش تهدید به اخراج شد. همچنین تعداد ۱۰ نفر از کارگران دو کارخانه «سیمان استهبان» و «فراپاکس» واقع در شیراز در پی پیگیری مطالباتشان، اخراج و به مراجع قضایی معرفی شده‌اند. همچنین بیش از ۲۰ کارگر پلی اکریل اصفهان در پی پیگیری مطالباتشان، تهدید به اخراج شدند.
۳) کارگران پروژه پل می‌انگذر دریاچه ارومیه با تعویق ۲ تا ۴ ماه در پرداخت حقوق، ۴۱۰ کارگر کارخانه «کنتور سازی ایران» با تعویق دو ماه و ۱۵ روز در پرداخت حقوق، ۶۰ کارگر کارخانه صنایع تبدیلی «فن آوران اروند» با تعویق ۷ ماه در پرداخت حقوق، حدود ۲۰۰ کارگر شاغل در معادن سنگ گرانیت شاهکوه واقع در شهرستان نهبندان با تعویق سه ماهه در پرداخت حقوق، کارگران سه شرکت پیمانکاری مستقر در بندر صادراتی ماهشهر با تأخیر سه ماه در پرداخت حقوق، ۱۴۰ کارگر شرکت پیمانکاری «فخر و ظفر» مجری پروژه‌های شرکت آبفای آبادان با تعویق ۴ ماه در پرداخت حقوق، بیش از ۵۰ کارگر کارخانه «موکت پنگوئن» با تأخیر سه ماه در پرداخت حقوق مواجه هستند.
۴) ۱۵۰ کارگر «پارس جنوبی» پس از دو ماه کار بی‌حقوق، اخراج شدند. همچنین ۲۰۰ نفر از کارگران کارخانه خودرو سازی «رانیران» تعدیل شدند. این در حالی است که ۱۵۰ کارگر کارخانه کاشی سمند در پی تعویق ۶ ماه حقوق کارگران این کارخانه و ۱۵۰ نفر از کارگران کارخانه قند کامیاب در پی تعویق ۴ تا ۱۱ ماه حقوق، کارگران «صنایع مهتاب» در پی تعویق چهار ماه و نیم حقوق کارگران این کارخانه از کار بیکار شدند. این در حالی است که ۱۸۰ نفر از کارگران کارخانه سیمان لوشان در نتیجه تعطیلی این واحد تولیدی بلاتکلیف هستند.
۵) معلمانی که در مهرماه سال ۱۳۹۲ بازنشسته شده‌اند، هنوز پاداش پایان خدمت، حکم بازنشستگی و مستمری ۳ ماه گذشته‌شان را دریافت نکرده‌اند.
بخش سوم- میراث فرهنگی و محیط زیست
اخبار منتشر شده از میراث فرهنگی و محیط زیست در دی ماه نیز همچنان نشان از نامناسب بودن وضعیت این حوزه دارد.
۱) مدیرکل محیط زیست استان تهران گفت که براساس گزارش وزارت بهداشت سالانه ۲۷۰۰ نفر در تهران بر اثر آلودگی هوا فوت می‌کنند. این درحالی است که معصومه ابتکار، معاون رییس جمهور گفته است که در طول هشت سال گذشته برنامه‌های محیط زیست در ایران تعطیل شده‌اند.
۲) با وجود بالا بودن میزان آلاینده‌ها در پایانه‌های حمل و نقل مسافران برون شهری، افراد شاغل در این صنف از قوانین حمایتی برخوردار نیستند.
۳) تخریب باغ معنوی جمشیدیه با وجود صدور احکام قانونی برای جلوگیری از ادامه تخریب درختان کهنسال، همچنان ادامه دارد.
۴) دیوان عدالت اداری در طول ۸ سال اخیر ۵۸ بنای تاریخی را از فهرست میراث ملی ایران خارج کرده است.
۵) بخشی از مجموعه تاریخی بابک در شهر میبد که قدمت ۷۰۰ سال دارد، تخریب شد.
خاتمه
در پایان این گزارش توجه مقام‌های مسئول حکومت ایران را به این نکته جلب می‌کند که در بخش مربوط به چگونگی اعطای مرخصی به زندانیان در آئین‌نامه اجرائی سازمان زندان‌ها و اقدامات تأمینی و تربیتی کشور، زندانیان می‌توانند در مواردی از جمله فوت یکی از بستگان درجه یکشان از مرخصی استفاده کنند. موضوعی که در خصوص زندانیان سیاسی و عقیدتی نادیده گرفته می‌شود. به عنوان مثال، مهدی کروبی، کاندیدای معترض به نتیجه انتخابات سال ۱۳۸۸ که در زندان خانگی به سر می‌برد، اجازه شرکت در مراسم تدفین و ترحیم خواهرش را نیافت. بنابراین کانون مدافعان حقوق بشر چنین رفتارهایی با زندانیان سیاسی و عقیدتی را ناصحیح دانسته و نسبت به آن معترض است.
شیرین عبادی
رییس کانون مدافعان حقوق بشر
اول بهمن ۱۳۹۲
توضیح: علاقه مندان می‌توانند برای کسب اطلاعات بیشر در خصوص این گزارش به سایت‌ها و خبرگزاری‌های زیر مراجعه کنند: خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، خبرگزاری رسمی ایران (ایرنا)، خبرگزاری کار ایران (ایلنا)، خبرگزاری فارس، خبرگزاری مهر و باشگاه خبرنگاران جوان و سایت‌های کانون مدافعان حقوق بشر، مرکز حامیان حقوق بشر، جرس، الف، کمیته گزارشگران حقوق بشر، ندای آزادی، بازتاب، هرانا، قانون، کلمه، محبت نیوز، سنی آنلاین، کمپین بین المللی حقوق بشر در ایران، مجذوبان نور، ملی- مذهبی، موکریان، ندای سبز آزادی، رادیو زمانه، رادیو فردا و بی‌بی سی.