دکتر صابری: رستاخیز طبیعت از روح الهی سرچشمه می‌گیرد/ آسیب‌شناسی برخی سنت‌های نوروزی

دکتر علی‌محمد صابری پژوهشگر فلسفه و عرفان اسلامی در گفتگو با مهر گفت: سیر در آفاق و انفس با دیدن بهار می‌سر می‌شود که یک ساعت تفکر بهتر از هفتاد سال عبادت است. اینکه درختان خشکیده و مرده چگونه دوبازه زنده می‌شوند و درختان چگونه میوه می‌دهند و میوه‌هایی که با همدیگر متفاوتند. همه این آثار از روح الهی سرچشمه می‌گیرد و باید به این رستاخیز طبیعت احترام بگذاریم و نوروز را تقویت کنیم.
دکتر علی محمد صابری، استاد گروه فلسفه دانشگاه فرهنگیان در مورداینکه نوروز و رسیدن بهار از دید منابع اسلامی چه اهمیتی دارد به خبرنگار مهر گفت: نوروز فصل رویش، زندگی، حیات و سرسبزی است. نظام مرگ و زندگی را در طبیعت می‌بینیم این زندگی و حیاتِ دوباره عالم و هستی است. نوروز مرگ زمستان است. در متون دینی ما هم نوروز تأیید شده است. در احادیث و اخبار داریم اینکه پیامبر اسلام (ص) و حضرت علی (ع) نوروز را که یادگار زرتشت یکی از ۱۲۴ هزار پیامبر الهی است تأیید کرده‌اند.

وی افزود: در روایات نقل شده که یک ایرانی در نوروز سمنو پخت و خدمت امام جعفر صادق (ع) برد امام علت را از او پرسید او گفت سمنو یکی از هفت سین‌های ماست، بعد امام آن را می‌پذیرد و می‌گوید ما هم نوروز را جشن می‌گیریم. پیامبر (ص) به هر کس که ماه ربیع را مژده می‌داده هدیه‌ای به او می‌داده و ربیع هم به معنای بهار است.

صابری اظهارداشت: دیدن بهار ما را به یاد قیامت می‌اندازد، عید یعنی بازگشت به حقیقت اصیل خویش که حیات جاودان و ابدی است. تا انسان از زمستان جسم و از قفس تن بیرون نیاید روحش به پرواز در نمی‌آید. انسان به مبدأ اصیل خود باز خواهد گشت. در قرآن هم کلمه عید آمده ولی عزا نیامده است. هر چند عید فطر و عید قربان را جشن می‌گیریم همچنین باید عید طبیعت را هم جشن بگیریم.

این محقق و پژوهشگر حوزه فلسفه و عرفان اسلامی در مورد اینکه چه سنت‌های خوبی از نوروز باید تقویت بشوند و چه آسیب‌هایی از آن اصلاح شود هم گفت: اسلام با سنت‌های قومی و ملی اگر مطلوب مردم باشند و آسیب و ضرری نداشته باشند نه تنها مخالف نیست، بلکه بر آن تأکید هم می‌کند. آتش روشن کردن چهارشنبه سوری هم به معنای آتش پرستی نیست اینکه می‌گویند زردی من از تو سرخی تو از من، می‌خواهند تضارب و تضاد دو نیروی اهورایی و اهریمنی را نشان دهند. نیروی اهریمنی نیروی شر و نفس و شیطان است که باید نابود شود‌‌ همان زردی است و سرخی هم روشنایی است نیروی روشنایی که خیر است بر تاریکی و ظلمت غلبه پیدا می‌کند.

این محقق و پژوهشگر حوزه فلسفه و عرفان اسلامی عنوان کرد: خود رستاخیز یعنی فرارسیدن صبح قیامت پس از شب تیره و تار و ظلمات دنیا. اگر آتش را به این معنا روشن کنیم پسندیده است یعنی یک سمبل است نه پرستش آتش. مانند کارد آشپزخانه می‌ماند که استفاده صحیح باید از آن بشود نه اینکه کسی را با آن زخمی و یا کشت. استفاده بد از آتش حتی در دین زرتشت هم ناپسند است چه رسد به دین اسلام و دیگر ادیان الهی.

