بهروز صمدبیگی؛ روزآنلاین: سومین گفت‌وگوی زنده تلویزیونی حسن روحانی به دلیل اختلاف نظر با صدا و سیما تا مرز لغو شدن پیش رفت اما در نهایت با تاخیر پخش شد. برعکس این حواشی داغ، گفت‌وگوی رییس جمهوری اسلامی با تا حد زیادی تبلیغاتی و غیرچالشی برگزار شد اما همان طور که خبرگزاری رسمی دولت دقایقی قبل از پخش برنامه، شخص رییس سازمان صدا و سیما را عامل لغو آن معرفی کرده بود، وبسایت روزنامه صدا و سیما هم پس از پایان برنامه، از نامه گلایه‌آمیز عزت‌الله ضرغامی به شورای نظارت بر صدا و سیما خبر داد.
اصرار دولت بر حضور پوریامین
مقرر شده بود چهارشنبه شب، بعد از اخبار سراسری ساعت ۲۱ از شبکه اول سیمای جمهوری اسلامی حسن روحانی به صورت زنده به سئوالاتی پاسخ دهد و گزارشی به مردم ارائه کند. اما پس از پایان پخش خبر، دقایق زیادی چیزی جز آهنگ‌های انقلابی از شبکه یک پخش نشد. تا اینکه در ساعت ۲۲:۱۳ ایرنا، خبرگزاری رسمی دولت جمهوری اسلامی خبر داد: “رییس سازمان صدا و سیما مانع پخش زنده گفت و گوی تلویزیونی روحانی با مردم شد”. این خبر کوتاه که تیتر یک سایت شده بود، جزییات بیشتری نداشت و تنها عنوان شده بود که عزت‌الله ضرغامی ” به دلایل نامعلومی” مانع پخش این گفت و گو شده است.
اما دقایقی بعد این گفت‌وگوی تلویزیونی به روی آنتن رفت و جملات ابتدایی روحانی اشاره مستقیم به دلایل تاخیر داشت. او که چند بار در طول مصاحبه به تاخیر به وجود آمده اشاره کرد، در ابتدا خطاب به سونیا پوریامین، مجری زن برنامه گفت: ” خوشحال هستم که با این تأخیر، شما را امشب در این برنامه داریم.” روحانی در پایان هم با عذرخواهی از تاخیر به وجود آمده عنوان کرد که نمی‌خواهد به موضوع دلیل این تاخیر ورود کند.
خبرگزاری فارس به نقل از “یک منبع مطلع در ریاست جمهوری” درباره مشکل به وجود آمده توضیح داده است: “از روز گذشته که این گفت‌وگو قطعی شد، دفتر رئیس‌جمهور آقای کاظم روحانی‌نژاد را به عنوان مجری به صدا و سیما معرفی کرد که مورد پذیرش قرار گرفت. اما امروز و چند ساعت قبل از شروع برنامه، از دفتر رئیس‌جمهور به صداوسیما اعلام شد که خانم «سونیا پوریامین» نیز در این برنامه حضور داشته باشد و مصاحبه با ۲ مجری برگزار شود که صدا و سیما با این دلیل که این معرفی دیرهنگام بوده و ما به صورت مستقل عمل می‌کنیم و باید از قبل این موضوع را مطرح می‌کردید، آن را نپذیرفت.”
اما در نهایت صدا و سیما به برگزاری این گفت‌وگو با حضور دو مجری تعیین‌شده تن داد.
این اختلاف نظر باعث شد تا عزت‌الله ضرغامی، رییس سازمان صدا و سیما در نامه‌ای خطاب به رئیسی، رئیس شورای نظارت بر سازمان صداوسیما بنویسد: “خواهشمند است در مورد انتخاب مجری توسط روسای محترم قوا، و امتناع از پذیرش وظیفه قانونی و حرفه‌ای رسانه ملی اظهارنظر نمایید.”
ترکیب مجریان گزارش ۱۰۰ روزه روحانی
دومین حضور تلویزیونی روحانی هم که به بیان گزارش ۱۰۰ روزه دولت او اختصاص داشت از حیث انتخاب مجریان خبرساز شده بود. ترکیب مجریان آن گفت‌وگو هم با نظر رییس‌جمهور بود و شامل محمدرضا شهیدی‌فر، محمود احمدی‌افزادی و ندا سپانلو می‌شد. این اولین بار بود که یک مجری زن در مقابل رییس‌جمهور قرار می‌گرفت اما رسانه‌های اصوللگرا معتقد بودند که مجری‌ها و سئوالات از پیش تعیین شده بوده و گفت‌وگوی تلویزیونی را به برنامه تبلیغاتی تبدیل کرده است.
ندا سپانلو بعدتر در مصاحبه‌ای عنوان کرد که فرصت زیادی برای هماهنگی و برنامه‌ریزی وجود نداشت و چون قرار بود محور برنامه گزارش باشد، از چالش با روحانی پرهیز شد.
