“فرید زکریا” تحلیلگر سیاسی امریکایی در سرمقاله اخیر خود در روزنامه “واشنگتن پست” با اشاره به لزوم مصالحه ایران و امریکا به نقل از “روحانی” اظهار داشته که حصر میرحسین موسوی، مهدی کروبی و زهرا رهنورد ظرف چند ماه آینده شکسته می‌شود.
به گزارش “تدبیر”، فرید زکریا تحلیلگر مسائل سیاسی که در حاشیه اجلاس داووس با “حسن روحانی” رییس جمهوری ایران مصاحبه ای برای تلویزیون سی . ان. ان انجام داده در سرمقاله جدید خود در روزنامه “واشنگتن پست” با اشاره به لزوم درک متقابل و “مصالحه” ایران و غرب به منظور حل مشکلات موجود فی مابین می نویسد: “پس از امضای توافق هسته ای موقت میان تهران و غرب بر سر موضوع برنامه هسته ای آن کشور انتظارات افزایش یافته است. در طول هفته گذشته، مقامات ایرانی در اظهارنظرهای عمومی موضعی سرسختانه اتحاذ کرده اند و نخست وزیر اسرائیل نیز بار دیگر تاکید کرد که با هرگونه توافقی در مورد برامه هسته ای ایران مخالف است .از سوی دیگر، سناتورهای بانفوذ امریکایی نیز در مورد نتیجه مذاکره هسته ای ابراز تردید کرده اند. تهران و غرب نیازمند آغاز تفکری خلاقانه در مورد چگونگی ایجاد پلی هستند که بتواند بر جدایی بزرگی که میان آنان ایجاد شده فائق آیند. دو طرف بایستی در مورد چگونگی غلبه بر موانعی که با آن مواجه هستند به ابتکار عمل دست بزنند.”
زکریا در ادامه به موضع گیری “ظریف” و “روحانی” در مورد برنامه هسته ای ایران اشاره می کند و می افزاید :”اظهارات وزرای امور خارجه و رییس جمهوری ایران در مورد برنامه هسته ای این کشور توجهات زیادی را به سوی خود جلب کرده است. “محمد جواد ظریف” وزیر امور خارجه ایران پیش تر در مصاحبه با “جیم اسکیوتو” مجری “سی ان ان” اظهار داشت که ایران با هیچ گونه توقفی در برنامه هسته ای آن کشور موافقت نخواهد کرد. پس از آن، “حسن روحانی” رییس جمهوری ایران نیز در مصاحبه با من در شبکه خبری “سی ان ان” گفت که ایران قصد از کار بازداشتن هیچ سانتریفیوژی را ندارد. او به من گفت که نیروگاه آب سنگین اراک به فعالیت خود ادامه خواهد داد نیروگاهی که غرب در مورد آن نگرانی هایی دارد چرا که قابلیت تولید پلوتونیوم را دارد و می تواند در ساخت سلاح هسته ای مورد استفاده قرار گیرد.”
به گزارش تدبیر “زکریا” با اشاره به تفاوت دیگاه ایران و امریکا در مورد مذاکره هسته ای می نویسد: “ایران و امریکا اختلاف نظری اساسی در مورد توافق اخیر هسته ای دارند. من در مصاحبه با روحانی و دیگر مقامات ایرانی این نکته را دریافتم که دیدگاه ایران این است: ایران می تواند به جهان این اطمینان را بدهد که برنامه هسته ای اش صرفا ماهیت صلح آمیز دارد و آن کشور به دنبال استفاده از برنامه هسته ای برای مصارف نظامی نیست و شواهدی هم به منظور اثبات این موضوع وجود دارند. مقامات ایرانی تاکید کرده اند که صدور مجوز برای بازدید بازرسان از تمام تاسیسات هسته ای آن کشور نشانه ای دال بر صحت ادعای شان می باشد. این روند آغاز شده است. پس از توافق هسته ای، از هفته گذشته بازرسانی برای بازدید از تاسیسات هسته ای ایران وارد آن کشور شده اند. با این حال مقامات ایرانی هیچ گونه اعمال محدودیتی بر برنامه هسته ای آن کشور را نمی پذیرند. آنان اغلب تاکید کرده اند که حق دارند هم چون هر کشور دیگری که معاهده منع گسترش سلاح های کشتار جمعی (ان پی تی) را امضا کرده به غنی سازی اورانیوم برای تولید برق بپردازند. واقعیت آنست که در معاهده ان پی تی چیزی در مورد فعالیت های مرتبط با غنی سازی گفته نشده است. بسیاری از کشورهای دارای تاسیسات برق هسته ای به غنی سازی دست نزده اند در حالی که سایر کشورها این کار را انجام داده اند. تنها معیاری که در معاهده ذکر شده است آن است که تمام فعالیت های هسته ای بایستی “برای مقاصد صلح آمیز” مورد مورد بهره برداری قرار گیرند.”
