روزچهارشنبه ۳۰ بهمن ماه خبر رد صلاحیت ۲۹ نفر از نامزدهای انتخابات هیات مدیره “کانون وکلای دادگستری مرکز” از سوی دادگاه عالی قضات منتشر شد. پس از آن وکلای زیادی به این رد صلاحیت‌ها انتقاد کردند و آن را به ضرر استقلال کانون وکلا دانستند. قاسم شعله‌سعدی، حقوقدان و وکیل پایه یک دادگستری که سابقه دو دوره حضور در مجلس شورای اسلامی به عنوان نماینده را هم در کارنامه دارد، از رد صلاحیت‌شدگان است. او در گفت‌وگو با “روز” از نظارت استصوابی بر انتخابات کانون وکلا انتقاد می کند و می‌گوید: “کانون وکلا باید مستقل باشد و باید هیات مدیره توسط خود وکلا تعیین شود نه اینکه مقامی از خارج، آن هم بدون رعایت مقررات برای کانون تصمیم‌گیری کند.”
در میان ردصلاحیت‌شدگان نام چند عضو هیات مدیره کنونی و نیز رئیس چند دوره هیات مدیره کانون وکلای مرکز هم دیده می‌شود. شعله‌سعدی در همین خصوص می‌گوید: “چگونه است که این افراد الان صلاحیت دارند اما چندماه آینده صلاحیت نخواهند داشت؟”
بر اساس گزارش‌ها، محمد جندقی کرمانی‌پور که چندین دوره رئیس کانون وکلای مرکز بود و همچنین عباس کریمی، شاپور منوچهری، کامران آقایی، بهشید ارفع‌نیا، عیسی امینی که هم‌اکنون عضو هیات مدیره کانون وکلای دادگستری مرکز هستند، جزو رد صلاحیت شدگان هستند.
همچنین در بین رد صلاحیت شدگان نام وکلای مطرح دادگستری که برخی علاوه بر وکالت به تدریس حقوق نیز مشغولند هم به چشم می‌خورد: ” قاسم شعله‌سعدی، عبدالصمد خرمشاهی ، فریده غیرت، نعمت احمدی، گیتی پورفاضل، رمضان حاجی‌مشهدی، مجید پوراستاد، محمودعلی‌زاده طباطبایی،غلام‌علی ریاحی، حمید جلیل‌زاده خویی، بهروز یغمایی، بتول کیهانی، مازیار قاسمی گودرزی، محمدعلی جداری ، جهانگیر مستوفی، اکبر سردارزاده، رضا معتمدی، شمس‌الدین شیوایی کجوری، محمود مصطفوی کاشانی ، جلال مهدوی، پرویز کیهانی، آناهیتا اخوان، و حسین عسکری‌راد”.
کسانی را می‌خواهند که تمکین کنند
انتخابات هیات مدیره کانون وکلا در سال‌های اخیر همواره خبر ساز بوده و رد صلاحیت وکلای مستقل و نظارت استصوابی “دادگاه انتظامی قضات” که براساس قانون کیفیت اخذ پروانه وکالت مصوب فروردین ۷۶، مرجع رسیدگی به صلاحیت‌های نامزدهای انتخابات هيات‌مديره كانون وكلاي مركز است، انتقادهایی را به دنبال داشته است. ترجیع‌بند این انتقادات هم از دست رفتن استقلال کانون وکلا و وابستگی هر چه بیشتر آن به قوه قضاییه بوده است.
قاسم شعله‌سعدی، وکیل دادگستری که در میان رد صلاحیت‌شدگان بيست‌وهشتمين دوره انتخابات هيأت مديره كانون وکلا است با تاکید بر اینکه عمده‌ترین رکنی که برای دموکراسی وجود دارد، وجود قوه قضاییه مستقل است، می‌گوید: “لازمه چنین استقلالی این است که یک کانون وکلای مستقل هم در کنارش باشد. طبق ماده ۱۸۷ برنامه سوم توسعه، یک سیستم موازی با کانون وکلا درست کرده‌اند که درواقع وکلای دولتی هستند؛ در مورد کارشناسان هم همین کار را کرده‌اند. یعنی الان کارشناسانی هم داریم که وابسته به قوه قضاییه هستند. حالا همین کانون وکلایی را که از قبل مانده هم نمی گذارند مستقل بماند و می‌خواهند به هر شکلی شده تضعیفش کنند.”