اما این برنامه تلویزیونی منتقدان دیگری هم داشت که عمدتا در فضای مجازی انتقادات خود را طرح کردند. صادق زیباکلام، تحلیلگر سیاسی هم یکی از منتقدان بود که گزارش تلویزیونی روحانی را “یک کار بسیار پر اشتباه رسانه‌ای و کاملا غیر حرفه‌ای در حوزه روابط عمومی” معرفی کرد.
او گفت: “برای من این سئوال وجود دارد که همراهان، مشاوران و کسانی که این برنامه را برای رییس جمهور ترتیب دادند چه فکری کردند که این مصاحبه با این شکل برگزار شد؟ آقای رییس جمهور قطعا می دانند بسیاری از کسانی که به وی رای دادند، اصلا صدا و سیما را قبول ندارند و آن را مستقل و مردمی نمی دانند. اینکه روحانی تنها برای چنین رسانه‌ای گزارش عملکرد بدهد بسیار ناشیانه بود. رییس جمهور نباید فقط برای صدا و سیما گزارش می داد.”
به گفته زیباکلام، “حتی اگر این اصرار وجود داشت که تنها در جمع رسانه های وابسته به حکومت گزارش داده شود، دست کم باید افرادی دعوت می شدند که کارشناسانه سئوال کنند، نه اینکه تنها با خنده و تعارف از کنار مسائل عبور کنند.”
تکرار داستان احمدی‌نژاد و حیدری
پیش از این گفت‌وگوهای تلویزیونی احمدی‌نژاد هم که عمدتا مجری آنها مرتضی حیدری بود، انتقدات بسیاری برانگیخته بود. به ویژه آخرین برنامه زنده تلویزیونی او در آستانه انتخابات ریاست‌جمهوری که همزمان داد اصلاح‌طلبان و اصولگرایان و مستقل‌ها را درآورد.
“احمدی‌نژاد فرافکنی می‌کند”؛ این تیتر یک روزنامه جمهوری اسلامی در صبح روز دوشنبه چهارم دی ماه بود که از زبان نمایندگان مجلس انتخاب شده بود. یکی دیگر از تیترهای صفحه یک این روزنامه هم این بود: “تلويزيون اگر مصاحبه‌كننده واقعي مي‌خواهد بسم الله!” در این مطلب انتقادی آمده بود: “شب يكشنبه براي چندمين بار پياپي، سيماي جمهوري اسلامي از آقاي احمدي نژاد چيزي به نام مصاحبه پخش كرد كه از نظر فن رسانه‌اي اصولاً نمي‌توان آن را مصاحبه ناميد. مصاحبه يا گفتگو به سؤال و جواب‌هائي گفته مي‌شود كه مصاحبه كننده موضوعات مورد نظر مردم را از مصاحبه شونده بپرسد و اگر از مصاحبه شونده آمار، اطلاعات و اظهارنظرهاي غيرمنطبق با واقعيت‌ها شنيد، آنها را گوشزد نمايد تا پاسخ‌هاي روشن و توضيحات تكميلي داده شود و افكار عمومي بعد از شنيدن آنها درصدد داوري برآيد.”
جمهوری اسلامی معتقد بود که سئوال‌ها از پیش تعیین شده بود و مصاحبه کننده هم جز “سر تكان دادن، لبخند زدن و تصديق كردن” کار دیگری نکرده است.
نویسنده با اشاره به اینکه حتی “یک سئوال واقعی” پرسیده نشده است، پیشنهاد داده بود: “اگر تلويزيون فاقد خبرنگاري است كه بتواند به وظيفه مصاحبه كنندگي خود در گفتگو با رئيس‌جمهور عمل كند يا به دليل ملاحظاتي كه ممكن است داشته باشد صلاح مي‌داند خبرنگاران خود را با اين موضوع درگير نكند، رسانه‌هاي ديگر اين آمادگي را دارند كه خبرنگاران خود را به كمك بفرستند و سيماي جمهوري اسلامي را از اين وضعيت نگران كننده نجات دهند.”
روزنامه حزب‌الله هم نوشته بود که به جز پنج شش دقیقه پایانی گفت‌وگو، ۸۰ درصد صحبت‌ها تکراری بوده است. همچنین اینکه مرتضی حیدری برای طرح مبحث پایانی در مورد ضرورت حضور حداکثری در انتخابات با احمدی‌نژاد هماهنگ بوده و او را “مجری باهوش و رییس‌جمهور دوست” نامیده است. به اعتقاد نویسنده این روزنامه، رییس دولت کاملا از مسیر تعیین شده خارج و “به خاکی زده” بود.
مشابه این انتقادات اما نه به این صراحت، بارها از سوی منتقدان احمدی‌نژاد و صدا و سیما طرح شده بود اما تنها در آخرین ماه‌های ریاست‌جمهوری احمدی‌نژاد بود که از همه سو در مورد برنامه‌های تلویزیونی‌اش مورد سئوال قرار گرفت. حالا با حضور روحانی در مسند ریاست‌جمهوری، گویا او هم تمایل زیادی به سر و کله زدن با خبرنگاران ندارد و ترجیح می‌دهد فرمان مصاحبه‌های تلویزیونی در دست خودش باشد.