زکریا با بیان تقاوت دیدگاه مقامات امریکایی با رویکرد ایران نسبت به برنامه هسته ای می نویسد: “دیدگاه امریکایی ها در مورد توافق نهایی کمی متقاوت از رویکرد ایران است و از این دیدگاه سرچشمه می گیرد که به نظر آنان ایران بایستی گام های ویژه ای بر جلب اعتماد کشورهای دیگر در مورد صلح آمیز بودن برنامه هسته ای اش بردارد. از دید امریکایی ها غنی سازی ایرانی بایستی محدود شود و در مورد مقدار اورانیوم به صورت نمادین این میزان بایستی در سطح 5 درصد باقی بماند. از سوی دیگر، امریکایی ها معتقدند که ایران بایستی هزاران سانتریفیوژ موجود خود را از بین ببرد و فعالیت راکتور آب سنگین اش را متوقف سازد”.
فرید زکریا به هر دو طرف ایرانی و امریکایی توصیه هایی دارد و می نویسد “هر دو طرف بایستی به دغدغه های اساسی یکدیگر توجه کنند. مقامات ایرانی بایستی این موضوع را درک کنند که برنامه هسته ای شان مورد تردید است و شک بسیاری در مورد سرمایه گذاری عظیم در برنامه هسته ای این کشور تنها برای تولید مقدار کمی برق وجود دارد و این که آن کشور در گذشته مخفی کاری هایی در مورد برنامه هسته ای اش داشته است. واشنگتن نیز بایستی این موضوع را بپذیرد که گرچه خواستار اعطای امتیازات بیشتری از سوی ایران فراتر از بازرسی بازرسان از نیروگاه های هسته ای آن کشور است احتمال عقب گرد ایران از برنامه هسته ای اش است اندک است. در صورتی که اعتماد ظرف مدت 6 ماه آینده جلب شود امکان توافق هسته ای نهایی وجود خواهد داشت. در صورتی که تهران با بازرسی بازرسان آژانس از نیروگاه هایش مخالفت کند همه چیز به یکباره تغییر خواهد کرد و واشنگتن نیازی نخواهد داشت تا به مدت شش ماه توافق پایبند باشد.”
زکریا در ادامه با اشاره به لزوم “مصالحه” میان ایران و امریکا می نویسد: “مصالحه ای خلاقانه می تواند تردید ایجاد شده میان تهران و واشنگتن را از بین ببرد. “کالین کاهل” استاد دانشگاه “جورج تاون” و “جوزف کیریکیون” که هر دو در این زمینه کار کرده اند به من گفتند که تنها توقف کار سانترفیوژهای ایران و نابودی آن ها می تواند به این روند کمک کند. ایران بیش از 19.800 سانتریفیوژ در اختیار دارد که تنها میزانی کمتر از نیمی از آن ها قادر به فعالیت هستند. مصالحه میان ایران و امریکا امکان پذیر است. ایران بایستی این اطمینان را بدهد که غنی سازی اورانیوم اش را تا سطح کمتر از 20 درصد حفظ خواهد کرد. در مورد راکتور آب سنگین نیز ایران می تواند فعالیت این راکتور را به آب سبک تبدیل کند.”
فرید زکریا در بخش پایانی اظهاراتش به نقل از “روحانی” می نویسد: “در دیدارهایی که با “روحانی” و “ظریف” داشتم آنان اطمینان دادند که میانه روها در ایران خواستار ادغام ایران در جامعه بین المللی هستند (برای مثال روحانی به من گفت که ظرف چند ماه آینده رهبران جنبش سبز آزاد خواهند شد) با این حال من اطمینان دارم که آنان (روحانی و تیمش) تحت محدودیت هایی فعالیت می کنند و با مخالفت های زیادی از داخل مواجه هستند. همین وضعیت در مورد دولت اوباما نیز وجود دارد. بهتر است که هر دو طرف خود را برای توافق نهایی آماده کنند و به “مصالحه” با یکدیگر دست بزنند.”