این استاد دانشگاه فرهنگیان ادامه داد: درست است که عید نوروز در قرآن نیامده است، ولی کلمه عید آمده و حضرت علی (ع) می‌فرماید روزی که در آن گناه نکنی عید است و یا قرآن تأکید می‌کند که دو روزتان نباید مثل هم باشد. اینکه در دعای تحویل سال می‌گوییم یا مقلب القلوب و الابصار یعنی‌ای کسی که دگرگون کننده قلب‌ها و دیدگان ما هستی یا محول الحول و الاحوال‌ای کسی که تحول دهنده حال‌ها هستی حول حالنا الی احسن الحال تغییر بده حال ما را به بهترین حال‌ها این به معنی همین فرمایشات قرآن و روایات است.

صابری افزود: اسلام با سنت‌های قومی مخالفتی ندارد حتی با برده داری که سنت عرب بود یک دفعه برخورد نکرد آرام ارام آن را برداشت. یا به حجاب اقوام بی‌احترامی نکرد بلکه آن‌ها را محترم شمرد و پوشش مد نظرش است نه نوع پوشش. البته گفته که رنگ تیره استفاده نکنید و از رنگ‌های مختلف استفاده کنید. اسلام نه با چهارشنبه سوری و نه با نوروز مخالف است. اما بد استفاده کردن از آین رسوم باعث شک و شبهه می‌شود. اگر کسانی در چهارشنبه سوری از مواد منفجره استفاده می‌کنند و به دیگران آسیب می‌رسانند این هم استفاده از چاقو است که می‌شود از آن سوء استفاده کرد، اما نباید چاقو را جمع کنیم. باید مکانی را برای برپایی مراسم چهارشنبه سوری تعیین کنیم و جوانان و نوجوانان انرژی خود را تخلیه کنند. همانطور که ۱۳ به در همه به دامن طبیعت می‌روند باید در چهارشنبه سوری هم شادمانی مردم را فراهم کنیم.

این محقق و پژوهشگر حوزه فلسفه و عرفان اسلامی در مورد اینکه چگونه می‌توان نوروز را به عنوان یک سنت کهن تبدیل به یک سفیر فرهنگی کرد هم افزود: الان نوروز به عنوان یک سنت فرهنگی در یونسکو ثبت شده است. البته ایران فرهنگی را شامل می‌شود که آذربایجان، ازبکستان و تاجیکستان هم جزو آن هستند. نوروز تمام این مرز‌ها را در نوردیده است. اما با مخالفت نکردن با آیین نوروز و رسوم آن مبلغ نوروز در جهان شویم. مقامات و علما نباید با نوروز و چهارشنبه سوری مخالفتی کنند زیرا خود را در برابر مردم قرار می‌دهند.

صابری اظهارداشت: صله رحم و سرزدن به بزرگترهای فامیل و از سفر بازگشته‌ها و عیادت از بیماران و کمک به مستمندان از رسوم بسیار پسندیده نوروز است همچنین چند روز تعطیلی و شادمانی انرژی مضاعف برای کارکردن به مردم می‌دهد. همچنین سیر در آفاق و انفس با دیدن بهار می‌سر می‌شود که یک ساعت تفکر بهتر از هفتاد سال عبادت است. اینکه درختان خشکیده و مرده چگونه دوبازه زنده می‌شوند و درختان چگونه میوه می‌دهند میوه‌هایی که هر کدام خاصیت خاص خود را دارند و با همدیگر متفاوتند. همه این آثار از روح الهی سرچشمه می‌گیرد و باید به این رستاخیز طبیعت احترام بگذاریم و نوروز را تقویت کنیم.