به گفته این زندانی سیاسی سابق، قوه قضاییه در مواردی استقلالی را که شایسته‌اش است ندارد و این رد صلاحیت‌ها می‌تواند پیکره ضعیف قوه قضاییه را آسیب پذیرتر هم بکند.
شعله‌سعدی همچنین در پاسخ به این سئوال که دادگاه انتظامی قضات در رد صلاحیت وکلا چه مواردی را مد نظر قرار داده است، می‌گوید: “آنها استقلال نمی‌خواهند، می‌خواهند کسانی در هیات مدیره کانون وکلا باشند که زمینه تمکین و اطاعت داشته باشند. اصلا کارشان هیچ حساب وکتابی ندارد.”
این حقوقدان به رد صلاحیت‌هاشمی رفسنجانی در انتخابات دوره یازدهم ریاست جمهوری نیز اشاره می‌کند: “آقای رفسنجانی ۹ سال رئیس قوه‌ی مقننه بوده، ۸ سال رئیس جمهور و نزدیک به ۱۷ سال هم رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام بوده، دیدید که چنین کسی را شورای نگهبان رد صلاحیت کرد. وقتی شورای نگهبان می‌تواند کسی مثل هاشمی رفسنجانی را رد صلاحیت کند، دادگاه انتظامی قضات هم می‌تواند وکلای شناخته شده را رد صلاحیت کند. کارشان حساب و کتابی ندارد و پاسخگونیستند.”
او در پاسح این سئوال که آیا کانون وکلایی که غیرمستقل و وابسته قوه قضاییه باشد، باعث تضییع حق مردم خواهد شد و اجرای عدالت را با مشکل رو به رو خواهد کرد یا خیر، می‌گوید: “با از بین رفتن استقلال کانون، میدان تاخت و تاز برای قضات وابسته و فرمایشی که تحت تاثیر عناصر امنیتی یا مقامات انتصابی برخورد می‌کند باز می‌شود. وجود وکیل مستقل می‌تواند تا حدودی این قضیه را تعدیل کند. متاسفانه اگر کانون وکلا مستقل نباشد آنها هم فعال مایشاء خواهند بود و هر کاری دلشان بخواهد می‌کنند.”
روحانی هم بود رد صلاحیت می‌شد
حسن روحانی، رئیس‌جمهوری اسلامی روز شنبه سوم اسفندماه در دیدار با اعضای هیات‌های مدیره کانون‌های وکلای دادگستری ایران، گفت: “به عنوان رئیس دولت اعلام می‌کنم که استقلال وکلا اصلی مسلم است که دولت بر آن تأکید دارد”.
روحانی در این دیدارهمچنین تاکید کرده بود که “دولت حتما لایحه جامع وکالت را دقیق مورد بررسی قرار خواهد داد”.
اما آیا حسن روحانی اساسا توان رویارویی با قوه قضاییه برای کمک به حفظ استقلال کانون وکلا را دارد؟ قاسم شعله سعدی حقوقدان و نماینده دوره سوم و چهارم مجلس شورای اسلامی پاسخ این سئوال را اینگونه می‌دهد: “من احتمال می‌دهم ایشان هم اگر کاندیدا شده بود، ردش می‌کردند چون روحانی هم وکیل دادگستری است و پروانه وکالت دارد. ما هشت سال در مجلس با هم بودیم و ۴ سال هم در یک کمیسیون کار کردیم.”
این وکیل با سابقه ادامه می‌دهد: “به نظرم روحانی خیلی توانایی حل این مشکل را ندارد، حداکثر کاری که می‌تواند بکند این است که یک لایحه به مجلس بدهد یا جلوی لایحه جامعه وکالت که تتمه استقلال کانون را از بین می برد، بگیرد. بالاخره خودش وکیل است و می‌داند داشتن استقلال برای کانون وکلا چقدر برای دموکراسی مهم است. این چیزها را خودش می‌داند اما اینکه بخواهد جلویش را بگیرد یا اصلا می تواند جای بحث دارد.”
هر چند او درپایان می‌گوید: “به نظرم رئیس‌جمهور اهل چالش نیست و نمی‌خواهد خودش را درگیر این مسائل بکند.”